CAPUT XVII.

De charitate Mariae ad Deum,

Dilexit Maria Dominum sicut omnes scripturae canonicae ipsum praedicant diligendum, et charitas ejus charitatis omnium sanctorum forma est et exemplar. Et ideo tam de charitate ejus quam de charitate sanctorum quasi conjunctim annotavimus, ut ex forma charitatis ejus resplendeat quomodo fideles animae ipsam in charitate saltem a longe debeant imitari. Et nota, quod dilectio dicitur quasi duos ligans, diligentem videlicet rei quam diligit, id. est, amantem amato : est enim amor amantis et amati quasi quaedam unio potissimum in bonis, et naturaliter illud quod amatur, in sui naturam suum convertit amatorem. Et hoc patet in Salvatore, quem dilectio quam habuit ad genus humanum, fecit colligare et unire sibi naturam humanam, quando Verbum caro factum est.

Maria dilexit Deum ex toto corde : quia cor illius ad ullius rei dilectionem non fuit inclinatum amplius quam Dei, nec delectata est in aliqua specie mundi amplius quam in Deo, omne bonum sibi existimans esse in Deo, ut pro his omnibus diligeret solum Deum.

Ex tota anima : quia certissimum habuit animum in veritate, et firma fuit in fide. Unde et dictum est ei, Luc. I, 45 : Beata quae credidisti, etc. Et istud etiam apparuit tempore Dominicae passionis. Et nota, quod aliud est amor cordis, aliud amor animae. Amor cordis quodammodo carnalis est, ut etiam carnaliter Deum amemus, sed hoc non potest fieri nisi prius recesserimus ab amore omnis mundialis rei. Amor ergo cordis non intelligitur, sed sentitur in corde : quia quodammodo carnalis est. Amor autem animae non sentitur in corde, sed intelligitur : quia amor animae judicium est.

Ex tota mente : quia omnes sensus illius Deo vacabant, ejus intellectus Deo ministrabat, ejus sapientia circa Deum versabatur, ejus cogitatio quae Dei sunt petractabat, ejus memoria ea sola quae bona sunt, recordabatur, ut diceret cum Apostolo, I ad Corinth. XIV, 15 : Psallam spiritu, spallam et mente. Sic exponit Chrysostomus.

Aliter : Sapientia sedem habet in corde. Unde, Proverb.II, 10 : Si intraverit sapientia cor tuum, etc. Ex tota anima quae pro voluntate ponitur. Unde, Joan. XII, 25 : Qui odit animam suam, etc, id est, propriam voluntatem. Dilexit ergo Deum trinitatem ex toto corde, id est, ex toto eo quod scire quoad Filium, ex tota anima, id est, ex toto eo quod est velle quoad Spiritum sanctum, ex tota virtute, id est, ex toto eo quod est posse quoad Patrem, ut haec tria quae necessaria sunt in omni bono opere explendo, scilicet scire, velle, et posse, quasi responderent Trinitati.

Aliter : Dilexit Maria Dominum Deum suum. Dilexit Dominum cui debetur timor et servitium, ipsum caste et filialiter fimens, et ei ex puro amore serviens. Dilexit Deum fide, per dilectionem operantem in eum credens, Dilexitsuum,eum ex amore sollicite custodiens : quia familiare est cuilibet quod suum est sollicite custodire.

Item, Dilexit ex toto corde, omnes cogitationes cordis In Deum dirigens vel ad Deum referens : ex tota anima, omnes affectiones animae ad Deum retorquens : ex tota mente, omnem rationem humanam qua intelligebat et discernebat in rebus divinis occupans : ex tota virtute. in his jugiter perseverans: et ita nihil remansit in ea, quod non subjiceretur dilectioni divinae. Sic exponit Isidorus.

