CAPUT II.

Maria puteus.

Puteus dicitur a potatione. Et Maria dicit: Qui bibunt me, adhuc sitient . Et est puteus lacus defossus, a quo hauritur aqua. Ipsa vero quasi lacus defossus per profundissimam humilitatem, a qua terra ejecta est per paupertatis amorem. Cantic.IV, 15, dicitur fons hortorum, puteus aquarum viventium, etc. Nota, quod Maria dicitur fons et puteus in hac auctoritate, sed fons quantum ad communia beneficia quae exhibet, quibus vult gratis, id est, absque cooperatione liberi arbitrii, sicut in sacramentis : puteus quantum ad illa quae labore et cooperatione liberi arbitrii ab ea et per eam acquiruntunr.

Aquarum viventium, id est, gratiarum vel doctrinarum quae vitam praestant hic gratiae et gloriae in futuro. Et dicuntur hae aquae vivae. Aquae, quia sitim sedant et caeteras aquae proprietates explent in eam anima. Vivae, quia vivificant animam, et salire faciunt in vitam aeternam. Unde Maria videtur dicere cum Filio, Joan. IV, 13 et 14: Omnis qui bibit ex aqua hac, etc.: sed aqua quam ego dabo ei, fiet in eo fons aquae salientis in vitam aeternam.

Quae fluunt impetit, id. est, rapide, ut terram, id est, terrenitatem subvertant in amatoribus suis. Job, xii, 15 : Si continuerit aquas, omnia siccabuntur : et si emiserit eas, subvertent terram.De Libano, id est, Christo, qui est candor lucis aeternae, etc.

Aliter: Fluunt istae aquae fortiter et eum. impetu, multiformia praestando beneficia hominibus: nec eis praevalent obicem facere maligni spiritus adversarii nostri. Fluunt autem de Libano, id est, de candore pietatis Virginis gloriosae. Vel, Libanus Spiritus sanctus est, qui candidat per gratiam prius nigros peccatores a quo fluunt aquae vivae Mariae precibus ad amicos suos : et hoc cum impetu, quia Spiritus sancti largitio, nec Mariae larga distributio tarda sciunt rerum molimina.

Aliter: Maria puteus aquarum viventium, nam ipsa est armarium Scripturarum quae profundae sunt et obscurae sicut aquae putei, quia tenebrosa aqua in nubibus aeris , id est, obscura scientia in prophetis, cujus notitia plene fuit in Maria. Et vivae dicuntur ab effectu: quia conferunt vitam gratiae et gloriae amatoribus suis.

Puteus profundus. Joan. IV,11 : Puteus altus est, id. est, profundus. Et Maria profunda per sapientiam inattingibilem, id est, gratiarum tantam profunditatem, quod eam fragilitas humanae conditionis non attingit. Unde, Eccle.VII, 25 : Alta profunditas, quis inveniet eam?

Obscurus : quia nec oculus vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, nec lingua hominis effari potuit , quantum gratiae, quantum misericordiae, quantum charitatis, quantum pietatis, largitus est Deus Virgini gloriosae.

Firmiter lapidibus aedificatus ab imo usque ad summum. Unde dictum est ei, Isa. LIV, 11 : Ecce ego sternam per ordinem lapides tuos. Lapides isti oracula et quaedam opera Prophetarum., quae praenuntiabant et praefigurabant adventum vel ortum Mariae. Vel , lapides isti virtutum universitas, bitumine charitatis, et humilitatis caemento, indissolubiliter col- ligatae, quibus scilicet virtutibus Maria firmabatur in bono.

In viscera terrae descendit: nam quia beata Virgo profundius omni creatura per humilitatem descendit, ideo copiosior est a Spiritu sancto plenitudine gratiarum.

A se aquam non habet, sed vel a fonte, vel a fluvio subterraneo. Ideo dicitur de aquis illius, quod fluunt impetu de Libano, Libanus Christus vel Spiritus sanctus, qui bonis omnibus Virginem repleverunt, ut et ipsa de sua plenitudine nobis impartiatur.

