CAPUT IV.

Maria luna.

Viso de sole, videndum est de luna.

Luna secundum Tullium dicitur per syncopam quasi lucina, id est, lucens nocte. Unde Virgilius : " Casta fune Lucina mihi. " Vel quasi lux noctis. Secundum Isidorum dicitur luna quasi luminum una. Genes. i, 16: Fecit Deus duo luminaria magna, luminare majus, id est, solem, scilicet Christum, ut praeesset diei, id est, justis, et luminare minus, idest, lunam, hoc est. Mariam, ut praeesset nocti, id est, ad illuminandum peccatoribus, et stellas, id est, justos. Ideo dicitur Christus sol justitiae , quia ab eo est omnis justitia. Maria mater gratiae, fecundata scilicet a Deo, id est, impleta misericordia erga peccatores, sicut mater erga filios misericors est. Peccatores enim Deus non audit , sed mater Dei ipsos non repellit. In sole, id est, in Christo fervor, id est, justitia puniens, et splendor, scilicet misericordia parcens. In luna, id est, Maria splendor misericordiae sine fervore severitatis : quia non offendit infirmos oculos se respicientes, sicut fervor solis. Beatus Bernardus : " Quid ad Mariam, etc. " (Titulo de benignitate ejus.)''

Quia semper aut crescit aut, decrescit: sed post crementum decrescit, et crescit post decrementum.Maria vero quo magis crescebat in omni virtute, plus decrescebat per humilitatem in sua reputatione, juxta illud. Ecclesiastici, iii, 20 : Quanto magnus es, humilia te in omnibus, et coram Deo invenies gratiam. Ideo ipsa dicitur luminare quod minuitur in consummatione . (Quaere paulo infra.)

Quia nihil tam simile soli quam luna, non tamen omnino similis. Nullum enim luminare tantum habet luminositatis, quantum sol, cujus luminositatem luna vicinius aemulatur. I ad Corinth. xv, 41 : Alia est claritas solis, id est, Christi, alia claritas lunae, id est, Mariae, et alia claritas stellarum, id est, sanctorum. Quia inter planetas nullus soli tam proximus. Unde: Adstitit regina ad dextris tuis . III Regum, II, 19, Bethsabee sedit ad dexteram Salomonis.

Quia nihil medium inter lunam et solem. Unde dicit haec luna : Osculetur me osculo oris sui . Et ideo nullus tantum novit de secretis creatoris. Unde dicit, Cantic. ii, 4 : Introduxit me, rex scilicet, in cellam vinariam, quae dicitur a celando.

Quia inferior planetarum, id est, humillima omnium sanctorum. Nullus etiam planeta tantum terrae vel accedit, et nullus sanctorum tantum peccatoribus qui terra sunt, per compassionem condescendit, maxime vero his qui amaricantur pro peccatis.

Quia citius quam alii planetae perficit cursum suum : et ipsa facilius impetrat a Christo quam alii sancti. Unde, III Regum, ii, 20, dixit Salomon matri suae in figura Mariae : Pete, mater mea. Item, Assuerus, Esther, v, 3 : Quid vis, Esther regina, etc.

Quia prae caeteris planetis dominationem habet in mari. Nam secundum ipsam fluxus et refluxus maris. Unde Lucanus :

Thetidis unda vage lunaribus aestuat horis.

Ideo luna proprie dicenda est stella maris. Haec est Maria stella maris. Mare est amaritudo paenitentiae, qua Deo reconciliamur. Si assistat nobis Maria, affluit et abundat in nobis hoc mare. Eccli.XXIV, 39: A mari abundavit cogi-

tatio ejus. Si elongetur Maria a nobis, refluit et recedit hoc mare.

Item, Luna videtur habere quandoque ferrugineum colorem: quia per paenitentiam mortificabat corporis membra, et confudit sicut metalla. Vel, haec proprietas impleta in Filii passione, quando non fuit ei species neque decor . Et ipsa per compassionem nigra fuit et offuscata.

Secundum lunae crementum vel decrementum abundant vel decrescunt medullae in ossibus animalium. Virtutes et gratiae medullae sunt, quae ossa irrigant virtutum naturalium, sine quibus deficiunt. Hae vero medullae nisi per gratiam et orationes Mariae in nobis nequeunt abundare. Medullae vero illae sunt, humilitas, pietas, charitas, castitas, patientia, et hujusmodi, de quibus, Proverb.III, 8: Sanitas quippe erit umbilico tuo, et irrigatio ossium tuorum.

Roriflua est: quia luna rorem dicitur ministrare. Unde et Maria dicitur in sequentia, purpurea ut viola, roscida ut luna. Ipsa enim dicit: In me gratia omnis viae et veritatis .

