DE LAUDIBUS BEATAE MARIAE VIRGINIS, LIBRI DUODECIM.

 PROLOGUS PRIMUS.

 PROLOGUS SECUNDUS.

 LIBER PRIMUS, In quo exponitur Angelica salutatio.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 LIBER SECUNDUS.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 LIBER TERTIUS.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII .

 CAPUT VII.

 CAPUT IX

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 LIBER QUARTUS. DE VIRTUTIBUS MARIAE.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT I X.

 CAPUT X,

 CAPUT XL

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV,

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX,

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV,

 CAPUT XXV.

 CAPUT XXVI

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII.

 CAPUT XXIX.

 CAPUT XXX.

 CAPUT XXXI.

 CAPUT XXXII.

 CAPUT XXXIII.

 CAPUT XXXIV.

 CAPUT XXXV.

 LIBER QUINTUS. DE PULCHRITUDINE MARIAE.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 LIBER SEXTUS. DE APPELLATIONIBUS MARIAE.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XL

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT II.

 CAPUT III

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XL

 CAPUT XII.

 LIBER OCTAVUS. DE HIS QUAE PERTINENT AD TERRAM, ET POSSUNT FIGURARE MARIAM.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 LIBER NONUS. DE RECEPTACULIS AQUARUM, QUAE FIGURANT

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XI .

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 LIBER DECIMUS. DE AEDIFICIIS QUIBUS MARIA FIGURATUR IN BIBLIA

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XL

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV.

 CAPUT XXV.

 CAPUT XXVI.

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII.

 CAPUT XXIX.

 CAPUT XXX.

 CAPUT XXXI,

 LIBER UNDECIMUS. DE MUNITIONIBUS ET NAVIGIIS, QUAE POSSUNT SIGNA RE MARIAM.

 CAPUT I.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII,

 caput viii.

 CAPUT IX.

 LIBER DUODECIMUS. DE HORTO CONCLUSO. CUI SPONSUS COMPARAT MARIAM, IN CANTICIS

 CAPUT I.

 sig. I.

 sig. II.

 g III.

 sig. IV.

 sig. VI.

 sig. VII.

 sig. VIII.

 sig. IX.

 g X.

 g X.

 sig. XII.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 g I.

 g II. Christus verbum Patris,

 sig. III.

 sig. IV. Ventus. Ventus, id est, Spiritus sanctus. Ventus scilicet Auster, qui perflavit hunc hortum. Cantic.IV, 16 : Surge, Aquilo et veni, Auster pe

 sig. V.

 sig. VI.

 g VII. Imber. Imber Christus, de quo dicitur, Osee, VI, 3 : Veniet quasi imber nobis temporaneus et serotinus. diluculum.) Quomodo descendit imber et

 sig. VIII. Pluvia.

 sig. IX. Vapor. Vapor, id est, Filius Dei, de quo dicitur, Sapient.VII, 25 : Vapor est, virtutis Dei,

 sig. X. Ignis . Ignis, id est, Filius Dei, qui dicitur ignis consumens

 sig. XI.

 XII

 sig. XIII. Angelus. Angelus , scilicet magni consilii, qui de caelo descendens ingressus est in eam.

 sig. XIV,

 sig. XV.

 CAPUT VI.

 sig. I. Vitis.

 g II. Oliva.

 sig. III.

 sig. IV.

 sig. V. Palma.

 sig. VI, Cypressus.

 sig. VII.

 sig. VIII.

 sig. IX.

 sig. X. Myrrha. Quasi myrrha electa dedi suavitatem odoris . Myrrha est arbor in Arabia quinque cubilis crescens in altum, odorifera , albae spinae si

 sig. XI.

 sig. XII.

 sig. XIII.

 sig. XIV.

 sig. XV. Balsamus.

 sig. XVI.

 sig. XVII.

 sig. XVIII. Lignum.

 g XIX. Virgula,

 sig. XX.

 g XXI. Malusgranata.

 sig. XXII. Ficus.

 sig. XXIII. Amygdalus.

 sig. XXIV, Mortis,

 sig. XXV. Sycomorus.

 sig. XXVI, Abies.

 sig. XXVII Salix.

 g XXVIII. Oleaster.

 sig. XXIX. Pinus.

 sig. XXX. Castanea,

 sig. XXXI .

 sig. XXXII.

 sig. XXXIII. Ulmus.

 CAPUT VII.

 sig. I.

 sig. II .

 g III.

 sig. IV.

 sig. v.

 sig. VI. Tota pulchra es, amica mea ,etc.

CAPUT XIII.

Maria regina.

Regina, de qua dicitur Christo per Psalm istam, Psal. xliv, 11 : Adstitit regina a dextris tuis in vestitu deaurato, circumdata varietate.

Commendatur autem haec regina a multis. Primo, a promptitudine serviendi vel ministrandi: quia adstare ministrantis est, ubi dicitur: Adstitit. Daniel. VII, 10 : Millia millium ministrabant ei, et decies millies centena millia assistebant ei. III Reg. x, 8, dixit Salomoni regina Saba : Beati servi tui, qui stant coram te semper, etc.

Secundo, a promptitudive auxiliandi: quia adstare auxiliantis. Unde : Stephanus vidit Jesum stantem , scilicet quasi juvare paratum. Item, Apocal.XIV , 1: Et vidi, et ecce Agnus stabat supra montem Sion, id est, Christus, qui est agnus per innocentiam stans, quasi juvare paratus.

Tertio, a promptitudine contradicendi adversariis nostris accusantibus nos in curia Unigeniti sui: quia adstare contradicentis est. Et ideo ipsa dicitur advocata nostra: quia in conspecto. Dei bonum pro nobis loquitur, et contradicit adversariis nostris, quae sunt duo officia advocatorum. (Quaere causa vigesima . secunda.)

Quarto, a perseverantia in supra dictis : quia adstare perseverantis est. Unde, Eccli.II, 1 : Fili, accedens ad servitutem Dei, sta in justitia et timore, id est, persevera in hac duplici virtute. Ipsa enim indesinenter et perseveranter opitulatur servis suis, nec umquam deserit hominem nisi prius ab homine deseratur. Ideo dicitur : Adstitit. Et prophetica certitudine posuit David praeteritum pro futuro.

Quinto, a regia dignitate, auctoritate, potestate, majestate, et hujusmodi. Unde: Regina, ut infra.

Sexto, a consessu ad dexteram. Filii. Unde : A dextris tuis, id est, in potioribus bonis tuis. Qui videlicet consessus designatur, III Regum, II, 19, ubi dicitur, quod Bethsabee positus est thronus regius, et sedit ad dexteram regis Salomonis.

Septimo, a speeiositate et pretiositate vestimenti, id est, corporis glorificati. Unde : In vestitu deaurato, id est, in corpore glorificato, sicut dicit beatus Bernardus.

Octavo, a vestimentorum, id est, virtutum vel meritorum seu dignitatum vel praemiorum multitudine. Unde: Circumdata varietate.