Item, Dilexit ex corde : quia Deus Interpretatur videns, cui omne cor patet. Unde, I Reg. XVI, 7 : Homo videt ea quae parent, Dominus autem intuetur cor. Dilexit ex toto corde, quia Dominus : quidquid enim habet servus, domini sui est. Et hoc quoad quatuor affectiones quae sunt : Amor : nihil enim dilexit praeter eum. Timor : nihil enim timuit praeter eum, aut nisi propter eum. Dolor : nihil enim doluit nisi ejus amissionem : unde dixit ei, Luc. II, 48 : Fili, quid fecisti nobis sic ? ego et pater tuus dolentes quaerebamus te. Gaudium : non enim gavisa est nisi de ipso, et ipsius recuperatione, aut de his quae ad Ipsum noverat pertinere.

Item, Dilexit ex toto corde, id est, ex toto intellectu, nullum in confessione divinitatis errori locum relinquens. Ex tota anima, id est, voluntate, nihil ei contrarium volens. Ex tota mente, id est, memoria, nihil quo de eo minus sentiret, reminiscens. Et iste triplex modus diligendi respondebat tribus praeceptis primae tabulae , quae pertinent ad dilectionem Dei. Primum : Audi, Israel, Dominus Deus tuus Deus unus est . Huic respondet modus diligendi ex tota memoria sine oblivione, ut cogites unum Deum esse Patrem etrilium et Spiritum sanctum. Secundum : Non assumes nomen Domini Dei tui in vanum, . Huic respondet modus diligendi ex toto intellectu sine errore, ut nomen Christianum non accipiatur in vanum, ut putetur esse factus per quem om-

nia facta sunt. Tertium : Memento ut diem sabbati sanctifices . Huic respondet modus diligendi ex tota voluntatesine contradictione, ut sabbatizes ab opere servili : quia Deus praecepit. Et notandum, quod Moyses et Matthaeus non ponunt nisi tria in modo dilectionis Dei. Sed forte Lucas, x, 27, attendit quatuor rationes, propter quas diligendus est Deus, et propter quamlibet supra omnia, et propter hoc posuit quatuor. Prima, quia est creator ad esse. Secunda, quia conservator in esse. Tertia, quia creator in bene esse. Quarta, quia glorificator in optimo esse. Vel, quatuor ad tria reducuntur, ut illud membrum, ex totis viribus, referatur ad quodlibet aliorum trium quasi modus, ut sit sensus : Diliges Dominum Deum tuum ex totis viribus totius cordis, et ex totis viribus totius animae, et ex totis viribus totius mentis. Ex toto corde, quia Dominus : ex tota anima, quia Deus : et tota mente, quia tuus. Aliter : Ex toto corde, id est, intellectu, ut omnis intellectus tuus subditus sit Intellectui Dei. Ex tota anima, id est, tota voluntate, ut omnis voluntas tua subdita sit voluntati divinae. Ex tota merite, id est, tota memoria. Quod autem sequitur, ex totis viribus, intellige ut supra. Augustinus : " Ex toto corde, id est, toto intellectu sine errore. Ex tota anima, id est, tota voluntate sine contrarietate : ibi enim voluntas se totam colligit, ubi ei nihil est contrarium. Ex tota mente, id est, memoria sine difficultate et sine oblivione. Haec non possunt impleri in via. " Gregorius sic : " Ex toto corde, ex tota anima, ex tota mente, id est, super omnia : et est inculcatio verborum quae signat excellentiam amoris. " Magister Hugo de Sancto Victore sic : " Extote corde, id est, devotione quoad virgines : ex tota anima, id est, discretione quoad confessores : ex tota mente, id est, perseverantia quoad martyres. "

Item, Beatus Bernardus : " Dilige ex toto corde, id est, sapienter: ex tota anima, id. est, dulciter : et tota virtute, id est, fortiter : ex tota mente, id est, memoriter. " Sic etenim dilexit Maria sapienter contra concupiscentiam oculorum. Qui enim diligit temporalia, ejus intellectus avertitur ab aeternis. Dulciter contra concupiscentiam carnis : qui enim dulciter Deum amat, omnem carnalem dulcedinem venenum sicut vere est reputat : et quidquid separat a Deo, felle amarius judicat, dicens de amatoribus voluptatum : Fel draconum vinum eorum . Dicit etiam qui dulciter amat: Quam magna multitudo dulcedinis tuae, Domine, etc. . Fortiter contra timorem mundanum et humanum, nihil timens eos qui temporalia tollunt vel corpus occidunt. Memoriter contra superbiam vitae : qui enim diligit memoriter, Dei justitiam recolit incessanter, quae pro una cogitatione superbiae primum detrusit Angelum in ignem gehennae. Unde, II Petri, ii, 4 : Si Deus Angelis, etc. Sic diligebat Job dicens, XXXI, 23 : Semper quasi tumentes super me fluctus timui Deum, et pondus ejus ferre non potui.