Aquae ejus cum situla hauriuntur, quae propter concavitatem designat humile cordis desiderium. Proverb. x, 24: Desiderium suum justis dabitur. Situla dicitur per contrarium a sitiendo. Apocal.XXII, 17 : Qui sitit, veniat, etc. Catena seu chorda hujus situlae, fides eorum quae facta sunt in Virgine. Vel, fides praeteritorum, praesentium et futurorum. Hujus catenae circuli, articuli qui arctant nos ad credendum quae ad Virginem pertinent, sicut notatum est titulo, quod ei debemus fidem. Vel, chorda triplici funiculi, oratio cordis, oris, et operis, quae debet esse longa per perseverantiam, ut non discedat donec adspiciat altissima Domina . Vel, situla concava humilitas capax gratiae, quae sola meretur impleri, et semper sitit et inhiat ad majora quam acceperit.

Gyrgillus, Gallice le tremis qui dicitur a gyrando, quia in gyro vertitur, ex quo funis cum situla in puteum dimittitur hauriendae aquae causa, potest dici timor ratione demissionis, vel spes ratione elevationis. Timor enim deprimit animam, spes eam sursum levat. Duplex manubrium, charitas Dei et proximi. Manuum appositio, bona operatio.

Aliter: Si vis extrahere aquam de puteo isto, id est, haurire gratiam a

Maria, oportet de corde tuo facere situlam per desiderium et humilitatem, ut dicere valeas : Sitivit anima mea ad Mariam, quae fons est et puteus aequae vivae. Oportet etiam revolvere rotam nativitatis tuae, id est, vitae super cisternam, recogitando omnes annos tuos in amaritudine animae tuae, et omnes defectus tuos, donec dicas ex vero corde : Loquar ad Dominam meam, cum sim pulvis, id est, inutilis, et cinis, id est, consumptus a peccatis. Nam si aliter de te sapis, desipis : quia major non est patre nostro Abraham, qui hoc de se dixit Domino . Si autem situla tua, id est, cor propter levitatem suam superenatet ut vesica, quod in judicio vulgari signum est suspendii, fac sicut sapiens mulier quae ad collum situlae suae suspendit lapidem, scilicet timoris. Expedit enim tibi ut suspendatur mola asinaria, id est, sententia Iudicialis, a collo tuo, et demergeris in profundum maris , id est, humilis amaritudinis, ut sic possis aqua gratiae haurire de hoc puteo.

Hic est puteus videntis et viventis effective, de quo legitur, Genes.XVI, 14, quia illuminat intellectum, unde dicitur videntis: et vivificat affectum, unde dicitur viventis. Hic est puteus ascendens, quem foderunt principes, et paraverunt duces multitudinis in datore legis, et in baculis suis . Puteus, inquam, super quo locutus est Dominus ad Moysen, et de quo cecinit Israel carmen istud: Ascendat puteus. Hunc enim puteum foderunt multipliciter patres antiqui, aliqua ejus mysteria sub figura et aenigmatibus revelando, inter quae omnia maxime profundum est mysterium incarnationis. De quo, Isa. lxvi, 8 : Quis audivit umquam tale ? Item, Isa. LIII, 8: Generationem ejus quis enarrabit ? Vel, iste puteus tam Scriptura quam Mariae, quem foderunt principes, id est, sacri Expositores, vel Apostoli.

Hic est puteus altus , propter profunditatem intelligentiae, cujus scilicet profunditatem humanae cognitionis fragilitas non attingit, super quem requievit et quasi humiliatus resedit Jesus fatigatus ex itinere nostrae redemptionis. Altus aequivocum est ad profundum et excelsum. Et Maria profunda est per humilitatem, excelsa per vitae sanctitatem. Vel, puteus altus, id est, plenus profunda misericordia adreplendam vacuitatem cordis peccatoris, quod profund um est inscrutabile .

Hic est puteus septem. Nam signatur per Bersabee quae interpretatur puteus septem, vel puteus satietatis, quia peperit nobis Christum, qui est sufficientia omnium, quia omnia erit in omnibus , et ideo satietatis. Item, puteus septem : quia ab ipsa septiformi gratia repleta hauriuntur per orationem aquae salientis in vitam aeternam. Vere ipsa est spiritualis Bethsabee, quam Christus de solario paternae majestatis adamavit, et ejus decorem concupiscens sibi ineffabili matrimonio copulavit. Aquas vero istas habuit ipsa in profundo suae humilitatis, quae designatur per profundum putei.