QUAESTIO XXXIV

Utrum omnis syllogismus fiat in aliqua trium figurarum

Averroes et Aphrod. hic cap. 23. Joan. a Magist. g. 12. hujus. Conimbr. cap. 7. hujus, q. 1. Masius hic q 6. Complut. lib. 3. sum. cap. 3. Fuente 3. part. sum. g. 2. dift. 2. art. 11. Hurtado disp. 10. Log. sect. 20. Ruvius cap. 4. hujus, dub. unico.

Arguitur primo quod non, Figura est debita ordinatio trium terminorum secuncundum debitam subjectionem, et praedicationem in duabus praemissis, igitur quot modis potest fieri hujusmodi ordinatio, tot erunt figurae. Sed quatuor modis diversis potest fieri hujusmodi ordinatio, igitur quatuor erunt figurae. Major patet per definitionem figurae: et minor probatur ; quia vel medius terminus subjicitur in utraque, vel praedicatur in utraque, vel subjicitur in majori et praedicatur in minori: vel e contra praedicatur in majori, et subjicitur in minori.

Secundo, qui dicit, quod syllogismi ex hypothesi non reducuntur in praedictas figuras, confirmant propositum.

Tertio, iste est bonus syllogismus, Omnis homo est rationalis,vel irrationalis, sed nullus homo est irrationalis, igitur omnis homo est rationalis, et tamen non fit in aliqua trium figurarum, quia hic non est medium, unde iste terminus, homo, non est hic medium, cum ingrediatur conclusionem, nec aliquis alter, cum quilibet alter terminus sumatur praecise semel.

Quarto arguitur, quia iste est bonus syllogismus, Nullum non B est A, nullum C est B, igitur nullum C est A, et tamen non fit in aliqua trium figurarum, quia nullus idem terminus ponitur in utraque praemissa. Unde in majori praemissa ponitur iste terminus, non B, et in minori ponitur iste terminus B.

Quinto arguitur per unum syllogismum, quem ponit Aristoteles in secundo hujus, scilicet Cui nulli inest B, huic omni inest A, sed nullum C est B, igitur omne C est A, et tamen non est in aliqua trium figurarum, quia in qualibet earum si aliqua praemissarum sit negativa, conclusio erit negativa, et tamen non sic est in proposito ?

Sexto de syllogismis ex obliquis, verbi gratia, Videns omnem asinum currit, Brunellus est asinus, igitur videns Brunellum currit ; iste syllogismus non fit in aliqua figurarum, quia medius terminus non subjicitur, nec praedicatur in majori, quia solum est pars subjecti,

Septimo, quia syllogismus ex oppositis est bonus syllogismus, ut patet in secundo hujus: verbi gratia, Nulla disciplina est studiosa, omnis disciplina est studiosa, igitur nulla disciplina est disciplina, et tamen non est in aliqua trium figurarum, quia quaelibet trium figurarum fit ad minus ex tribus terminis, et iste syllogismus fit ex duobus tantum. Et per omnes praedictas rationes potest probari,quod non omnis syllogismus fiat ex tribus terminis praecise, quia in quolibet dictorum syllogismorum sunt quatuor termini ad minus, excepto syllogismo ex oppositis, in quo sunt tantum duo. Et confirmatur de syllogismo, qui virtualiter est plures, ut, verbi gratia, Omne B est A, omne C est B, omne D est C, igitur omne D est A. Patet manifeste, quia isti sunt quatuor termini.

Oppositum arguitur per Aristotelem in isto 1.

Ponuntur conclusiones. Prima est, quod non oportet syllogismum hypotheticum fieri in aliqua trium figurarum. Et vocatur Syllogismus hypotheticus, qui habet alteram , vel ambas praemissas hypotheticas. Probatur, quia in syllogismo hypothetico non est debita subjectio, et praedicatio medii termini respectu extremorum in praemissis, igitur syllogismus hypotheticus non fit in aliqua trium figurarum. Consequens tenet, quia penes hoc attenduntur istae figurae, et antecedens apparet in syllogismo facto ex conditionalibus, vel ex altera conditionali. Item, patet de Syllogismo divisivo, sicut argutum fuit ante oppositum.