Maria dilexit fortiter Patrem cui attribuitur potentia, et hoc ex vi irascibili, implens illud Ecclesiastici, vii, 32 : In omni virtute tua dilige eum qui te fecit, etc. Sapienter Filium, cui sapientia, ex vi rationali. Dulciter Spiritum sanctum, qui dulcedo est Patris et Filii, ex vi concupiscibili. Unde et de Spiritu sancto dicitur concepisse. Sicut autem una est substantia in tribus personis, sic singularis et unica fuit Mariae dilectio in tribus proprietatibus supra dictis. Memoriter humanitatem Filii, cui dicit, Isa. xlix, 15 : Numquid oblivisci potest mulier infantem suum, ut non misereatur filio uterisui ? et si illa oblita fuerit, ego tamen non obliviscar tui. Haec autem memoria quoad nos referenda est ad Christum nascentem, patientem, judicantem, et elidit triplicem concupiscentiam. Memoria nascentis concupiscentiam oculorum, quando panniculis involutus, jacuit in praesepio. Memoria patientis concupiscentiam carnis, quae appetit delectabilia, quando flagellatus et confixus pependit in patibulo. Memoria judicantis superbiam vitae, quando Deus franget omne superbum.

Item, Dilexit Maria sapienter : quia unctio qua plena erat, docebat eam de omnibus . Plena enim erat duplici unctione, id est, Christo qui interpretatur unctus, et gratia Spiritus sancti. Et nota, quod dicitur, quod haec unctio docet de omnibus quae sunt simpliciter, ut spiritualia et caelestia, non quae sunt secundum quid, ut temporalia et voluptates. Maria dilexit sapienter, id est, discrete : quia rationabile fuit obsequium ejus. Sciebat enim Virgo prudens, quod honor regis judicium diligit , id est, discretionem, et quod quidquid offertur sacrificii, sale est condiendum . Id est, discrete ut supra : ipsa siquidem fuit vas novum, in quo missum est sal in incarnatione unigeniti Dei, et in sale sapientia vel discretio designatur . Id est, discrete, bona familiaria, quae ei Dominus faciebat, fatue non ostendens, sed sapienter abscondens : erat enim mulier sensata et tacita , conservans et conferens in corde suo quidquid de Filio dicebatur : sciebat enim, quod qui denudat arcana amici, id est, Christi, perdit fidem . Id est, discrete, bona spiritualia quae pro Domino faciebat, in abscondito faciens. Unde clausa in thalamo inventa est ab Angelo, clauso super se ostio Pa-

treni suum exorans, sicut dicit beatus Bernardus. Gregorius : " Sufficit justis ab illo videri, a quo exspectant remunerari. " Ipsa etiam docet nos hoc modo diligere. Unde Filium natum statim occultavit sub velamine pannorum, docens nos occultare partum boni operis nostri. Ideo etiam Moyses tribus mensibus occultabatur . Mensis dicitur a mene quod est defectus. In nobis enim triplex est defectus, cordis, oris, operis. Ideo quanto minus boni lucramur, tanto magis necesse habemus illud occultare et sollicite conservare, exemplo pauperis mercatoris, qui quo minus habet catalli, sollicitius negotiatur. Id est, discrete, pro omni obsequio quod Domino faciebat, Ipsum solum in praemium petens, non laudem humanam, aut aliquid hujusmodi. Quasi diceret illud. Apostoli, ad Philip.III, 8 : Omnia detrimentum feci, ei arbitror ut stercora, ut Christum lucrifaciam. Augustinus : " Hoc fine et hoc studio colendus est Deus, ut sui cultus ipse sit merces. Nam qui colit Deum ut aliud mereatur, jam Deum non colit, sed illud quod, assequi concupiscit. " Id est, sollicite, ne Deum offenderet verbo vel facto, nutu aut signo, cogitatu aut desiderio, vel hujusmodi, recolens illud Michaeae, VI, 8 : Indicabo tibi, o homo, quid sit bonum, et quid Dominus requirat a te : Utique facere judicium, et diligere misericordiam, et sollicitum ambulare cum Deo tuo.