Nono, a boni exempli diffusione. Unde: Circumdata : ut qui viderint, id est, qui intellexerint, aedificentur, et ad simile invitentur.

Aliter, Ut de praesenti intelligatur, ostensa sunt prophetae in spiritu Mariae dignitas et officium. Unde admirans dicit Christo : Adstitit regina, etc. In hoc quod dicitur regina, notatur dignitas Ma- riae. In verbo adstandi tria praecipue designantur, juge ministerium, fidele adjutorium, breve solatium. Ministravit enim coram Deo Trinitate. Unde dicit: In habitatione sancta coram ipso ministravi . Ministravit autem primo Elisabeth parienti, sicut colligitur ex Luca, I, 56. Deinde Filio Dei ex se nato : et ideo se nominavit ancillam, cujus est ministrare. Nec solis illis, sed et nobis ministrare non cessat exemplo Filii, qui non venit ministrari, sed ministrare . Item, impugnatis, et maxime servis suis adstat et assistit adjutrix fidelissima, quibus mundus, caro, daemonia diversa movent praelia : ipsa enim amatoribus suis murus est inexpugnabilis, et turris fortitudinis, terribilis malignis spiritibus, ut castrorum acies ordinata, id est, sicut universitas sanctorum. Stetit etiam in praesenti terram habens sub pedibus : quia numquam in terrenis delectata, imo suppeditavit omnia temporalia. Unde, Apocal. xii, 1, describitur lunam habens sub pedibus, id est, sub affectibus omnia mutabilia.

Maria regina propter significationem. Designatur enim per reginam Saba , et per Esther reginam. Propter regiam parentelam et generis nobilitatem. Quia regali ex progenie Maria, orta de tribu Juda, clara ex stirpe David. Fuit enim de tribu sacerdotali et regia : quia Christum paritura erat, qui est rex et sacerdos.

Unctionem. Unde dicitur ei, Psal. xliv, 8 : Unxit te Deus omnium per creationem, Deus filius, tuus secundum humanitatem, oleo laetitiae quo Spiritus sanctus proprie intelligitur, quo repleta est ex utero matris suae. Non enim ad mensuram dedit illi Deus Spiritum sanctum . Cujus gratia non solum impleta est, sed etiam cumulata, ut de ea pleni-

tudine acciperet omnis mundus gratiam pro gratia . Prae consortibus tuis, quae sunt omnes et singulae bonae mulieres, virgines, viduae, et conjugatae : quod ostenditur, cum ei dicitur : Benedicta tu in mulieribus .

Desponsationem, cui dictum est, Osee, II, 20 : Sponsabo te mihi in fide, etc. (Quaere supra, ubi Maria dicitur sponsa).

Dolationem, cui sponsus suus rex primo gratiam, secundo gloriam, imo et regnum caeleste cum omnibus pertinentiis suis contulit loco dotis. Unde in figura ejus dixit Lia, Genes. xxx, 20 : Dotavit me Deus dote bona.

Dignitatem : participat enim, ut dictum est, regnum caeleste cum Filio, et quae.in praesenti se exhibuit humilem ancillam, ibi tamquam sublimis regina a sanctis omnibus adoratur, juxta illud Ecclesiastici, XI, 1 : Sapientia humiliati exaltabit caput illius, maxime quando coronata est gloria et honore.

Potestatem, qua potenter subvenit peccatoribus, ab ipsis fideliter invocata, sicut patet in Theophilo, ut ipsi congrue possit attribui illud Proverbiorum, xx, 8: Rex qui sedet in solio judicii, etc. Et dicatur: Regina quae sedet in solio judicii. (Quaere supra causa vigesima quarta.)

Largitatem: largitur enim servis suis dona gratiarum, vestes virtutum, thesauros meritorum, et magnitudinem praemiorum. Unde et ipsa dicit, Proverb. VIII, 8 : Mecum, sunt divitiae, et gloria, id est, divitiae gloriosae, etc. (Quaere titulo de divitiis ejus.) Ipsa enim dat omnibus affluenter,et non improperat . (De largitate ejus invenies titulo de misericordia ejus.)''

Liberalitatem : liberalis enim est: quia liberalitas est virtus omnibus exposita, communis alloquio, dulcis obsequio, omnium bonorum familiaritatem reti- nens : et haec descriptio bene convenit libertati Mariae.

Protectionem. (De protectione ejus invenies titulo de horto, sig. 9, ubi hortus dicitur latebrosus, et causa vigesima quarta.)

Custodiam : tradita est enim custodienda Egeo eunucho, exemplo reginae Esther, per quem scilicet eunuchum signatur Gabriel, vel melius Joannes Baptista virgo electus a Domino. Vel etiam pluribus eunuchis, qui designant Angelos, juxta illud Psalmi xc, 11 : Angelis suis mandavit de te, ut custodiant te in omnibus viis tuis.

Cornationem : coronata est enim in reginam in sua assumptione, sicut ei promiserat Filius, Cantic.IV, 8: Veni de Libano, veni, coronaberis. Ideo designata est per Esther quam rex Assuerus accepit in uxorem , et voluit esse reginam, et posuit diadema regni in capite ejus, id est, coronam virtutum in gratiae adimpletione, et coronam gloriae in assumptione. Caput Mariae dici potest humilitas ipsius, merito ejus coronata est in reginam. : vel etiam virginitas, cui debetur aureola.

Amplitudinem regni. Regnum enim Assueri latum valde describitur, scilicet ab India usque ad aethiopiam super centum viginti septem provincias . De Christo autem dicitur : Dominabitur a mari usque ad mare, et a flumine usque ad terminos orbis terrarum . Hoc ad litteram, quod est dicere : Dominabitur per totam terram, quae mari ambitur : quia de omni gente aliqui credent in eum per praedicationem Apostolorum. Et a flumine Jordanis, ubi incepit dominari, dicente Patre, Luc. IX, 35 : Hic est Filius meus dilectus, ipsum audite. Usque ad terminos orbis terrarum : quia inde incipientes Apostoli per totum orbem fideles ei servituros acquisierunt. Moraliter: A mari usque ad mare.

Unum mare paenitentia, aliud mare tribulatio, flumen affluentia temporalium, termini orbis terrarum sunt contemptus terrenorum et desiderium aeternorum. In illis qui conversantur in his terminis, Dominus per gratiam dominatur. Regnum autem Christi et Mariae quod ideo regnum est, extenditur et continet quasi tres provincias, caelestium, terrestrium, et infernorum. Et est aeternum regnum istud. Unde dicitur ei, Psal. cxliv, 13 : Regnum tuum regnum omnium saeculorum. Daniel. II, 44 : Regnum quod in aeternum non dissipabitur, etc.

