CAPUT VII.

De modo praedicabilium quae praedicantur.

Ex omnibus autem quae dicta sunt, constat quod generalissimum dicimus praedicari de omnibus quae sub ipso recto ponuntur ordine tam generibus quam speciebus et individuis. Genus enim quodlibet quod est immediate ante specialissimum, praedicatur de omnibus specialissimis, ut animal de homine et de asino et leone et speciebus aliis : praedicatur etiam et de individuis illarum specierumper hocquod essentialiter est in illis et de illis. Id autem quod sic est species, quod solum species est, et non genus, quod est species specialissima, non praedicatur per se nisideindividuis.Individuum autem quod est certum, non praedicatur, nisi de uno solo discreto et signato, illa praedicatione quae in antehabitis determinata est: quamvis individuum vagum de pluribus praedicetur, hoc est, praedicatione speciei, et non individui, utdictum est. Individuum enim quod discernitur ab aliis sub eodem com- muni positis particularibus, dupliciter formatur: substantia enim formatur per accidentia quae signa sunt talis discretionis, quae in proprio nomine importantur, ut cum dicitur Socrates. Quia autem accidens non individuatur nisi per substantiam, ideo individuum accidentium per demonstrationem ad rem stantem sub accidente designatur, sicut hoc album, et hoc veniens, ut accidens tam sine tempore et motu, quam cum tempore et motu designetur. Discernitur etiam aliud per circumlocutionem, ut discretio Socratis designatur per generantem, vel locum generationis, ut cum dicitur Sophronici filius, si solus Socrates sit ejus filius : a generante enim principaliter trahit originem, quia hic generat hunc dictum : et in talibus aliquando ad majorem discretionem notandam mutamus appellationes dicendo Sophronici filium, notantes quod sub hac appellatione magis discrete noscitur, quam sub appellatione Socratis.

Individua enim dicuntur hujusmodi primae substantiae propter hoc, quod quantum ad discretionem non quantum ad substantiam unum quodque eorum divisim consistit ex proprietatibus, quarum earumdem in numero collectio nunquam erit in alio aliquo. Quae (ut dicit Boetius) sunt septem, scilicet propria forma, propria figura, propria parentela secundum quam per hanc vel illam seminis decisionem a parentibus descendit, propria nominatio a proprio accidente imposita, propria patria secundum quod patria centrum dicitur nativitatis in quo respexit periodus circuli caelestis in nativitate, proprium tempus, proprius locus omnia haec continens : haec enim abstrahi ab hac re non possunt quia per hoc et hic et nunc. Quamvis enim haec materia sit formae particularis et individuationis principium et individui pars substantialis: tamen haec accidentia quamvis non componant substantiam singularem, sunt facientia ad notitiam suae discretionis, et si individuum non ut particularis substantia, sed ut discretum, et discrete nomen designe-

tur: tunc accidentia sunt nomina in ratione concepta, et de essentia individui sic designati: quamvis non sint aliqua pars particularis substantiae secundum quod substantia est, haec enim non componitur nisi ex hac forma.

Sed proprietates quae sunt communis hominis per hoc quod communis homo est in pluribus, inveniuntur etiam in pluribus, ut risibile, et mansuetum natura, et disciplinae perceptibile,et hujusmodi. Haec enim in pluribus, et plus est, in omnibus hominibus particularibus inveniuntur : sunt enim in eis per commune quod est in eis, et ideo conveniunt eis in eo quod homines sunt. Directo enim praedicabilium ordine continetur individuum sub homine, sive generaliter loquendo sub specie. Species autem continetur sub genere. Est enim genus totum quoddam universale, et id quod est genus secundum quod genus est, non nisi totum. Individuum autem non est totum, sed tantum pars subjectiva totius universalis. Species vero quae est in medio, est inter genus et individuum, et totum est et pars diversis comparata : sed pars quidem alterius generis quod est totum ad ipsam. Species enim pars est generis potestate: quia genus non secundum totam suam potestatem est in specie. Totum autem est species, non totius alicujus : quia nihil participat eam secundum partem suae potestatis, sicut ipsa species participat genus, sed est totum omnibus aliis individuis : quia ipsa species, ut dicit Boetius, totum esse est in individuis. Nec referuntur individua ad speciem ut partes ipsius, sed potius ut singularia secundum totum esse et potestatem, in se habentia speciem et participantia. Compendiose ergo dicendo generalissi mum quidem de omnibus sub se secundum suam coordinationem positis speciebus, generibus, et individuis dicimus sive praedicamus. Genus autem subalternum, quod ante specialissimum de omnibus specialissimis et individuis praedicamus. Species autem praedicamus de individuis omnibus sub se positis. Individuum vero de uno solo non propria praedicatione praedicamus. Individuum enim sub descriptione nominatum Socrates,vel in accidentibus hoc album vel hoc nomen per demonstrationem vel per circumlocutionem manifestioris loquelae Sophronici filius : si enim plures haberet, tunc tali circumlocutione non discerneretur Socrates. Individua ergo voce discretionis dicuntur hujusmodi: quoniam quantum ad suam discretionem ex talibus proprietatibus consistit unumquodque eorum, quorum collectio nunquam in alio eadem erit. Socratis enim discretiva proprietas nunquam in aliquo alio esset particulari homine. Hae vero proprietates quae sunt communes proprietates, erunt eaedem in pluribus. Illae enim sunt proprietates communis et non singularis secundum quod singulare est. Et, ut plus dicatur, communis hominis proprietates sunt in omnibus in quibus est una natura communis : participantia enim naturam communem, participant etiam propria illam naturam consequentia. Tales ergo hominis communes proprietates erunt in omnibus particularibus in eo quod homines sunt. Secundum ergo praedictum praedicabilium ordinem continetur individuum sub specie, species autem sub genere. Est enim genus totum quoddam in quantum genus est. Individuum autem secundum quod individuum est, pars quaedam. Species vero est et totum et pars. Sed pars quidem est alterius, hoc est, generis quod secundum partem suae potestatis participat : totum autem non est alterius quod ipsius partem participet, sed est totum aliis : partibus enim totum est, quarum quaelibet ipsum totum participat.

Quod autem ea quae de genere et specie dicta sunt ad invicem propter correlationem dependeant, uno epilogo patet : de genere quidem et de specie quid generalissimum, et quid specialissimum, et de aliis quae eadem sunt genera et species sicut subalterna. Adhuc autem quae etiam sint individua, sive certa, sive vaga, vel

per demonstrationem vel circumlocutionem certificata. Adhuc autem quot modis genus dicitur, et quot modis species dicitur, quantum ad praesentem spectat intentionem logicam, sufficienter dictum est.