Maria dilexit dulciter : quia dulcedo generabatur in ea ex triplici recordatione, misericordiae, gratiae, et gloriae. Misericordiae, qua Deus in sanctificatione ejus remiserat originale peccatum. Gratiae, qua ipsam impleverat ad omnem virtutem et omne opus bonum. Gloriae, qua sperabat se remunerandam supra meritum. Quia amaritudines praesentis saeculi dulces reputabat, et inundationes ma- ris quasi lac sugebat pro amore Unigeniti sui. Quia quodammodo dulcis visa est in angustia passionis Unigeniti sui, licet et mente compassa sit, ob desiderium virtutis et salutis generis humani. Unde : Dulce lignum, dulces clavos, non solum Christo patienti, sed et matri compatienti, qui per amaritudinem tormenti sciebat genus humanum rediturum ad dulcedinem paradisi Unde, Luc. xv, 32 : Epulari et gaudere oportebat pro reversione filii prodigi ad misericordiam purissimi patris. Ibidem, v. 9 : Congratulamini mihi, quia inveni drachmam quam perdideram. Joan. XVI, 21 : Mulier cum parit, etc. Quod de matre et Filio potest intelligi. In passione enim Filii peperit quodammodo mater: quia tunc primo sensit dolores puerperae. Unde de ea praedictum fuerat, Isa. lxvi, 7 et 8 : Antequam parturiret, peperit, etc. Quis audivit umquam tale ? Sed humano genere per passionem redempto, inferno spolato, et Filio suscitato, jam non meminit pressurae propter gaudium . (Infra Invenies istud.)

Maria dilexit fortiter, in omni virtute sua eum qui se fecit diligens , et praeter eum nihil timens. Matth. x, 28 : Nolite timere eos qui occidunt corpus, etc. Perfectus enim timor Domini facit diligere fortiter. Unde, Proverb.XIV, 26 : In timore Domini fiducia fortitudinis, etc. Pro eo quantaslibet adversitates patienter sustinens, juxta illud Proverbiorum, XII, 26 : Qui negligit damnum propter amicum, id est, Christum, justus est. Pro aliqua adversitate ab ejus amore non recedens : quia sicut dicitur, Proverb. XVII, 17: Omni tempore, id est, tam in adversis quam in prosperis, diligit qui amicus est : qui enim Christum non diligit in adversis, sicut In prosperis, amicus non est. Pro nulla adversitate nec etiam timore mortis ipsum negans aut dese- reris, sicut fecit Petrus praesumptuosus :

et hoc manifeste in passione apparuit quando fugientibus discipulis, stetit imperterrita juxta crucem : timor enim non erat in charitate ejus, quoniam perfecte diligebat. I Joan. IV, 18 : Perfecta charitas foras mittit timorem. Quia dilectio ejus fortis fuit ut mors : quia sicut mors non moritur, sic charitas ejus numquam excidit. Unde dicit Filio, Jerem.XXXI, 3: In charitate perpetua dilexi te. Impletum est enim in ea illud Ecclesiastici, xiii, 18 : Omni vita tua dilige Deum, Quia si fieri posset secundum beneplacitum divinae voluntatis, mori pro eo et cum eo desideravit, nec vitae suae pepercit pr ) dilectione, sicut nec Filius. Pro eo, ut dixisse visa cum David, II Reg. xviii, 33 : Qsui mihi tribuat ut ego moriar pro te, fili mi Jesu. Caini eo, quia etsi animam suam non posuit pro redemptione generis humani, exposuit tamen, et quod potuit fecit.