Aliter : Regnum Dei consistit in duobus, scilicet in misericordia et justitia : et Filius Dei sibi quasi retinuit justitiam velut dimidiam partem regni, matri concessit misericordiam quasi dimidiam aliam partem. Unde et dicitur regina misericordiae, et Filius sol justitiae. Et haec quasi participatio figurata est, Esther, VII, 2, ubi dixit ei Assuerus : Quae est petitio tua, Esther, ut detur tibi, ei quid vis fieri ? Etiam si dimidiam partem regni mei petieris, impetrabis. Decenter enim moderata est matris petitio in his verbis. Quamvis enim regnet Assuerus, idest, Christus, in misericordia et justitia, tamen ante beatam Virginem non erat dimidiatam regnum, nec erat dimidiata misericordia cum justitia, quando major sentiebatur severitas justitiae, quam clementia misericordiae, quando. lugebat Job, IX, 17, dicens : Multiplicabit vulnera mea etiam sine causa, id est, sine meo actuali peccato. Et dicit, vulnera pluraliter : quia multiplex erat vulnus, scilicet corruptibiliter nasci, miserabiliter mori, pro originali damnari, justos etiam in limbo inferni detineri. Dimidiaretur regnum si aequali libra justitiam sentiremus et misericordiam : sed quia plus exigit infirmitas nostra, et divinam decet largitatem dare plusquam petatur, sic moderata est petitio, ut minus sit in pe- titione, et plus in donatione. In petitione

donatur regnum dimidium, et in donatione largitur quod est supra dimidium, ut scilicet misericordia superexaltet judicium.

Haec regina, id est, Maria designata est per reginam Saba, de qua sic legitur, III Regum, x, 2 et seq. : Regina Saba ingressa Jerusalem multo cum comitatu ei divitiis, camelis portantibus aromata ei aurum infinitum nimis ei gemmas pretiosas, venit ad regem Salomonem, et locuta est ei universa quae habebat in corde suo. Et docuit eam Salomon omnia verba quae proposuerat. Et paulo post, v. 13 : Reae autem Salomon dedit reginae Saba omnia quae voluit et petivit ab eo, exceptis his quae ultro obtulerat ei munere regio . Et nota, quod II Paralip.IX, 12, legitur, quod rex Salomon dedit reginae Saba multo plura quam attulerat ad eum. Haec regina signat Mariam, quae appellatur regina, ut supra. Saba interpretatur conversio vel incensio. Haec est Maria, quae peccatores convertit et eorum affectus per charitatem incendit. Dicitur ergo regina Saba, id est, Maria ingressa Jerusalem supernam, in sua assumptione. Jerusalem interpretatur visio pacis, et signat vitam aeternam, in qua facie ad faciem videtur ille qui est pax nostra, Christus scilicet, qui in effusione sanguinis sui in cruce pacificavit nos Deo Patri, quem nunc videmus velatum in altari sub specie panis et vini : praecedit enim fides cognitionem, et meritum praemium suum, quod erit videre eum in futuro sicuti est. In tractatu nostro de Eucharistia invenies multa de hujusmodi .

Sequitur : Ingressa est Jerusalem multo cum comitatu. De superna Jerusalem dicit Apostolus, ad Galat.IV, 26 : Illa quae sursum est Jerusalem, libera est, quae est mater nostra. Comitatus ille de quo hic fit mentio, designat solemnem illam ho- diernam processionem Angelorum et sanctorum, quam. Mariae Virgini assumptae in caelum ad aethereum thalamum, in quo rex regum stellato sedet solio, credimus obviam processisse. Unde Hieronymus : " Gaudia aeternae vitae feliciter hodie beata Virgo introivit, alternantibus hymnidicis Angelorum choris, infra pascua aeternae viriditatis, ubi una societas civium supernorum, ubi dulcis solemnitas Angelorum, ubi post labores et aerumnas felix et suavis est refectio animarum. "

Huic processioni interfuisse credimus Filium, qui praecesserat eam ad caelestia regna, ut ei pararet, sicut discipulis suis promiserat, in aethereis mansionibus locum immortalitatis, ut regina misericordiae cum Filio suo rege justitiae regnaret in perpetuum. Et hoc est quod canitur in sequentia ex verbis Hieronymi : " Jesus et ipse festivus tibi matri cum Angelis occurrens, etc. " Alioquin minus videretur implesse praeceptum illud Exodi, xx, 12: Honora patrem tuum, et matrem tuam. Utique qui hoc praecepit, hoc fecit : quia coepit Jesus facere et docere . Et hoc testantur Angeli, imo et omnes sancti, qui considerantes Virginem ascendentem de terra ad caelum in sua assumptione, dicunt admirative, Cantic. viii, 5 : Quae est ista quae ascendit de deserto, deliciis affluens, innixa super dilectum suum ? Quomodo ad litteram inniteretur dilecto, nisi praesens esset dilectus. Quia vero jus est et consuetudo, quod proceres regni interesse tenentur coronationi regis et reginae, credibile est, quod singuli et universi Angelorum ordines et sanctorum reginae suae coronandae praesentialiter obviarunt. Et hoc est quod legitur, II Regum, VI, 12 : Adduxit David arcam Dei de domo Obededom in civitatem David cum gaudio. Et erant cum David septem chori et victima vituli, id est, vitulorum ad litteram : quia secum ducebant yitfttds ad immolandum. David, Christus. Arca, beata Virgo. Civitas David, paradisus. Septeni chori, sanctorum universitas plena gratia sepriformi. Victima vituli, laus victoriae Christi, qui pro nobis immolatus diabolum vicit in cruce. (Istud invenies in illo sermone de Assumptione : Intulerunt sacerdotes, etc.)

Interfuisse etiam creduntur Angeli Dominam suam et sororem suscepturi, quae vitam Angelicam, imo plusquam Angelicam duxit in terris, in carne vivens praeter carnem, per cujus videlicet partum reintegratus est numerus Angelorum ex casu luciferi diminutus.

Creduntur etiam interfuisse Patriarchae, de quorum stirpe descendit ipsa, sicut canit Ecclesia : " Nativitas gloriosae Virginis Mariae ex semine Abrahae, ortae de tribu Juda, clara ex stirpe David, " quae caput est et gloria, laus et honor generis sui. Per cujus partum virginalem extracti sunt de inferno et in paradisum introducti. In qua sola consistebat tota spes salutis eorum. Ipsa est etenim, ex qua et per quam sanctus Jacob jam morti proximus vitam sperabat aeternam, dicens, Genes. xlix, 18 : Salutare tuum exspectabo, Domine. Per eam enim ipse Deus rex noster ante saecula disposuit operari salutem in medio terrae, quae dispositio sanctos non latuit Patriarchas.

Creduntur nihilominus interfuisse et sancti Prophetae, Isaias, David, et caeteri, qui quod praedixerant de partu Virginis, de humilitate sive passione Salvatoris, de redemptione humani generis, in ea et per eam gratulantur impletum, gratias agentes illi interminabiles, quod per eam fideles inventi sunt, sicut petierat Ecclesiasticus, XXXVI, 18 : Da mer cedem, Domine, sustinentibus te, ut Prophetae tui fideles inveniantur. Da mercedem illam, scilicet quam oculus non vidit, etc. Vel, merces ista beata Virgo, qua praemiati sunt praesentia Salvatoris. Psal. CXXVI, 3 : Filii merces, fructus ventris, Sustinentibus te, id est, exspectantibus adventum, tuum, ut Prophetae tui, qui hoc promiserunt, fideles, id est, veraces inveniantur, impleta eorum promissione.