Quia lumen et pulchritudinem suam habet a sole. Et Maria quidquid boni habet, attribuit vero soli. Unde dicit: Fecit mihi magna qui potens est, etc. . Item, dicens cum Apostolo, I ad Corinth. xv, 10 : Gratia Dei sum id quod sum, etc. Cantic. viii, 5 : Innixa super dilectum, etc.

Quia quo magis accedit ad solem, minus videtur habere luminositatis: sic Maria in se totum suscipiens solem justitiae, quasi vacuam se reputat et inanem, dicens: Ecce ancilla Domini, etc, .

Quia post conjunctionem cum sole. gracilem se exhibet et subtilem oculis intuentium. Et hoc bene apparuit quando concepto filio visitavit Elisabeth multo minorem se, et ipsi parienti humillime ministravit .

De hac luna dicitur, Cantic.VI, 9 : Quae est ista quae progreditur quasi aurora consurgens, pulchra ut luna, electa ut sol, etc. ? Pulchra ut luna, cujus pulchritudo sic procedere dicitur: Antequam appareat, accenditur, accensa manifestatur, manifestata completur. Non apparebat, sed erat quasi in decursu, quando concepta est cum originali, accensa fuit in sanctificatione, manifestata in sua nativitate, et tunc erat quasi excisan Gallice : quia sicut corporaliter, sic semper spiritualiter crescebat de bono in melius, de virtute in virtutem. Crescebat etiam et ampliabatur sanctificatio ejus, et debilitabatur fomes in ea per oblationes legales. Unde hic dicitur: Quae progreditur. Tunc vero corniculata apparuit haec luna, et ejus cornua fuerant humilitas mentis, et virginitas carnis, quibus scilicet cornibus, id est, virtutibus tam spiritualia quam corporalia vitia ventilavit. Erat vero quasi semilunium ante conceptum Salvatoris illustrans alios bonorum radiis exemplorum, quando scilicet nu-. triebatur in templo. Tunc vero fuit quasi luna plena, quando vocata est ab Angelo gratia plena, et maxime quando impraegnata est Filio Dei opere Spiritus sancti, et a sole justitiae plenissime illustrata. Et tunc fuit pulcherrima creaturarum Dei. Unde luna quando plena est, tunc vulgo dicitur Iohele.

Habuit autem haec luna triplicem plenitudinem. Prima fuit laetitiae in Angelica annuntiatione. Secunda, gratiae in gratiae adimpletione quando dicta est gratia plena. Tertia, gloriae, quando facta est mater Filii Dei, vel etiam in sua assumptione. Eclipsata est vero in Filii passione , quando conversa est in sanguinem ex passione Filii patientis. Joel. III, 31 : Sol convertetur in tenebras, eiluna in sanguinem, etc. In sua vero assumptione fuit luna perfecta in aeternum, quae tunc dicitur perfecta quando lucet tota nocte. Maria vero lucet in principio noctis, id est, incipientibus tentari, et in medio, id est, jacentibus in peccato, et in fine, id est, exeuntibus de peccato et evadentibus a tentatione.

Et nota, quod non comparatur lunae beata Virgo secundum statum ejus praesentem : quia nunc habet maculam, sed perfectiori lunae quae erit in futuro, quando omnis macula omnino aufertur: quando lux lunae erit sicut lux solis . Ideo dicitur luna perfecta in aeternum. (Quaere de his titulo de throno prope finem.)

Pulchra ut luna, quando illustrata est ex respectu divinitatis, quo meruit beatificari a generationibus universis, sicut ipsa dicit : Quia respexit humilitatem ancillae sitae : ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes . Cum dicit, respexit humilitatem ancillae suae, notat respectum divinitatis. Cum subjungit : Ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes, notat plenitudinem claritatis.

Pulchra ut luna, quae quasi naturaliter obscura, excepto in se solari radio accenditur lumine alieno. Unde dicitur luna quasi lux aliena. Sic Maria adhuc in infirmitate corporis constituta, suscepto in se Spiritu sancto, tamquam illius summae majestatis radio, vero lumine Dei Filio fecundatur.

Item, Pulchra ut luna : quia a vero sole justitiae illustrata, noctem saeculi hujus scientiae caelestis et Evangelicae conversationis luce perfudit.