Item, Beata Virgo dilexit memoriter, juxta illud Ecclesiastici, xxxvii, 6 : Non obliviscaris amici tui in animo tuo. Isa. xlix, 15 : Numquid potest oblivisci mulier, ut supra.Ideo etiam dicit ipsa, Cantic. I, 12 : Fasciculus myrrhae dilectus meus mihi, inter ubera mea commorabitur. Quasi diceret : Dilectus meus mihi singulariter et specialiter, ipse est fasciculus myrrhae, id est , multarum amaritudinum congregatio colligata vinculo tenacis memoriae : et iste fasciculus commorabitur inter ubera mea, id. est, in corde meo, quod est inter ubera conclusum : quia non possum ei non compati, non possum ei non commori, quem genui, quem Iactavi, qui pro me tot amaritudines toleravit, et hoc quasi persuasisse videtur ei Filius, Thren. III, 19, dicens: Recordare paupertatis et transgressionis meae, absynthii et fellis.

Aliter, ut expositio conveniat tam Mariae quam fideli animae: Dilectus meus qui diligit me et diligitur a me, mihi ipsum amanti et passionem ejus imitanti est fasciculus myrrhae: et iste fasciculus inter ubera mea commorabitur. Summa est: Tota congeries tribulationum et passionum dilecti mei quas pro salute mea sustinuit, numquam a memoria mea excidet. Dilectus autem Mariae proprie fuit ei fasciculus myrrhae in passione, quando myrrha potatus est, sicut dicitur, Marc. xv, 23 : Et dabant ei bibere myrrhatum vinum, etc, quando de cruce ablatus, myrrha et aloe inunctus est. Sibi autem quasi discretive dicit ipsum fuisse fasciculum, imo maximam fascem : plus enim omnibus eicondoluit, et omnis plaga tristitia cordis est , quia plus omnibus dilexit. Myrrha enim medicinalis est infirmis. Ideo Dominus in passione quam sustinuit pro salute magni aegroti, id est, totius mundi, vinum myrrhatum a militibus accepit.

Et nota, quod fidelis anima ipsum appellat fasciculum, non fascem : quia leve ducit pro amore ejus quidquid laboris imminet et doloris : et quia non sunt condignae passiones hujus temporis ad futuram gloriam quae revelabitur in nobis : id enim momentaneum, etc. An non fasciculus, cujus onus leve, et jugum suave ? Non dico, quod levis fuerit in se mortis asperitas et amaritudo, sed dura et gravis, sed ejus imitatio levis est diligenti. Ideo non simpliciter dixit: Fasciculus myrrhae dilectus meus, sed addidit mihi: quia vere amanti nihil est difficile. Ideo et dilectum vocat, monstrans vim amoris omnem amaritudinis molestiam superare. Unde beatus Bernardus ad monachos suos : " Erit quandoque nobis ingens cumulus gloriae, qui modo est fasciculus myrrhae, "

Sequitur: Inter ubera mea commorabi- bitur, Hoc ad litteram, quando mater gestabat eum in brachiis suis. Inter uhera, id est, in principali cordis mei commorabitur usque in finem. Commorabitur, numquam inde recedens. Vel, commorabitur quoad omnes circumstantias passionis. Quod ostenditur per colligationem fasciculi. Ubera sponsae vel Mariae aut fidelis animae, compassio et congratulatio. Vel melius juxta sensum litterae, gratitudo et humilitas quae maxime sponsum detinent et delectant: eo enim ipso quod nos tantis beneficiis indignos per humilitatem cognoscimus, et per gratitudinem gratias agere non cessamus, Christum nobiscum inseparabiliter et delectabiliter retinemus, qui dicit, Proverb. VIII, 31 : Deliciae meae esse cum filiis hominum. E contra nihil magis fugat et elongat sponsum quam superbia et ingratitudo. Sponsa ergo quia inter prospera et adversa versatur, hunc fasciculum inter ubera sua collocat, ut nec laeta extollant, nec tristia dejiciant. Beatas Bernardus : " Tu quoque si sapis, imitaberis sponsae prudentiam, et hunc myrrhae tam carum fasciculum de principali tui pectoris nec ad horam patieris auferri, ut possis dicere et tu : Fasciculus myrrhae dilectus meus mihi, etc. "

