QUAESTIO VII

Utrum dici de omni, et dici de nullo, sint principia necessaria,et sufficiant ad bonitatem syllogismi

Philopon. 1. Pri. c. 7. Averroes in expos. c. 5. hujus. Alex. 2. Pri. c. 7. Burana in expos. c. i. hujus. Bagolinus in annot. ad hunc librum. Occam 3. p. Log. c. 2.4 et5. Joan. a Magistris q. 2. hujus. Petrus Hisp. tract. 4. sum. Brasavol. super q. 3. Univers. Scoti. Tartar. hic duo. 2. Fonseca lib. O. Instit. c. 21. Complut. lib. 3. sum. cap. 4.

Arguitur primo, quod non sufficiant. Quia si sic, sequeretur, quod conjugatio- nes inutiles essent boni syllogismi ; consequens est falsum, quia tunc non essent inutiles : et probatur consequentia, quia in pluribus conjugationibus inutilibus inveniuntur dici de omni, et dici de nullo, ut in prima figura, quando arguitur ex majori universali affirmativa, et minori universali negativa.

Secundo sequeretur, quod ex particularibus, et indefinitis posset fieri bonus syllogismus. Consequens est falsum, ut patet in isto primo; et probatur consequentia, quia in particularibus, et indefinitis inveniuntur, dici de omni, et dici de nullo. Unde hic est dici de omni, Homo est animal, quia nihil est sumere sub subjecto, de quo non dicatur praedicatum: et hoc est dici de nullo, Homo non est asinus, quia nihil est sumere sub subjecto, a quo non removeatur praedicatum.

Tertio, quia syllogismi secundae, et tertiae figurae sunt boni, et evidentes, et tamen non tenent in virtute, dici de omni, aut de nullo ; igitur non omnis syllogismus tenet in virtute istorum principiorum ; et antecedens apparet per Aristotelem in isto primo, c. 5. et deinceps.

Quarto, quia syllogismus expositorius est bonus syllogismus, et tamen non tenet in virtute dici de omni, aut de nullo, cum ibi nullus sit terminus distributus affirmative, vel negative,

Quinto, quia vel essent principia complexa, vel incomplexa : non complexa, quia principium complexum debet esse evidens, et per se notum: modo istud principium, dici de omni, non est evidenter notum, cum nec sit verum, nec falsum : igitur nec incomplexum, quia ista dicta, dici de omni, et dici de nullo, sunt complexa.

Oppositum arguitur per Aristotelem in littera, cap. 1.

Notandum, istud dictum, dici de omni, non est oratio completa, et indiget complemento, et ponitur loco alterius propositionis, scilicet istius, praedicatum universaliter, et affirmative dici de subjecto.

Secundo notandum, quod talis oratio complexa proprie non habet definitionem, nec descriptionem, quia definitio, et descriptio dantur de terminis incomplexis : bene tamen potest habere quamdam explanationem, vel interpretationem, eo modo quo oratio minus nota declaratur, et explicatur per orationem magis notam.

Et ideo ista descriptio, vel explanatio, dici de omni est, quando nihil est sumere sub subjecto, de quo non dicatur praetica: tum. Et debet sic intelligi, quod propositio universalis affirmativa significat praedicatum dici de omni eo, de quo praedicatur subjectum : et ideo si subjectum sumatur dici de aliquo, necesse est praedicatum dici de illo eodem. Et ita definitio,dici de nullo, est quando nihil est sumere sub subjecto, a quo non removeatur praedicatum. Et debet sic intelligi, quod propositio universalis negativa significat praedicatum negari ab omni illo, de quo affirmatur subjectum : et ista duo principia significant quid nominis propositionis universalis ; ideo non possunt probari. Nam, quid nominis, est principium omnis doctrinae, ut patet in Libro de Sensu, et Sensato, et ideo quid nominis, debet praesupponi in qualibet scientia. Ex quibus patet, quod signum universale non requirit aliquem certum numerum suppositorum termini communis cui additur, sicut aliqui dicunt, quod hoc signum, omnis, ad minus requirit tria supposita : quia signum universale affirmativum non denotat aliud, quam praedicatum dici de omni supposito subjecti, non connotando, vel significando multitudinem, vel paucitatem suppositorum termini, cui additur.

Tertio notandum, quod quando dicitur, quod omnis syllogismus tenet in virtute dici de omni, vel de nullo, debet intelligi, quod omnis syllogismus est evidens aliquo dictorum principiorum, et hoc quantum ad illationem conclusionis : et dico notabiliter, aliquo, quia non oportet, quod ambo principia illa applicentur ad eumdem syllogismum.

Nunc ponuntur conclusiones.