Item, Luna crescit usque ad decimam quartam diem, et tunc plena apparet: et circa decimum quartum annum vel decimum tertium Filium Dei creditur Maria concepisse. Et tunc apparet in medio lunae, quo signatur uterus virginalis quasi imaguncula hominis pendentis, vel quasi rusticus oneratus fasce spinarum. Hic est Christus, qui suspensus in patibulo crucis, nostrorum portavit onera peccatorum, sicut dicitur, I Petri, II, 24 : Qui peccata nostra ipse pertulit in corpore suo super lignum, id est, paenam peccatorum, quae designatur per spinas. Isa. liii, 4 : Vere languores nostros ipse tulit, etc. Circa decimam quintam vero diem incipit luna decrescere, quod et Mariae contigit, quando audivit a Simeone : Tuam ipsius animam pertransibit gladius . Computa diem pro anno sicut dicitur. Ezechiel.IV, 6.

Item, Luna crescens habet cornua versus solis ortum, decrescens versus solis occasum : quia Christum quem nasciturum ex se gaudens exspectaverat, dolens exspectavit pro nobis moriturum. Per cornua lunae cogitationes intellige. In passione Filii obscurata est haec luna per cordis tristitiam quae est omnis plaga : quia sol justitiae qui tunc eclipsabatur, et cui non erat adspectus , quos in ipsam dirigeret radios non habebat. Licet enim plena semper fuerit gratia et sine macula culpae, non tamen caruit macula humanae miseriae, sicut nec luna in praesenti quantumcumque pulchra, caret omnino macula. Fuit etiam tunc in junctione solis, quando lunae claritas non apparet, quando commonens Filio per compassionem stetit juxta crucem ejus .

Item, Luna sole recedente mundum illuminat: quia sole justitiae transeunte de mundo ad Patrem per mortem corporalem , fide sua totam illustravit Ecclesiam in triduo Dominicae sepulturae.

Item, Eodem etiam sole justitiae ascendente ad caelum, dimissa est in mundo

ad tempus, ut novellam illam Ecclesiam primitivam quae erat quasi novus quidam mundus, Apostolos videlicet et caeteros discipulos cum sanctis mulieribus, suis illustraret exemplis, et instrueret documentis cum illis jugiter in orationibus perseverans . Mundum etiam, id est, amatores munditiae semper illuminat loco Christi. Haec est nova luna, de qua dicit Psalmista: Buccinate in neomenia tuba . Hinc scilicet habemus argumentum, quod praedicandum est in festis ipsius. In insigni die solemnitatis vestrae : quia praeceptum in Israel est, etc. Figurata enim fuit ejus nativitas in solemnitate, quae antiquitus fiebat in kalendis, et ejus nativitas omnem inchoavit solemnitatem nostram. Unde, Eccli. xliii, 7 : A luna signum diei festi. Et paulo superius ibidem dicitur, f. 6 : Luna in omnibus in tempore suo, ostensio temporis, et signum aevi. Nam beata Virgo in omnibus nationibus in tempore suae apparitionis, ostensio est illius temporis, de quo dicitur, ad Galatas, IV, 4: Ubi venit plenitudo temporis, misit Deus Filium suum factum ex muliere, etc. Isa. xlix, 8 : In tempore placito exaudivi te, etc. Ipsa etiam est signum aevi insigniens omnem aetatem praesentem, praeteritam, et futuram. Sequitur, Eccli. xliii, 7 : A luna signum diei festi : nam ab ipsa orta est et egressa omnis nostra festivitas, scilicet Christus Dominus, qui est gaudium nostrum. Unde et ipsa dicitur civitas solemnitatis nostrae .

Sequitur, Eccli. xliii, 7 : Luminare quod minuitur in consummatione. Hoc de luna materiali non potest intelligi: quia non minuitur in consummatione, sed post consummationem : prius enim confirmatur per perfectionem, et postea minuitur decrescendo. Beata vero Maria quando annuntiata est gratia plena et in matrem Domini electa est, quod fuit consummatio excellentiae ejus, quasi se mirabiliter imminuens respondit: Ecce ancilla Domini . Proinde autem dictum est, minuitur, humiliatur : nec dictum est, decrescit, ne posset intelligi de minutione decrementi. Quasi (liceret: Cum audisset Maria tantam sibi promissam celsitudinem, quod fieret mater Dei, et se imminuisset per humilitatem nominans se ancillam, ex hoc consummata est et facta luna plena : quia in hoc verbo concepit Filium Dei. Ideo paulo post subditur, Eccli. xliii, 8 : Crescens mirabiliter in consummatione. Interponitur autem : Mensis secundum nomen ejus est. Nomen ejus est Maria, et interpretatur illuminalr ix, quia illuminat dies nostros et opera nostra. Mensis igitur est dierum et operum nostrorum perfectio, et hic mensis sic illuminatur ab ea, quod est mensis ex mense. Luna materialis facit mensem post mensem, sed ista luna facit mensem ex mense : quia ex perfectione bonorum operum ad quam nos illuminat meritis et exemplis, erit mensis, id est, perfectio praemiorum. Unde, Isa. lxvi, 23 : Erit mensis ex mense, ei sabbatum ex sabbato. Legimus de sabbato, quo Dominus requievit ab omni opere quod patrarat : sed ex illo non fit nobis sabbatum, nec ex illa requie requies. Sed beata Virgo dicit: Qui creavit me, requievit in tabernaculo meo . Et ex isto est nobis sabbatum. Et bene dicitur mensis ''secundum nomen ejus: quia secundum illuminationem qua nos illustrat, erit in nobis perfectio operum si secuti fuerimus exempla illius.