Aliter : Fasciculus fuit Christus in veteri lege, sed inter ubera Mariae factus est dilectus, et suavis et dulcis. Sicut enim sanguis in se horribilis, in, uberibus efficitur lac, quod dulce est et delectabile ad videndum : sic Filius qui in lege erat terribilis, inter Mariae ubera factus est mitis. Unde et ipsa dicitur mater misericordiae. Commorabitur dicit, et per compositionem vocabuli designatur, quod Maria non solius Filii est habitatio, imo totius Trinitatis, et habitatio gaudiosa. Unde propter hoc videtur sic posse intelligi ille versus Psalmi lxxxvi, 7: Sicut laetantium omnium, scilicet trium personarum, habitatio est in te.

Mariae dilectio inseparabilis, tamquam sponsae ad sponsum, dilectae ad, dilectum, matris ad unigenitum. De hac inseparabilitate dicit ipsa, Cantic. iii, 4 : Tenui eum, nec dimittam. Item, Cantic.VIII, 6 : Dura sicut infernus aemulatio, id. est, dilectio ejus. Quia sicut infernus quem semel recepit, numquam dimittit : sic ejus charitas numquam excidit, numquam dilectum dimisit. Unde et potuit vere dicere Filio illud Jeremiae, XXXI, 3 : In charitate perpetua dilexi te. Item, illud libri II Regum, I, 26 : Sicut mater unicum amat filium suum, ita ego te diligebam, Item illud Apostoli ad Romanos, VIII, 35 et seq : Quis nos separabit a charitate Christi ? Tribulatio , etc. Ibidem : Certus sum quia neque mors, neque vita, etc, et ponit undecim adjectiva. Ergo si in tantum dilexit regem suum miles regis, quantum putas dilexisse Filium regem genitricem regis ? Utique multo amplius.

Inseparabilis : quod pertinet ad diligere fortiter. Unde, Cantic. vili, 6 : Fortis est ut mors dilectio, dura sicut infernus aemulatio. Quod de charitate Christi primo et principaliter intelligitur, quae bene fuit fortis ut mors : quia per charitatem mori dignatus est. Joan. xv, 13 : Majorem hac dilectionem nemo habet, etc. Et ne moreremur aeternaliter, separata est anima ejus a corpore, quod est mori temporaliter. Charitas etiam Mariae fortis fuit ut mors, imo fortior morte : quia Filium in tantum dilexit, et humani generis redemptionem in tantum optavit, quod mori pro Filio vel pro mundi salute cum Filio desideravit, sicut dictum est supra. In illis etiam est charitas fortis ut mors, qui mundo moriuntur, ut dilectio vivat in eis: mors enim tollit temporalia, et aufert usum sensuum.

Dura etiam ut infernus fuit aemulatio, id est, dilectio, ejus, quia constantiam ejus nulla fregit violentia persecutionum, sicut qui in inferno sunt, nulla frangi possunt violentia tormentorum. Item de charitate dicitur paulo post: Aquae multae non potuerunt exstinguere charitatem,

nec flumina obruent illam . Aquae multae, id est, omnimodae paenalitates, quas sustinuit in Filio, non potuerant exstinguere charitatem Mariae : scilicet quia ipsius charitatis absorbebatur ardore, sicut ardore solis vel ferri igniti absorbetur aqua. Unde de charitate ejus dicitur, Sapient.XVI, 17: In aqua, scilicet tribulationis, quae omnia exstinguit, scilicet imperfectam charitatem, plus ignis, id est , Mariae charitas, valebat, et aqua obliviscebatur exstinguentis naturae. Sequitur: Nec flumina, id est, impetus tribulationum quanticumque, obruent eam. Imo quanto fortius impulsa est, tanto firmius stetit : quia fundata erat supra firmam petram quae est Christus .