Secunda conclusio est ista, quod Syllo. gismus ex hypothesi, non sit in aliqua trium figurarum, et hoc dico quantum ad totalem processum. Ubi nola,quod differentia est inter syllogismum ostensivum, et syllogismum ex hypothesi: quia vocatur Syllogismus ostensivus, qui immediate infert conclusionem intentam ; sed vocatur Syllogismus ex hypothesi, qui immediate non infert conclusionem intentam, sed unam aliam primo, et postea virtute alicujus conditionis suppositae ex conclusione, quae prius infertur, infertur conclusio principaliter intenta; et ponit Aristoteles exemplum, ut supponamus primo, quod idem sit judicium de istis duabus, Contrariorum est eadem potestas; et Contrariorum est eadem disciplina. Tunc si velimus probare, quod contrariorum est eadem disciplina, debemus nos transferre ad syllogizandum istam : Contrariorum eadem est potestas, et tunc ex ista, virtute suppositionis factae, possimus inferre conclusionem intentam, scilicet, quod contrariorum est eadem disciplina. Istis determinatis, probatur conclusio, quia syllogismus hypotheticus non fit in aliqua trium figurarum dictarum : sed quilibet syllogismus hypotheticus est syllogismus ex hypothesi, saltem virtualiter : ut patet praedicto exemplo, quia est idem, sicut argueretur, Si Contrariorum eadem est potestas, est eadem disciplina, sed contrariorum est eadem potestas, ut syllogizatum est ostensive, igitur contra-

Horum est eadem disciplina,quae fuit conclusio principaliter intenta.

Tertia conclusio, quod ex terminis infinitis potest fieri syllogismus, qui non est in aliqua dictarum figurarum trium. Probatur ; quia ut patuit prius, super isto primo, iste est bonus syllogismus; Nullum non B est A, nullum C est B, igitur nullum C est A, et tamen non est in aliqua dictarum figurarum, nec in secunda, nec in tertia, ut notum est, nec in prima, quia in majori subjicitur iste terminus, non B, et in minori praedicatur iste terminus B, ideo non est idem, quod subjicitur in una, et praedicatur in alia. Verum est tamen, quod iste syllogismus fit ad similitudinem primae figurae,quia idem subjicitur in majori, et praedicatur in minori, licet diversimode acceptum, quia in majori infinite, et in minori finite. Et eodem modo dicitur, quod ex terminis obliquis, vel modalibus in sensu composito bene fit syllogismus ad similitudinem primae figurae, vel alicujus aliarum, qui tamen non est in aliqua ipsarum, ut quando obliquus est distributus, et non subjectum, vel praedicatum, sed pars subjecti, vel praedicati. Similiter quando in modalibus de sensu composito fit sumptio sub dicto, et non sub modo, et istorum exempla patuerunt in arguendo.

Quarta conclusio, quod omnis syllogismus, qui non est ex hypothesi, nec hypotheticus, sed fit ex propositionibus categoricis, cum terminis finitis, et rectis, ita quod praemissae non sint modales ; tunc omnis talis syllogismus fit in aliqua dictarum trium figurarum. Probatur: quia solum tribus modis potest fieri debita ordinatio respectu extremorum secundum subjectionem, et praedicationem, igitur tres erunt figurae, et non plures. Consequentia tenet, quia hoc intelligimus per figuram: et antecedens apparet, quia vel medium subjicitur in utraque, vel praedicatur in utraque, vel subjicitur in minori, et praedicatur in majori, nec oportet istud tertium membrum subdistinguere, sicut arguebatur in prima ratione, quia propter solam transpositionem, non provenit diversitas alicujus praemissae, nec conclusionis : per consequens nec diversitas figurae. Et ideo concedendum est istum syllogismum fieri in prima figura :

Omne C est B, omne B est A, igitur omne C est A, quia praemissis transpositis est manifeste prima figura.

Quinta conclusio est, quod exceptis praedictis conditionibus, omnis syllogismus, qui non est virtualiter plures syllogismi, fit ex tribus terminis tantum,videlicet quod non sit hypotheticus, nec ex hypothesi: et quod non fiat ex propositionibus modalibus in sensu composito : nec ex terminis infinitis, aut obliquis. Probatur, quia in omni syllogismo uno, sunt praecise duae praemissae ; quod patet, quia si plures sumantur, vel aliqua earum erit frustra, vel erit syllogismus virtualiter plures.

Secundo supponitur, quod quaelibet praemissarum debet convenire cum conclusione in aliquo termino. Probatur, quia aliter esset impertinens ad inferendum conclusionem gratia formae.

Tertio supponitur, quod nulla praemissa debet convenire cum conclusione in utroque termino; quia jam esset petitio principii, ex quo idem probaretur per idem. Ex quibus sequitur intentum, quia si duae praemissae debent convenire cum conclusione, quaelibet in aliquo termino, et neutra duobus, oportet quod alter istorum terminorum bis sumatur,et in nulla praemissa, nisi respectu unius extremi: igitur praecise erunt duo extrema, et unum medium.

Tunc ad rationes, solutae sunt praeter istam de syllogismo ex oppositis, de quo dicitur, quod.licet ibi solum sint duo termini differentes secundum speciem, attamen unus illorum sumitur loco duorum, ut patebit in secundo. Et sic sit dictum ad quaesitum.