Caput II.

0599A

Igitur gradum conferamus, et summam quaestionis ipsius certis lineis determinemus . Cur etenim Deus, universitatis conditor, mundi totius gubernator, hominis plasmator, universarum gentium sator, legem per Moysen uni populo dedisse credatur, et non omnibus gentibus attribuisse dicatur? Nisi enim omnibus eam dedisset, nullo pacto ad eam etiam proselytos ex gentibus accessum habere permitteret: sed, ut congruit bonitati Dei et aequitati ipsius, utpote plasmatoris generis humani, omnibus gentibus eamdem legem dedit: quam certis et statutis temporibus observari praecepit, quando voluit, et per quos voluit, et sicut voluit. Namque in principio mundi, ipsi Adae et Evae legem dedit, ne de fructu arboris plantatae in 0599B medio paradisi ederent; quod si contra fecissent, morte morerentur (Gen. II, 7) : quae lex eis sufficeret, si esset custodita. In hac enim lege Adae data, omnia praecepta condita recognoscimus quae postea pullulaverunt data per Moysen, id est, Diliges Dominum Deum tuum de toto corde tuo, et ex tota anima tua (Deut., VI, 5) ; et, Diliges proximum tibi tanquam te (Levit., XIX, 18) ; et, Non occides, non moechaberis, non furaberis, falsum testimonium non dices. Honora patrem tuum et matrem (Exod., XX, 12 17) : et, Alienum non concupisces (Deut., V, 16-21) . Primordialis lex est enim data Adae et Evae in paradiso, quasi matrix omnium praeceptorum Dei. Denique, si Dominum Deum suum dilexissent, contra praeceptum ejus non fecissent: si proximum diligerent, id est semetipsos, 0599C persuasioni serpentis non credidissent; atque ita in semetipsos homicidium non commisissent, excidendo de immortalitate, faciendo contra Dei praeceptum; a furto quoque abstinuissent, si de fructu arboris clam non degustassent (Gen., III, 6) , nec a conspectu Domini Dei sui sub arbore delitescere gestissent (Ibid. 8) : nec falsum asseveranti diabolo participes efficerentur, credendo ei quod similes Dei essent 0600A futuri (Ibid. 8) : atque ita nec Deum offendissent, ut patrem, qui eos de limo terrae quasi ex utero matris figuraverat: si alienum non concupissent , de fructu illicito non gustassent. Igitur in hac generali et primordiali Dei lege, quam in arboris fructu observari Deus sanxerat, omnia praecepta legis posterioris specialiter indita fuisse cognoscimus, quae suis temporibus edita germinaverunt Ejusdem est enim postea subdocere legem, qui ante praemiserat praeceptum, quoniam et ipsius est erudire postea qui ante justos formare instituerat. Quid enim mirum, si is auget disciplinam qui instituit? si is perfecit qui coepit? Denique ante legem Moysi scriptam in tabulis lapideis legem fuisse contendo non scriptam, quae naturaliter intelligebatur, et a patribus custodiebatur. Nam unde 0600B Noe justus inventus (Gen. VI, 9; Eccl., XLIV, 17) , si non illum naturalis legis justitia praecedebat? unde Abraham amicus Dei deputatus (Is., XLI, 8; Jac., II, 23) , si non de aequitate et justitiae legis naturalis? unde Melchisedech sacerdos Dei summi (Gen., XIV, 18) nuncupatus, si non ante Leviticae legis sacerdotium Levitae fuerunt, qui sacrificia Deo offerebant? Sic enim post supra scriptos patriarchas data lex est Moysi eo tempore posteaquam ab Aegypto excesserunt, post intervallum multorum temporum et spatia Denique, post quadringentos et triginta annos Abrahae data est lex . Unde intelligimus Dei legem etiam ante Moysen, nec in Horeb tantum, aut in Sina et in cremo, sed antiquiorem primum in paradiso, post patriarchis, atque ita et Judaeis certis temporibus reformatam; 0600C ut non jam ad Moysi legem ita attendamus, quasi ad principalem legem, sed ad subsequentem, quam certo tempore Deus et gentibus exhibuit, et repromissam per prophetas in melius reformavit, et praemonuit futurum ut, sicuti certo tempore data est lex per Moysen, ita temporaliter observata et custodita credatur: nec adimamus hanc Dei potestatem, pro temporum conditione legis praecepta reformantem 0601A in hominis salutem . Denique, qui contendit et sabbatum adhuc observandum quasi salutis medelam, circumcisionem octavi diei propter mortis comminationem, doceat in praeteritum justos sabbatizasse aut circumcidisse, et sic amicos Dei effectos. Nam, si circumcisio purgat hominem, Deus Adam incircumcisum cum faceret, cur eum non circumcidit, vel posteaquam deliquit, si purgat circumcisio? Certe in paradiso constituens eum incircumcisum, colonum paradisi praefecit. Igitur, cum neque circumcisum neque sabbatizantem Deus Adam instituerit, consequenter quoque sobolem ejus Abel offerentem sibi sacrificia, incircumcisum nec sabbatizantem laudavit, accepto ferens quae offerebat in simplicitate cordis, et reprobans sacrificium fratris ejus Cain, 0601B qui non offerebat, non recte dividebat (Gen. IV) . Noe quoque incircumcisum Deus, sed et non sabbatizantem, de diluvio liberavit (Gen. VI, seqq.) . Nam et Enoch justissimum non circumcisum, nec sabbatizantem, de hoc mundo transtulit (Gen. V, 22) ; qui necdum mortem gustavit, ut aeternitatis candidatus, 0602A jam nobis ostenderet nos quoque sine legis onere Moysi, Deo posse placere. Melchisedech quoque summi Dei sacerdos (Gen. XIV, 18) incircumcisus, et non sabbatizans, ad sacerdotium Dei allectus est. Probat et Loth frater Abrahae, quod pro meritis justitiae suae sine legis observatione de Sodomitarum incendio sit liberatus.