Item, inseparabilis : quia dilectio Filii absorbebat in ea omnem aliam dilectionem, sicut magnus ignis absorbet ignem candelae. Dilectio enim ignis est, quem Dominus venit mittere in terram , quod videlicet igne vehementius inflammavit animam matris suae. Unde et ipsa dicit, Cantic. v, 8 : Anima mea liquefacta est, etc, sicut metallum durissimum per vehementiam ignis liquefieri potest.

Insatiabilis : quia charitas ejus erat ille ignis de quo dicitur, Proverb. xxx ,16 : Ignis vero numquam dicit : Sufficit. Gustaverat enim quia suavis est Dominus, qui dicit: Qui edunt me, adhuc esurient, etc. . Ideo ipsa dicebat : Sitivit anima mea ad Deum fontem vivum . Sicut enim fons vivus semper scaturit aquas novas, sic Filius ejus, qui est fons vitae, ei subministrabat jugiter de seipso delectationes novas, imo etiam tota Trinitas cujus erat triclinium. Unde quidam dicunt, quod viatrix comprehendebat. Sapient, xviii, 16 : Usque in caelum attingebat stans in terra.

Singularis : quia extra Deum nihil quaesivit dicens : Unam petii a Domino, etc. , Charitas enim ejus erat vehemens et bene ordinata voluntas, sicut diffinit beatus Bernardus. Augustinus de Domino : " Quidquid mihi praeter illum est, dulce non est: quidquid vult mihi dare Dominus meus, totum auferat, et se mihi det. " Qui enim diligit Christum propter temporalia quae largitur, non est amor ejus singularis, sed adulterinus. Sicut meretrix diligit leccatorem, et ei applaudit quamdiu habet quid det, nudum vero expellit : sic amator temporalium diligit Christum. Unde: Confitebitur tibi cum benefeceris ei . De tali dilectione dicitur, Proverb.XXVI,20 : Cum defecerint ligna, scilicet beneficiorum temporalium, exstinguetur ignis, id est, dilectio cessabit.

Item, Singularis fuit ejus dilectio : quia nec simile habuit, nec habitura est.

Mobilis, non tarda, non pigra, non torpida, sed velox, movens, et promovens. Unde concepto Salvatore ascendit in montana cum festinatione, ut congauderet Elisabeth , fugit cum Filio in aegyptum ad praeceptum Angeli , et retulit Filium in terram Israel, defuncto Herode . Unde et designatur per ferculum Salomonis : quia omni agilitate et fervore animi ad quaelibet bona exercitia secundum beneplacitum divinae voluntatis se circumferebat. De hac mobilitate beatus Bernardus. " Qui amat ardentius, currit velocius, et pervenit citius. " Et quia ipsa amabat ardentius, unde quasi effrenate dicit : Osculetur me osculo oris sui , et tota die dicit in Canticis, v, 8 : Amore langueo, ideo cucurrit velocius omnibus, et citius pervenit ad bravium vitae aeternae, stola immortalitatis, ut creditur, jam induta.