Interfuerunt et Apostoli adhuc viventes in carne, sacro ejus transitui, ef ejus exsequias devotis laudibus et obsequiosa reverentia celebrarunt. Ad quorum etiam preces dicitur Filius Dei ipsam a mortuis tertia die suscitasse. Inter quos ipsa beata Virgo post Filii ascensionem intrans et exiens familiarius contulit de Christi incarnatione, tanto verius, quanto ab initio plenius per Spiritum sanctum cuncta didicerat et perspexerat oculis universa, sicut dicit Hieronymus.

Interfuisse creduntur et Martyres huic processioni, cum quibus eidem non defuit gloria martyrii. Quod quia in ea parte quae impassibilis est, sic dicit Hieronymus, hoc est, in anima passa est, plusquam martyr, non immerito censetur. Et sicut virgo virginum, sic et martyr martyrum appellatur. Et idcirco canit Ecclesia in hac solemnitate : cc Sicut dies verni circumdabant eam flores rosarum, et lilia convallium. " Per flores rosarum martyres suo sanguine perpurati, per lilia convallium casti et humiles des ignan-

tur.

Interfuisse etiam creduntur et Confessores, quorum sobrietas et temperantia seu con.templa.tio non defuit Mariae, quae Filii potentiam et impensam sibi multiplicem gratiam confessa est, dicens : Fecit mihi magna qui potens est, etc. . Et haec est confessio laudis divinae.

Interfuerant et sanctissimae Virgines et beatae adolescentulae adhaerentes ei. familiarius, currentes in odoribus unguentorum ipsius, et sequentes eam quocumque ierit. Unde in Psalmo xliv, 15 : Adducentur regi virgines post eam.

Hic est ergo comitatus magnus et multus cum quo regina caelestis in supernam Jerusalem hodierna die creditur introisse.

Sequitur : Et divitiis . Divitiae istae cum quibus ingressa Maria Jerusalem, sunt illae divitiae de quibus dicitur, Proverb. XXXI, 29 : Multae filiae congregaverunt divitias, tu supergressa es universas. Istae divitiae sunt virginalis faecunditas, et foecunda virginitas, humilis charitas, et charitativa humilitas, benigna misericordia, et misericors benignitas, pia mansuetudo, et mansuetussima pietas, et hujusmodi.

Item, Istae divitiae sunt illae duodecim praerogativae, de quibus assignatum est supra . Istae divitiae sunt illi thesauri incomparabiles gratiarum et donorum, dignitatis et potestatis, honoris et honestatis, meritorum et praemiorum, quibus ditata est Maria, quando Dominus multiplicavit locupletare eam. Hujusmodi divitiis quas secum attulit supra humanum Intellectum, adaucta est gloria Angelorum et sanctarum animarum.

Sequitur : Et camelis portantibus aromata, . Camelus dicitur a AdminBookmark Graeco, quod sonat humile et breue : quia quando onerantur, ut breviores et humiles fiant, accubant. Vel a camur, quod Graece sonat curvum : quia camelus curvus est dorso. Camelus qui gibbosum est anima1, et factus domesticus flexis genibus incurvatur, ut valeat onerari, peccatorem conversum designat, qui quamdiu versabatur in peccatis, magnus erat in oculis suis per praesumptionem superbiae, gibbosus per strumas cupiditatis et avaritiae, bestialis per brutalitatem gulae et luxuriae, et hujusmodi, Inclinatus autem ad paenitentiam cum mansuetudine suscipit onera cujuslibet satisfactionis sibi impositae.

Per aromata quae cameli isti deferunt, designantur partes verae poenitentiae et satisfactionis, scilicet jejunia, vigilia, orationes, lacrymae, peregrinationes et hujusmodi : haec enim more aromatum me- dicinalia sunt animae peccatrici, et faciunt eam coram Domino redolere, Unde dicit Apostolus in persona paenitendum, II ad Corinth. II, 15 : Christi bonus odor sumus Deo in iis qui salvi fiunt. Gratias, tibi, o Domina, quod camelos tuos aromatibus oneras, id est, peccatores prius distortos et gibbosos, quos misericorditer convertis gratiis, redolentibus ditas, et eis voluntatem et desiderium satisfaciendi Filio tuo per paenitentiam subministras.

Sequitur : Et aurum infinitum nimis . Portant aurum isti cameli, quando per Mariae misericordiam conversi peccatores, Illis quatuor virtutibus quae principaliter designantur in auro, scilicet munditia, sapientia, charitas, et munditia ornantur et onerantur. Dicitur autem infinitum nimis: quia merces quae. dabitur pro virtutibus hic habitis, duratura est in aeternum : et ideo infinitum nimis. Et bene dicitur nimis : quantumcumque enim profeceris in gratia, in virtute, in bona operatione, et in custodia mandatorum Dei, numquam debet tibi sufficere, sed semper inhiare debes ad majora et meliora, exemplo Apostoli dicentis ad Philippenses, III, 13 : Quae retro sunt obliviscens, etc. Et haec nimietas non sonat in vitium, sed in desiderium. Unde de justo dicitur: In mandatis ejus volet nimis . Et illud: Tu mandasti mandata tua custodiri nimis . Et notat nimis abundantiam, non superfluitatem.

Sequitur : Et gemmas pretiosas . Gemmae istae virtutes designant, scilicet humilitatem, castitatem, pietatem, justitiam, fortitudinem, prudentiam, temperantiam, et hujusmodi, quibus Maria per gratiam ornat et onerat amatores et imitatores suos.

Sequitur : Et venit ad regem Salomonem , id est, Filium suum designatum

per Salomonem, (Quaere titulo de throno morali.)Et locuta est ei universa quae habebat in corde suo, et ipsorum est advocata.

Et paulo post sequitur: Rex autem Salomon dedit reginae Saba omnia quae voluit et petivit ab eo . In verbis istis designatur summa praerogativa Mariae, cui nihil vult aut potest Filius denegare. Quia autem orat Patrem, aut jubet natum, et semper exauditur pro sua reverentia etiam antequam petat: quod notatur in hoc quod dicitur, omnia quae voluit, data ei a Salomone. (Quaere titulo de nono privilegio Mariae.)

Sequitur: Exceptis his quae obtulerat ei munere regio , id est, pro se. In verbis istis designantur dona et gratiae, quae beata Virgo receperat a Deo in sua sanctificatione, in Spiritus sancti superventione, in Filii Dei conceptione. Paralip.IX, 12, legitur, quod rex Salomon dedit reginae Saba multo plura quam attulerat ad eum.