Prima est, quod omnis syllogismus in aliquo quatuor modorum primae figurae, tenet directe, et immediate, virtute alicujus dictorum principiorum. Probatur exemplificando, quia si omne B est A, et omne C est B, sequitur, quod omne C sit A, et tenet virtute aliquorum, quae significant praedicatum dici de omni illo de quo dicitur subjectum : et ideo quia subjectum accipitur dici de C, oportet quod virtute significationis majoris praedicatum universaliter dicatur de C, et major sic significat virtute hujus signi, omnis, quod distribuit subjectum. Similiter potest exemplificari de negativis, ostendo sic : Nullum B est A, ista est major, et ratione signi significat praedicatum negari de omni illo, de quo dicitur subjectum. Ideo si subjectum sumatur dici de aliquo, ut omne C est B, sequitur virtute significationis majoris, quod nullum C est A.

Secunda conclusio est, quod syllogismus secundae, et tertiae figurae,non tenent directe, et immediate virtute istorum princi-piorum.Probatur, quia ad hoc, quod directe sit adjectio dictorum principiorum, oportet quod de aliquo subjecto universaliter sumpto, dicatur praedicatum: et quod illud subjectum sumatur dici de aliquo alio modo, sic non est in secunda, nec in tertia figura, quia terminus medius praedicatur in utraque praemissa, et terminus distributus nunquam praedicatur de aliquo in praemissis ; ita etiam in tertia figura terminus distributus semper subjicitur respectu sui praedicati, et nunquam praedicatur de aliquo alio. Ex quo sequitur, quod syllogismi secundae, et tertiae figurae sunt imperfecti, et invidentes, fiunt tamen evidentes per primam figuram.

Secundo, sequitur, quod Inductio non est consequentia evidens, quia singulares, ex quibus infertur universalis, non significant istas esse omnes singulares istius universalis: igitur ad ipsas non sequitur universalis evidenter.

Tertio, sequitur, quod consequentia in qua ex esse unius rei sequitur esse alterius, aut ex non esse unius, esse alterius, non est consequentia simpliciter evidens, et perfecta. Probatur, quia talis est minus evidens, quam syllogismus factus in secunda, vel tertia figura, et tamen talis syllogismus non est simpliciter evidens, et perfectus.

Tertia conclusio est, quod syllogismi secundae, et tertiae figurae mediate, et indirecte tenent virtute dici de omni, et de nullo, exponendo praedicto modo. Probatur, quia aliter sequitur, quod ex puris particularibus indefinitis, et singularibus, posset fieri bonus syllogismus in secunda, et tertia figura, quod est falsum. Secundo, quia syllogismi primae figurae tenent immediate, et directe virtute dictorum principiorum: igitur syllogismi secundae et tertiae figurae, tenent indirecte, et mediate. Tenet consequentia ; quia isti syllogismi in secunda, et tertia figura reducuntur ad illos de prima figura. Tertio, patet exemplariter arguendo in Caesare, Nullus lapis est animal, omnis homo est animal ; igitur nullus homo est lapis. Certum est, quod nulla fit sumptio sub termino distributo, nisi indirecte, et ideo si convertatur major simpliciter, jam erit sumptio directa sub termino distributo, ut si ista, Nullus lapis est animal, convertatur in istam, Nullum animal est lapis, tunc fiet directa sumptio argumentando in Celarent.

Quarta conclusio est, quod aliquis syllogismus expositorius tenet in virtute dici de omni, et dici de nullo,et non est dubium, quin omnis syllogismus expositorius teneat virtute dictorum principiorum,si est bonus: tamen dico specialiter propter syllogismos expesitorios, qui fiunt de rebus illis, quarum una est eadem cuilibet diversarum rerum, in quibus syllogismus expositorius non valet, nisi reguletur virtute alicujus dictorum principiorum. Verbi gratia, non sequitur, Iste Deus est Pater, Iste Deus est Filius ; ergo Filius est Pater ; non valet syllogismus, nisi major reguletur per dici de omni, isto modo, Omne quod est iste Deus, est Pater, et tunc major esset falsa.

Ad rationes. Ad Primam, negatur consequentia. Ad probationem dico, quod si per dict de omni, intelligas propositionem universalem, tunc dico, quod hoc non sufficit ad veritatem syllogismi; sed requiritur ad dici de omni propositio universalis, et cum hoc quod ipsius subjectum accipiatur dici de aliquo alio, de quo concludetur praedicatum universalis: et oportet quod subjectum universalis debite sumatur, ut dicatur de alio secundum regulas positas in primo hujus: et tunc ista principia sufficient ad bonitatem syllogismi.

Ad secundam, negatur consequentia, quia licet praedicatum particularis dicatur de quolibet contento sub subjecto, tamen hoc non significatur formaliter per propositionem particularem vel indefinitam. Unde bene signatur per universalem, scilicet, quod praedicatum dicatur universaliter de subjecto, et ideo non est simile de universali et particulari.

Ad tertiam, syllogismi secundae, et tertiae figurae, dico, quod illi syllogismi secundae, et tertiae figurae tenent indirecte, et mediate per dici de omni, et de nullo ; sed syllogismi primae figurae tenent directe.

Ad quartam de syllogismo expositorio dicetur postea.

Ad quintam dico, quod sunt principia complexa per se manifesta, et supponenda in ista scientia, eo quod explicant significationem terminorum, quae praesupponenda est in omni scientia. etc.