CAPUT III.

De secunda et tertia assignatione accidentis data a Porphyrio.

Sic autem assignata accidentis descriptione per modum inhaerentiae subjecto de quo praedicatur, aliam etiam induxerunt accidentis assignationem penes causam inhaerentiae sumptam, dicentes quod accidens est quod contingit eidem inesse vel non inesse. Sic enim intelligitur quod dicunt, quod contingit eidem inesse et non inesse, ut contingens sit ad utrumque. Contingit enim inesse quod non habet suae inhaerentiae causam essentialem : et contingit eidem non inesse quod non habet essentialem causam quae impediat quod non insit : et est conveniens omni accidenti, etiam inseparabili, sicut nuper ostensum est: principia enim quae in subjecto accipiuntur et sunt accidentis inhaerentis principia, contingentia et non essentialia sunt principia, et ideo quidquid ex talibus principiis contingit inesse, contingit etiam non inesse contingenter mutatis principiis. Et haec assignatio separat hoc praedicatum quod est accidens ab omnibus aliis. Genus enim praedicatum est quod essentialiter inest ei de quo praedicatur, ut ens de ratione ejus de quo praedicatur. Similiter differentia tale est praedicatum, et eodem modo species : proprium autem non inest nisi per intellectum speciei in propria. Solum autem accidens per contingentem causam dicitur inesse, et per contingentem causam dicitur non inesse : propter quod etiam minime habet de ratione praedicationis, et per consequens minime habet de ratione universalis : quamvis forte de pluribus praedicetur quam genus, vel species, vel proprium, vel differentia. Est tamen universale et praedicabile quod contingit totum et sub esse tali accidentali designatur : et ideo nomen tale (esse totius subjecti designans) notio est ipsius, ut idem praedicatur de subjecto.

Propter quod etiam tertiam induxerunt accidentis assignationem dicentes, quod accidens est quod nec genus, nec species, nec differentia, nec proprium sit, semper autem subjecto inest subsistens. Quam diffinitionem non satis rationabiliter reprehendit Avicenna dicens, quod hoc quod apponitur, semper autem subjecto inest subsistens: omnino otiose apponitur, et contra intellectum eorum quae in aliis assignationibus dicta sunt. Otiose quidem,

quia cura accidens dicatur quasi cadens, eo quod non sit simpliciter ens, et sit potius entis quam ens, non oportuit ponere quod in subjecto est: non enim proprie est in subjecto, sed est aliquo modo subjecti aliquid potius quam sit, hoc est, osse habeat in subjecto: non enim habet esse in subjecto, sed subjectum secundum quod subjectum habet esse secundum ipsum. Et quod dicitur subsistens accidens, dicit Avicenna nihil significare : sed vox est non significativa, sicut buba, vel bultrix: accidens enim si accidens est, nullo modo subsistit, quia non habet subsistentiam aliquam, sed in subjecto tantum est, ita quod haec determinatio in subjecto determinat rationem essendi vel subsistendi. Et non est nisi secundum quid, quod non nisi in subjecto est, et sic superflue ponitur subsistens : et est sensus, quod accidens est subsistens, hoc est, quamdiu est, in subjecto est: et quando in subjecto non est, tunc non subsistit, nec est.

Haec autem assignatio aliis impugnatur modis : quia eadem ratione posset dici de quolibet aliorum universalium sic, quod genus est quod nec accidens, nec species, nec differentia, nec proprium est, semper autem in subjecto est. Et similiter posset de aliis dici per negationem aliorum. Adhuc autem accidens non semper est in subjecto si adest et si abest praeter subjecti corruptionem.

His autem omnibus et similibus non est difficile respondere, consideratis secundum logicam intentionem universalibus : hoc enim modo accidens praedicatum maxime ab inhaerentia subjecti deficiens est, et ideo per negationem aliorum describitur. Sed est privatio per negationem ha- bitus, non quod penitus sit privatio, sed quia privationi simile et privationi propinquum, quia privatur inhaerentiae certa causa, et hoc non est in aliis. Quamvis negatio nihil certificet, tamen cum terminatur ad ea quae negat, certificat aliquo modo.

Et quod dicitur, quod non semper est in subjecto: Dicendum quod ista objectio provenit ex malo intellectu illius assignationis: non enim vult dicere, quod simpliciter sit in subjecto, sed potius quod accidens praedicatum subsistens, hoc est, dum est, non habet esse nisi in subjecto, et ideo ad subjectum secundum suum esse semper habet inclinationem, et quando non est in subjecto, tunc non est. Hoc est ergo quod Antiqui de accidente dixerunt, quod accidens est quod adest et abest praeter subjecti corruptionem. Dividitur autem in duo, scilicet in separabile, et in insepabile. Dormire separabile accidens est, nigrum vero inseparabile est corvo et aelhiopi, et tamen utrique accidit, potest enim subintelligi corvus albus et aethiops nitens candore praeter subjecti corruptionem.

Diffinitur autem accidens adhuc sic, accidens est quod contingit eidem inesse et non inesse. Adhuc ergo diffinitur sic, accidens est quod nec genus, nec species, nec differentia, nec proprium est, semper autem subjecto inest subsistens.

Omnibus his ergo universalibus secundum intentionem logicam sigillatim determinatis, quae proposita sunt in enuntiatione superius habita in primo tractatu, dico autem genus,speciem,proprium, differentiam et accidens : dicendum deinceps quae eisdemcommunia, etquaepropriasint.