Moraliter: Vis ut anima tua introeat in supernam Jerusalem, et veniat in. morte ad verum Salomonem, oportet ut sit regina non serva peccati, sicut infra assignabitur. Re gina, inquam, pana, id est, conversa a peccato, et intenta, id est, dilatata per charitatem, non coangustata per avaritiam aut cupiditatem, et habeat multum et magnum comitatum gratiarum, donorum et meritorum, et divitias virtutum et bonorum operum. Solus enim incedit, qui nihil habet virtutis, nihil gratiae: et ita nihil bonae operationis. Sed vae soli: quia cum ceciderit, non habet sublevantem se . Opera enim illorum sequuntur illos , id est, operantes se. Oportet ergo ut haec regina camelos habeat portantes aromata : quod est ex recordatione tortuosae prius vitae, jejunia, vigilas, lacrymas, et hu- jusmodi paenitentialia exercitia commassare et comportare, quae sanant animam peccatricem et morbidam more aromatum, et coram Domino faciunt redolentem. Oportet etiam ut regina ista habeat aurum quaduplex, scilicet aurum castitatis, charitatis, sapientiae, et obedientiae, (Quaere titulo de throno.) Oportet etiam ut habeat gemmas pretiosas, id est, virtutes. De isto enim auro et gemmis istis componitur corona reginae, id est, fidelis animae. Alioquin impossibile est ipsam ante veri Salomonis faciem pervenire.

Aliter: Haec est regina Austri, scilicet fidelis anima, vel quilibet justus, qui debet venire ad Christum cum magno comitatu . Aromata, bona fama. Cameli illi, qui se humiliant ad haec omnia ferenda. Aurum infinitum, multa sapientia. Gemmae pretiosae, bona opera. Videns pincernas, praedicatores, et omnia mirabilia quae facit verus Salomon, stupet. Unde : " Consideravi opera tua, et expavi. "

Beati viri tui qui stant coram te semper, etc. . Jsa. XXI, 8 : Super speculam Domini, etc. Dedit regi centum viginti talenta auri, et nos debemus Christo aurum, puritatem conscientiae, aromata, odorem bonae famae, et gemmas pretiosas, exspectationem gloriae. Proverb. XVII, 8 : Gemma gratissima exspectatio praestolantis.

Moraliter: Regina Saba est fidelis anima, quae venit ad Salomonem, id est, Christum in morte. Tunc ergo omnem sapientiam gustavit, cujus modo vix tenuis odor percipitur. Omnem sapientiam quoad deitatem, et domum quam aedificavit quoad humanitatem, et escas mensae ejus, id est, refectionem quae in ipsa est.

Non habebat ultra spiritum , id est, rium Domini : quia inde descendunt ad terram, hoc est, ad terrenos omnia data optima et omnia dona perfecta . Dicitur etiam caelum quasi casa helios, id est, domus veri solis justitiae, in qua novem mensibus corporaliter habitavit. Casa proprie dicitur parva domus, in quo notantur humilitas Virginis et paupertas.

Maria caelum. Quia primarium opus Dei. Unde, Genes. I, 1 : In principio creavit Deus caelum et terram. Et ipsa primarium opus Dei dignitate et praefiguratione. Unde ipsa dicit, Proverb. VIII, 22, secundum aliam litteram : " Dominus creavit me In initio viarum suarum . " Eccli.XXIV, 5 : Primogenita ante omnem creaturam. Ibidem, v. 14 : Ab initio et ante saecula creata sum, etc. (Quaere hoc totum titulo de excellentia ejus.)

Quia continet arcana Dei, ut supra. Haec arcana virtutes cognitae soli Deo, quarum universitatem in se continuit. Vel, haec arcana Filius adhuc incognitus mundo, qui ibi. absconditus est per incarnationem. Ad Coloss. I, 26 : Mysterium quod fuit absconditum, etc, ut supra. De hac duplici absconsione toties In Canticis replicatur : Absque eo quod intrinsecus latet . Isa. xlv, 15, dicit Christo Propheta : Vere tu es Deus absconditus, scilicet in utero virginali.

Quia altissimum. Unde Propheta Christo : Altissimum posuisti refugium tuum 4. Tanto enim altius fuit istud caelum, quanto magis per mundi contemptum elevatum a terra. Ipsa enim quidquid terrenum est, longe sub se deseruit, et bonis supercaelestibus sublimiter adhaesit. Propter quod dicitur de hoc caelo, Proverb. xxv, 3 : Caelum sursum et terra deorsum. Caelum sursum, quia anima ejus carni domina- batur. Terra deorsum, Id est, caro quae animae famulabatur. Et in hoc confunduntur voluptuosi et concupidi, qui pervertunt ordinem creaturae et ordinationem creatoris. Quae duo hominum genera solummodo curant de corpore et terrenis. Item, Propter hujusmodi altitudinem dicit ipsa, Job, VII, 15 : Elegit suspendium anima mea, etc Et, ad Philip.III, 20 : Nostra conversatio in caelis est. Propter hoc etiam dicit cum Filio, Isa. lxvi, 1 : Caelum sedes mea : quia ibi mente quiesco. Terra autem scabellum pedum meorum : quia omne terrenum suppedito. Conversatio enim ejus erat in regimine spirituum. Et ideo tota spiritualis et altissima contemplatione aeternorum : quia caelos attingebat stans in terra .

Quia pulcherrimum, eo quod luminosissimum, id est, ornatum et decoratum universitate luminarium. Eccli. xliii, 10 : Species caeli, Id est, Mariae, gloria stellarum, id est, splendor et fulgor virtutum, vel universitas gratiarum. Propter quod dicitur circumdata varietate, et circumamicta varietatibus . Propter hoc etiam comparatur topasio. In sole notatur Virginis charitas, quae illuminat Intellectum et inflammat affectum. In luna humilitas, quae habet lumen a sole. Unde dicit : Fecit mihi magna qui potens est, etc . Item illud : Gratia Dei sum id quod sum . In stellis obedientia. Quae vocatae dixerunt : Adsumus. Et luxerunt ei, non sibiipsis, cum jucunditate, qui fecit illas . Ipsa enim ordinatissime peregit cursum suum : quoniam non erat stella erratica. Sed nota, quod hujusmodi pulchritudo a parte terrae est, id est terrenorum quos illustrat suorum radiis exemplorum, sed de pulchritudine hujus caeli a parte supe-

riori, id est, versus Deum et Angelos, diei potest illud Canticorum, IV, 3 : Absque eo quod intrinsecus latet, soli Deo perfecte cognitum, et forte Angelis, sed non nisi semiplene. Nam quanta sit Mariae species, qui dedit speciem, solus novit ad plenum.

Quia subtilissimum, ut supra in descriptione. Sic et ipsa per intelligentiam divinorum. Fuit etiam subtilis in intelligentia Dominicae incarnationis. Beatus Bernardus : " Illi soli datum est nosse, cui soli datum est experiri. " Item, subtilis per misericordiam, quam sic subtiliter scit miseris impendere, quod non frangit sigillum divinae justitiae. Et circa hoc maxime consistit studiositas ejus, de qua dicitur : Annuntiate inter gentes studia ejus .