Incessabilis, id est, perseverans : quia

charitas ejus numquam excidit. Quod de perfecta charitate intelligitur. Unde et dicit Filio, Jerem.XXXI, 3 : In charitate perpetua dilexi te, Similabatur enim ejus charitas charitati Filii, de qua, Joan. xiii 1 : Cum dilexisset suos qui erant in mundo, in finem dilexit eos. Ad quod etiam Ipse invitat omnes fideles, Joan. xv, 9, dicens : Manete in dilectione mea. Item, Matth. x, 22 : Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit. Inchoantibus enim praemium promittitur, sed perseverantibus datur, sicut dicit auctoritas. Fervens et calida. Ejus enim dilectio fervor et calor est. Calor : unde non est qui se abscondat a calore ejus . Fervor : ferventer enim diligit, sicut dicit beatus Bernardus, qui ita inebriatur amore, quod non cogitat majestatem. Sic diligebat Maria cum dicebat : Osculetur me osculo oris sui . Et in hoc verbo bene apparet quod erat inebriata. Si quaeratur, quo vino ? ipsa respondet, Cantic. I, 13 : Botrus Cypri dilectus meus mihi. Grandis botrus, et forte vinum, et ex. multo potu fortis vini sequitur ebrietas. Quanto magis enim Deo qui ignis est, proximavit, tanto magis inflammata est charitate : quia ipse Deus charitas est. Ideo dicit beatus Bernardus : " Maria quia plus omnibus dilexit, singulare miraculum Deus Pater in ipsa perpetravit. " Ideo etiam dicit ipsa, Cantic. v, 6 : Anima mea liquefacta est, scilicet per incendium charitatis, sicut metalla liquefiunt per vehementiam ignis. Item, Cantic. II, 4, secundum aliam translationem quam ponit Gregorius : " Vulnerata charitate ego sum, " Et nota, quod ignis charitatis suaviter ardet, sed non laedit : accendit, sed ad purgationem : culpam enim consumit si invenit, non naturam, sed eam purgat et fovet et nutrit. Sicut e contrario ignis concupiscentiae nutrit et fovet culpam, et magna ex. parte laedit et consumit naturam.

Penetrativa et acuta. Charitas enim intrat et penetrat, nec cessat donec veniat ad. id. quod amat. Non enim sufficit ei, quod amet absentem, nisi possideat praesentem. Nec satis est ei ut sit cum Deo, nisi sit in Deo. Nec magnum arbitratur ut ducatur ad omnem veritatem, nisi introducatur in omnem veritatem, ut illi inhaereat, et quantum possibile est unum cum Illa fiat. Vox enim charitatis est Ista : Mihi adhaerere Deo bonum est, etc. . Talis vere fuit Mariae dilectio.

Inflexibilis et recta. Inflexibilis : quia ad aliud extra Deum non divertit. Recta, quod idem est : quia Deum dilexit sine reflexione ad temporalia. Cantic. I, 3 : Recti diligunt te. Incurvati alia. Rectus est, cujus intentio ad Deum propter Deum dirigitur. Sunt enim qui Deum diligunt cum benefecerit eis, vel ut benefaciat eis, quorum dilectio etsi tendat ad Deum, tamen reciprocatur ad ipsos. Et est talis dilectio sicut fanti l le Gallice. De quibus dicitur, Isa. LIX, 8 : Semitae eorum incurvatae sunt eis, id est, reflexae ad eos, ad suum commodum recurvatae. Sequitur in auctoritate : Omnis qui calcat in eis, ignorat pacem. Moraliter : Anima bona non porrigit se ante ut praesentia bona concupiscat, non retro ut ante acta mala per delectationem respiciat, nec dextrorsum ut in prosperis per Incontinentiam se effundat, non sinistrorsum ut in adversis per Impatientiam excedat, sed sursum profert Incrementum suum, sursum habet cor ubi Christus est in dextera Dei sedens : et talis anima recte diligit Deum, et recte collaudat : quia rectos decet collaudatio .

Intenta et intima. Intenta : quia per amoris desiderium et semper in Deum perrexit. Intima, non superficialis : quia ad exteriora non effluxit. Talis enim charitas comparatur pinguedini inossatae. Unde, Cantic.I, 6 : Indica mihi quemdiligit anima mea, Id est, intima voluntas et affectio mea.

Larga et ampla : quia omnia quae Dei sunt, et dilexit, et diligit, Saracenos, Judaeos, Christianos : aliter tamen et aliter. Unde et videtur dicere omnibus generibus hominum illud Apostoli ad Philippenses, I, 8 : Testis enim mihi est Deus,

quomodo cupiam omnes vos in visceribus Jesu Christi, id est, Filii mei.

Affectuosa et tenera. Tenerrime enim et affectuose efficitur erga ea quae Dei sunt. Unde legitur inter caetera dixisse Theophilo se multum diligere genus Christianorum, maximeque eos qui recta fide et pura conscientia currunt ad templum suum.