Item, Luna cum primo illuminatur,

dicitur a Philosophis AdminBookmark a AdminBookmark quod est duo, et AdminBookmark quod est divisio : quia

tunc apparet corniculata, cujus duo cornua Dei et proximi dilectio, vel virginitas et maternitas, quae in ea simul con- venerunt. Divisa fuit a caeteris quando ab Angelo salutata prae caeteris. Vel potius, sicut dicit Manducator : " Maria designatur per mare Rubrum, quod divisum est in divisiones duas oppositas. Una votum virginitatis, altera consensus conjugii quod contraxit. " Quae duo summe invicem contraria.

Item, Luna nova bicornis apparet, et quasi habens similitudinem navis : quia Maria navis est, quae deducit amicos suos in portum voluntatis eorum. Et quia luna videtur quasi navis, signum est, quod portat amicos suos sursum, hoc est, in caelum. Unde, id est, a quo caelo, eisdem quasi navis apportat quidquid est necessarium. Propter hoc de hac luna, id est, Maria dicitur : Facta est quasi navis, etc. .

Apparet etiam nova luna quasi habens formam novaculae : quia Dominus quantum in se est in. exemplis Mariae quasi in quadam novacula resecat et tollit a nobis omnem superfluitatem, ut de hoc possit exponi illud Isaiae, vii, 20 : In die illa, idest, in infusione gratiae, radet Dominus, ministerio hujus novaculae, in novacula conducta, Gallice afilee, ut quidam volunt: in his qui trans flumen sunt, id est, qui addorsaverunt fluxum deliciarum carnalium et divitiarum mundialium, caput, id est, superfluas cogitationes procedentes de mente quae est caput animae: ei pilos pedum, id est, motus illicitos et pravas affectiones, ei barbam universam id est, omnem praesumptionem de virilitate propria.

Item, Luna quando crescit, dicitur AdminBookmark , ab AdminBookmark quod est circum, et

AdminBookmark quod est circulus : quia nondum tota illuminata, circulo quodam claritatis est ambita. Sic ipsa in Spiritus sancti obumbratione, dono speciali ad sui custodiam circumdata. Quando plena AdminBookmark

AdminBookmark , a quod est totum, et AdminBookmark quod est luna, quasi tota lunae splendens nocte. Cum enim Filius incarnatus est in ea, tunc in se suscepit perfectum lumen sapientiae, quo mundi illuminavit caecitatem, et aliarum stellarum, id est, sanctorum obscuravit claritatem, ad cujus comparationem parum lucent. Tunc tamen habuit haec luna nubeculam, non culpae, sed paenae.

Vel, Potest dici, quod exemplo Filii peccata aliorum sua dicebat, qui dicit: Longe a salute mea verba dilectorum meorum . Sic et ipsa per humilitatem attribuebat sibi maculam, docens alios, ut dicerent: Si dixerimus, quia peccatum non habemus, etc. .

Vel, Potest dici, quod fuit quasi semiplena in sanctificatione, plena in nativitate, plenior in Filii conceptione, plenissima in assumptione.

Luna Ecclesia. Luna est corpus globosum, sicut quidam dicunt, cujus medietas obscura est, et medietas luminosa:

et quando pars luminosa ad nos vertitur, tunc nobis incipit apparere donec tota videatur : et dum iterum convertitur, obscura pars incipit apparere, donec aufe ratur a nobis tota pars luminosa. Haec est Ecclesia quae ex carnali parte obscura est, ex spirituali luminosa: et haec pars quandoque hominibus latet, et quandoque eis patet, sed soli Deo nota est.

Alii dicunt, quod luna non habet lumen nisi a sole, sed soli propinqua non illuminatur a parte nostra, et ideo non apparet: quando vero recedit, nobis corniculata incipit apparere. Et hoc bene competit Ecclesiae quae totum lumen habet a sole justitiae, Et tripliciter obscuratur, per eclipsim, per interpositionem nubium, et finitis menstruis decursibus. Sic Ecclesia tempore persecutorum cruenta, fraude haereticorum rubiginosa, corruptione falsorum fratrum lutosa, etc.

Sidus quod dicitur a considerando : quia stella maris quae signat M.ariam.