Quia calidissimum, cum sit igneae naturae, ut supra in descriptione. Sic et ipsa per vehementiam charitatis et abundantiam Spiritus sancti. Tota enim facta est ignita, ex quo clausit illum in utero suo qui ignis consumens est . Propter hoc etiam et ejus uterus dicitur clibanus , calefactus igne Spiritus sancti : quia ibi decoctus est panis vivus.

Quia ordinatissimum. Unde Dominus ad Job, xxxviii, 33 : Numquid nosti ordinem caeli, id est, Mariae? Quasi diceret : Non tu, sed ego solus. Ordinata siquidem fuit in cogitatu, in adspectu, in auditu, in olfactu, in gustu, in tactu, in incessu, in omni motu et gestu, et hujusmodi, juxta illud Apostoli, I ad Corinth. , 40 : Omnia honeste et secundum ordinem fiant, scilicet in vobis. Motus enim caeli uniformis est quasi stabilis in bono. Et beata Virgo secundum beneplacitum divinae voluntatis continue movebatur per obedientiam regularem, cujus regula voluntas divina. Motus etiam caeli velox, et imperceptibilis. Quia vita ejus erat abscondita cum Christo in Deo . Motus etiam caeli contra planetas erraticos. Quia Mariae cogitatus et opera malignis omnibus tam scilicet perversis hominibus, hoc est, haereticis, quam potestatibus aereis contraria, quos appellat Judas sidera errantia, quibus procella tenebrarum conservata est in aeternum .

Item, Licet caelum semper volvatur, numquam tamen lassatur. Sic Maria currens ad bravium, numquam taedio est affecta : quia exemplo Filii exsultavit ut gigas ad currendum viam , scilicet mandatorum Dei. Isa. xl, 31, dicitur de Christo, Maria, et sanctis : Current,et non laborabunt : ambulabunt, et non deficient. Item, caelum semper movetur in ante, nec umquam retrocedit. Unde de sanctis animalibus dicitur, Ezechiel. I, 12 : Unumquodque coram facie sua ambulabat : ubi erat impetus spiritus, illuc gradiebantur, nec revertebantur cum ambularent. Sed mali e converso facti sunt retrorsum, et non in ante . Sic et ipsa semper progressa est de virtute in virtutem, nec umquam substitit in via Domini, in qua non procedere, retrocedere est, sicut dicit auctoritas.

Quia sole justitiae illustratum. Unde et appellatur mulier amicta sole .

Quia volubile. Sic et ipsa quando Salvatore concepto, statim visitavit Elisabeth , Quando etiam tempore professionis de Nazareth venit in Bethleem, imminente jam partu . Et quando nato Filio, ipsum deportavit ad templum . Et paulo post ipsum transtulit in aegyptum a facie Herodis fugiens dispensative . Et post annos quatuor, sicut dicit Beda, defuncto Herode, cum ipso rediit in ter- rara Israel . Filium etiam postea sequebatur evangelizarem per vicos et castella, et ei adstitit crucifixo .

Quia orbiculare est et rotundum et perfectionis circulo congyratum. Corpora siquidem caelestia formam sphaericam habent, sicut patet in caelo, sole, luna, et stella qualibet. Et tali figura designatur aeternitas, principio carens et fine, cujus appetitus et desiderium figura sphaerica figuratur, cujusmodi appetitum et desiderium habuit Maria prae omnibus creaturis. Unde dictum est ei, Luc. I, 30 : Ne timeas, Maria, invenisti gratiam, quam quaerebas. Item, quoniam orbicularis figura sine angulis est, in quibus duplicitas figuratur, simplicitatem designat : quam virtutem Maria habuit super omnes, quae unum petiit et accepit, sciens quia unum est necessarium . De his qui sunt duplices animo, et ideo inconstantes in omnibus viis suis, Jacob. I, 8, dicitur. Sophon. I, 16 : Dies Domini super angulos excelsos, Id est, super omnes angulosos et superbos. Per hoc enim removetur ab ea omnis mala singularitas, et omnis immunditia : quia sicut dicit beatus Bernardus, ubi singularitas, Ibi angulus, Ibi procul dubio sordes, sive rubigo. Ubi etiam angulus, ibi non est planities. Sed nota quod Ipsa fuit aequalis per justitiam, tota plana per mansuetudinem. Ibi enim est planities, ubi pars non supereminet parti. Item, quia figura orbicularis inter omnes figuest capacitatis, recte figurat Mariam, in cujus viscera se conclusit ille factus homo, quem non capiebat totus orbis. Nec solummodo fuit capax quantum coelum, imo in se continuit ipsum caelum. Bene dicit, Eccli. XXIV, 8 : Gyrum caeli circuivi sola. Gyrum caeli, id est, illum qui claudit omnia, Christum scilicet, qui est gyrus ingyrabilis. Cir-

cuivi graemio uteri mei, sola, id est, sine consortio virili. Et sic praesumitur et probari potest, quod ipsa contineat in se universa quae caeli ambitu continentur . Et propter hoc comparatur iridi, de qua dicitur, Eccli. xliii, 13 : Gyravit caelum in circuitu gloriae suae, etc.

Quia extensum et dilatatum. Isa. xl, 22 : Extendit velut nihilum caelos, et expandit eos sicut tabernaculum ad inhabitandum. Job, IX, 8 : Qui extendit caelos solus, id est, Mariani et sanctos per charitatem dilatat. In Psalmo CIII, 2 : Extendens caelum sicut pellem. Sicut enim pellis totum animal tegit, ambit, continet, et involvit totum corpus animalis, sic et caelum totum corpus mundi complectitur et Includit. Sic etiam Maria dilectores suos tegit et operit vestimentis virtutum. (Quaere istud causa decima quarta). Dilatatum est etiam nomen ejus usque ad terminos omnis terrae : quia beatam eam dicunt omnes generationes , juxta illud Canticorum, I, 2 : Oleum effusum nomen tuum, ideo adolescentulae dilexerunt te nimis. Dilatatum est etiam per misericordiae immensitatem, cum non sit qui se abscondat a calore ejus : et per beneficiorum multitudinem, quia omnibus omnia facta est, ut quantum in se est, lucrifaciat universos. Vel , haec est dilatatio per charitatem et dilectionem amicorum et inimicorum . Unde Ipsa dicit : Et ambulabam in latitudine .

Quia solidatum per mentis constantiam et fidei firmitatem. Job, xxxvii, 18 : Forsitan fabricatus es caelos, qui solidissimi quasi aere fusi sunt. Et appellat caelos Mariam et Apostolos.

Quia micans et splendidissimum per diffusionem exemplorum. : nam vita ejus Inclyta cunctas illustrat Ecclesias.

Quia summe pacificum : fines enim ejus posuit Deus pacem : nam accessum non habuit ad eam inimicus. Unde dicitur Christo habitatori suo : Non accedet ad te malum, et flagellum non appropinquabit tabernaculo tuo , id est, beatae Virgini. Nullus enim motus sensualitatis repugnans rationi turbavit ei pacem suam : et ideo ibi factus est in pace locus ejus . Ipsa enim fuit vere arca Noe, quae interpretatur requies : quia in tabernaculo ejus novem mensibus requievit, sicut ipsa dicit : Qui creavit me, requievit in tabernaculo meo , tam corporis, quam animae meae.

Quia Deo habitatore oneratum, qui dicit de ea, Isa. lxvi, 1. et Act. VII, 49 : Caelum sedes mea, etc. Item, in Psalmo CII, 19 : Dominus in caelo paravit sedem suam, ut supra.

Quia habitatio Angelorum : et Maria spiritualis, imo et corporalis habitatio singularum illarum virtutum, quae specialiter solent attribui Angelis, quae sunt charitas, gaudium, pax, patientia, benignitas, bonitas, longanimitas, mansuetudo, fides, modestia, continentia, castitas . Haec sunt duodecim luminaria spiritualia vel interiora hujus caeli, vel duodecim stellae in corona Mariae .

Quia non recipit dissimilia. Unde dicitur Christo : Neque habitabit juxta te malignus, neque permanebunt injusti ante oculos tuos : quia odisti omnes qui operantur iniquitatem . Malignus, id est, malo igne ignitus, irae scilicet, vel odii, vel luxuriae, aut avaritiae accensus. Similiter et Maria numquam dissimilia recepit, id est, vitia cum virtutibus : quia nihil inquinatum incurrebat in illam . Non est enim conventio Christi ad Belial, vel lucis ad tenebras .

Quia ab ipso tam ros quam pluvia descendunt ad terram. Isa. xlv, 8 : Ro-

rate, caeli, desuper. Jacob. v, 18 : Oravit Elias, et caelum dedit pluviam. Similiter et ab isto caelo habemus rorem gratiae et pluviam sanae doctrinae, vel rorem et pluviam multiplicis refrigerii, contra fervorem vitiorum, et multiplicem faecundationem ad bene operandum.

Quia habet aquas super se, sicut dicitur in Psalmo xxviii, 3. (Quaere infra de firmamento). Et his aquis signatur abundantia gratiarum quas habuit desursum, vel copia lacrymarum in Filii passione, vel potius irriguum superius post Christi ascensionem ex desiderio veniendi ad eum, cum plorans ei diceret : Trahe me post te .

Quia caelum mundi moderamen : et ipsa moderamen hominum mandanorum per subventionem orationum. Eccli. xliii, 28 : In sermone ejus composita sunt omnia.

Quia hujus caeli color proprius sapphirinus, vel hyacinthinus, vel quasi permixtus ex candido et sapphirino. Adapta contemplationibus ejus hujusmodi colores.

Quia in ipso sicut in caelo fuerunt quasi duodecim signa spiritualia, sex ascendendo, et sex descendendo.

Signa per quae sol ascendit, sunt sex. Primum, Capricornus, quod idem est quod capra, scilicet animal faetidum, per quod designatur peccati exprobratio. Non dico peccati proprii, quia peccatum non fecit, sed quia exprobrabat et aegre ferebat omne peccatum, sicut legitur in libro de Infantia ejus : et etiam quia servis suis exprobrandi peccata propria gratiam subministrat, et ab eis exigit exprobrationem peccatorum. Ipsa enim est Rebecca quae dicit Jacob, id est, filio suo spirituali, Genes. xxvii, 8 et 9 : Fili,acquiesce consiliis meis : et pergens ad gregem, affer mihi duos haedos optimos, ut faciam ex eis escas patri tuo, quibus libent et vescitur. (Istud invenies optime expositum in tractatu nostro de contritione, titulo de exprobratione peccati). Moraliter hoc signum habet in se, qui peccata sua exprobrando per sanctam indignationem displicet sibiipsi Jerem. III, 6 : Abiit sibimet, etc.

Secundum, Aquarius : quia ipsa habuit in se fletum multiplicem et utrumque irriguum. (Quaere sig. 7 horti conclusi, ubi hortus dicitur irriguus.) Ideo de ipsa dicitur, Isa. xv, 5 : Per ascensum Luith flens ascendet, Luith interpretatur maxilla, et per virtutem lacrymarum per maxillas suas fluentium ascendebat ipsa ad Deum. Ideo etiam dicit ei sponsus. Cantic.VII, 4, ipsam commendans a multitudine lacrymarum : Oculi tui sicut piscinae in Hesebon, etc. (Hoc invenies expositum titulo de pulchritudine oculorum ejus.)

Tertium, Pisces. Piscis dicitur a pascendo, et Mariae conversatio pastus est sapidissimus. Unde ipsa dicit : Qui edunt me, adhuc esurient . (Quaere sig. 11 horti conclusi expositionem.) Piscis gaudet in mari, et ibi nutritur : et ipsa in tribulationibus, quas patiebatur cum Filio et pro Filio, exsultabat, et sic spiritualiter impinguebatur. Unde de ipsa et caeteris sanctis dicitur, Deuter. xxxiii, 19 : Inundationem maris, id est, tribulationes mundi, quasi lac, quod dulce est et nutritivum, sugent, id est, dulciter et cum desiderio attrahent, sicut pueri lac de mamma, exemplo Job, VI, 8, dicentis : Quis det ut veniat petitio mea, etc. ? Et Habacuc, III, 16 : Ingrediatur putredo in ossibus meis, etc. Maria siquidem designatur per Rebeccam, quae interpretatur multa patientia, sive quae multum accepit. Nam quia multam habuit patientiam exemplo Filii sui, mul- tum retributionis ab eo creditur accepisse, etc.

Quartum, Aries, hoc est, ventilatio peccatorum. Aries enim se defendit cornibus suis. Et dicitur ab AdminBookmark , quod est virtus. Quasi duo cornua Mariae virginitas et humilitas : protexit enim se ab omni carnali vitio puritate virginitatis, et ab omni spirituali nequitia virtute humilitatis. Et haec sunt cornua quae exaltabuntur in futuro. Ipsi etiam convenit illud Proverbiorum, xxx, 31 : Aries, nec est reae qui resistat ei : quia ventilavit ab Ecclesia Dei omnem haereticam pravitatem. Moraliter : Justus aries, qui scilicet debet habere duo cornua, id est, praedicationem quoad verbum, et bona opera quoad exemplum, et esse fortis in conservatione justitiae.

Quintum, Taurus, qui est animal superbum et immolatitium, et designat quamdam sanctam superbiam qua quis dedignatur et reprobat vitia et peccata. Hanc habuit beata Maria cum esset sapientissima : quia in multa sapientia multa indignatio . Unde et dicit cum Filio, Isa. lxiii, 5 : Indignatio mea ipsa auxiliata est mihi. Vitulus etiam solet Domino immolari, et designat sacrificium laudis de victoria vitiorum. Unde, Osee, XIV, 3 : Reddemus vitulos labiorum nostrorum. Et, Psal. l, 21: Imponent super altare tuum vitulos. Et victoriam vitiorum attribuere non sibi, sed Deo, et illud sacrificium quod placebit Deo super vitulum novellum. Et debet hic vitulus esse saginatus , per devotionis pinguedinem.

Sextum, Gemini, quod est aliena negotia curare ut propria, et non sibi, sed toti gentium se credere mundo. Et hoc maxime facit virtus charitatis, quae non quaerit quae sua sunt , sed communia negotia propriis anteponit. Unde dicit ibi Hieronymus : " Et hoc fecit beata Virgo, quae concepto Salvatore noluit

residere in pace, sed statim visitavit Elisabeth praegnantem, ut ministraret ei. " Quae etiam cum Filio mori desideravit pro salute mundi: et si animam non posuit, exposuit tamen. Et quae negotia nostra in conspectu Dei procurare non cessat. Unde et nostra dicitur advocata. Talis autem fuit Moyses, et talem se exhibuit populo Hebraeorum. Unde et dixit Domino, Exod.XXXII, 31 et 32 : Aut dimitte eis noxam hanc, aut, si non facis, dele me de libro tuo quem scripsisti.

Per istos sex gradus ascendit beata Virgo ad tantam dignitatem, quod thronus facta est veri Salomonis. Et per has virtutes seu opera virtutum ascendit homo ad Deum. Unde, Psal. lxxxiii, Ibunt, sancti scilicet, de virtute in virtutem, videbitur Deus deorum in Sion.

Sunt et alia sex signa per quae sol descendit.

Primum, Cancer, qui retrograditur, quod est redire ad se per sui discussionem. Hoc signum fuit in caelo Mariae, quando cum annuntiaretur ei conceptus Filii Dei, conscia humanae fragilitatis et sexus muliebris, et indignam se reputans ad tantam dignitatem, humiliter respondit: Ecce ancilla Domini, etc. . Moraliter : Isa. xlvi, 8 : Redite, praevaricatores, ad cor. Nahum, iii, 14, dicitur peccatori: Intra in lutum, et calca, etc, Michaeae, VI, 14 : Humiliatio tua in medio tui.

Secundum, Leo, quo rugiente animalia figunt gradum, hoc est, repressio pravorum motuum sensualitatis et fomitis. Haud dubium hoc signum fuisse in hoc caelo , si forte ante conceptum Filii, ubi omnino fomes exstinctus est in ea, numquam sensit hujusmodi. Moraliter: Rugiente viro justo per confessionem et orationem, a gemitu cordis sui procedere ulterius nequeunt motus pravi. (Quaere versu tertio de confessione, ubi confessio dicitur gemebunda, et ibi invenies de rugitu leonis.)

Tertium, Virgo, hoc est, bona sterilitas, de qua dicitur, Sapient. iii, 13 : Felix est sterilis, et incoinquinata, et caetera. Sub hoc signo exorta est gloriosa Virgo nostra, quae prima vovit virginitatem, et repudiavit virilis coitus foeditatem. Unde dixit: Quoniam virum non cognosco . Moraliter : Per hoc signum intelligitur consideratio propriae infaecunditatis, qua sumus steriles et infructuosi a bona operatione. De quibus dicitur, Matth. VII, 19 : Omnis arbor quae non facit fructum bonum, excidetur, ei in ignem mittetur. Ideo non restat nisi planctus, luctus et gemitus. Unde, Joel.I, 8 : Plange quasi virgo accincta sacco, etc. Propter hoc dicitur filia Jephte flevisse virginitatem suam .

Quartum, Libra, hoc est, ponderatio paenitentiae, ad quantitatem peccatorum, vel ponderatio operationis ad gratiam nobis datam, vel ponderatio gratiarum actionis ad beneficia creatoris, vel ponderatio operum misericordiae ad quantitatem temporalium nobis commissorum, juxta illud Tobiae, IV, 9 : Si multum tibi fuerit, abundanter tribue, etc. Item, Eccli.XIV, 13: Secundum vires tuas exporrigens da pauperi. Eodem, xxxv, 12: Da Altissimo secundum donatum ejus, etc. Et hanc habuit istud caelum, juxta illud Ecclesiastici, XXI, 28 : Verba prudentium statera ponderabuntur. Nam ad singula Dei beneficia singulas reddebat gratiarum actiones dicens: Fecit mihi magna qui potens est , et hujusmodi. Propter hoc in libro de Infantia ejus dicitur, quod sine intermissione benedicebat Deum. Et ne forte vel in salutatione sua a Dei laudibus tolleretur, si quis eam prius salutaret, illa pro salutatione Deo gratias respondebat. Legerat siquidem Psalmistam dicentem, Psal. XII, 6 : Cantabo Domino, id est, laudabo

Dominum, qui, id est, quia bona tribuit mihi. Item, de justo dicitur Domino, Psal. xlviii, 19: Confitebitur tibi cum benefeceris ei. Ipsi enim maxime conveniebat dicere incessanter illud Apostoli, II ad Corinth. IX, 15 : Gratias Deo super inenarrabili dono ejus. Nobis etiam summe incumbit hoc idem verbum : quia nobis misericorditer contulit hanc M ariam. Moraliter : Ille in se habet hoc signum, qui ponderat paenitentiam suam secundum quod peccavit. Unde, Deuter. xxv, 2 : Pro mensura peccati erit et plagarum modus, etc, ut supra dictum est.

Quintum, Scorpio, qui capite blanditur sed cauda pungit, et signat peccatum blandiens in culpa, sed pungens in paena. Hoc signum quodammodo habuit in se caelum nostrum : quia ad hanc considerationem praecavit sibi ab omni peccato, licet multoties inter scorpiones cum Filio habitaret . Et maxime in Filii passione, quando nec aliquem irritavit, nec ab aliquo potuit irritari.

Sextum, Sagittarius: quia pro Filio multiplicem sustinuit naturalem defectum, quasi sagittam multiplicem, ut famem, sitim, fatigationem, vigiliam, et hujusmodi. Passio etiam Filii ipsius animam quasi multiplici jaculo sagittavit, juxta prophetiam Simeonis . Unde potuit vere dicere illud Job, VI, 4 : Sagittae Domini, id est, paenalitates Filii mei, in me sunt, per compassionem, Versus :

Mors, morbus, calor,et frigus, sitis esuriesque, Lassitudo mihi quoque sunt quaecumque sagittae.

Item, illud quod dicit Filius de Patre, Thren.III, 12: Posuit me quasi signum ad sagittam. Ipsius etiam humilitas est sagitta salutis Domini contra Syriam, quod interpretatur sublimis, et designat superbiam. Hoc legitur, IV Reg. xiii, 17. Similiter et singulae virtutes Mariae versant et interficiunt opposita sibi vitia. Designatur ergo per hunc sagittarium patiens perpessio pro amore Dei quarumlibet tribulationum.