Origen Against Celsus.

 I

 Origen Against Celsus.

 Chapter I.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Chapter LXXI.

 Book II

 Book II.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Chapter LXXI.

 Chapter LXXII.

 Chapter LXXIII.

 Chapter LXXIV.

 Chapter LXXV.

 Chapter LXXVI.

 Chapter LXXVII.

 Chapter LXXVIII.

 Chapter LXXIX.

 Book III

 Book III.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Chapter LXXI.

 Chapter LXXII.

 Chapter LXXIII.

 Chapter LXXIV.

 Chapter LXXV.

 Chapter LXXVI.

 Chapter LXXVII.

 Chapter LXXVIII.

 Chapter LXXIX.

 Chapter LXXX.

 Chapter LXXXI.

 Book IV

 Book IV.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Chapter LXXI.

 Chapter LXXII.

 Chapter LXXIII.

 Chapter LXXIV.

 Chapter LXXV.

 Chapter LXXVI.

 Chapter LXXVII.

 Chapter LXXVIII.

 Chapter LXXIX.

 Chapter LXXX.

 Chapter LXXXI.

 Chapter LXXXII.

 Chapter LXXXIII.

 Chapter LXXXIV.

 Chapter LXXXV.

 Chapter LXXXVI.

 Chapter LXXXVII.

 Chapter LXXXVIII.

 Chapter LXXXIX.

 Chapter XC.

 Chapter XCI.

 Chapter XCII.

 Chapter XCIII.

 Chapter XCIV.

 Chapter XCV.

 Chapter XCVI.

 Chapter XCVII.

 Chapter XCVIII.

 Chapter XCIX.

 Book V

 Book V.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Book VI

 Book VI.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Chapter LXXI.

 Chapter LXXII.

 Chapter LXXIII.

 Chapter LXXIV.

 Chapter LXXV.

 Chapter LXXVI.

 Chapter LXXVII.

 Chapter LXXVIII.

 Chapter LXXIX.

 Chapter LXXX.

 Chapter LXXXI.

 Book VII

 Book VII.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Book VIII

 Book VIII.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Chapter LXXI.

 Chapter LXXII.

 Chapter LXXIII.

 Chapter LXXIV.

 Chapter LXXV.

 Chapter LXXVI.

Chapter LIX.

When Celsus here or elsewhere finds himself unable to dispute the truth of what we say, but avers that the same things were said by the Greeks, our answer is, that if the doctrine be sound, and the effect of it good, whether it was made known to the Greeks by Plato or any of the wise men of Greece, or whether it was delivered to the Jews by Moses or any of the prophets, or whether it was given to the Christians in the recorded teaching of Jesus Christ, or in the instructions of His apostles, that does not affect the value of the truth communicated.  It is no objection to the principles of Jews or Christians, that the same things were also said by the Greeks, especially if it be proved that the writings of the Jews are older than those of the Greeks.  And further, we are not to imagine that a truth adorned with the graces of Grecian speech is necessarily better than the same when expressed in the more humble and unpretending language used by Jews and Christians, although indeed the language of the Jews, in which the prophets wrote the books which have come down to us, has a grace of expression peculiar to the genius of the Hebrew tongue.  And even if we were required to show that the same doctrines have been better expressed among the Jewish prophets or in Christian writings, however paradoxical it may seem, we are prepared to prove this by an illustration taken from different kinds of food, and from the different modes of preparing them.  Suppose that a kind of food which is wholesome and nutritious has been prepared and seasoned in such a way as to be fit, not for the simple tastes of peasants and poor labourers, but for those only who are rich and dainty in their tastes.  Suppose, again, that that same food is prepared not to suit the tastes of the more delicate, but for the peasants, the poor labourers, and the common people generally, in short, so that myriads of persons might eat of it.  Now if, according to the supposition, the food prepared in the one way promotes the health of those only who are styled the better classes, while none of the others could taste it, whereas when prepared in the other way it promoted the health of great multitudes of men, which shall we esteem as most contributing to the public welfare,—those who prepare food for persons of mark, or those who prepare it for the multitudes?—taking for granted that in both cases the food is equally wholesome and nourishing; while it is evident that the welfare of mankind and the common good are promoted better by that physician who attends to the health of the many, than by one who confines his attention to a few.

Πρὸς τοῦτο δὴ καὶ πρὸς πάντα, ὅσα ἐκοινοποίησεν ὁ Κέλσος, μὴ δυνηθεὶς αὐτῶν ἀντιβλέψαι τῇ ἀληθότητι, φάσκων αὐτὰ καὶ παρ' Ἕλλησιν εἰρῆσθαι, τοιαῦτα λεκτέον· εἰ ὠφέλιμόν ἐστι τὸ δόγμα καὶ τὸ βούλημα αὐτοῦ ὑγιές, εἴρηται δὲ Ἕλλησι μὲν παρὰ Πλάτωνι ἤ τινι τῶν Ἑλλήνων σοφῶν, Ἰουδαίοις δὲ παρὰ Μωϋσεῖ ἤ τινι τῶν προφητῶν, Χριστιανοῖς δὲ ἐν τοῖς ἀναγραφεῖσιν Ἰησοῦ λόγοις ἢ λελεγ μένοις παρά τινι τῶν ἀποστόλων αὐτοῦ· οὐ νομιστέον κατηγορεῖσθαι τὸ λεγόμενον παρὰ Ἰουδαίοις ἢ παρὰ Χρισ τιανοῖς ἐκ τοῦ καὶ παρ' Ἕλλησιν αὐτὰ εἰρῆσθαι, καὶ μάλιστα ἐὰν ἀποδεικνύηται τὰ Ἰουδαίων πρεσβύτερα τῶν Ἑλληνικῶν. Οὐδὲ πάλιν ὑπὸ τοῦ κάλλους τῆς ἑλληνικῆς φράσεως λεγό μενον τὸ αὐτὸ πάντως κρεῖττον εἶναι νομιστέον τοῦ εὐτε λέστερον ἀπαγγελλομένου καὶ ἁπλουστέραις λέξεσι παρὰ Ἰουδαίοις ἢ Χριστιανοῖς· καίτοι γε ἡ πρώτη Ἰουδαίων λέξις, ᾗ οἱ προφῆται χρησάμενοι καταλελοίπασιν ἡμῖν βιβλία, Ἑβραίων διαλέκτῳ καὶ σοφῇ συνθέσει τῶν ἐν τῇ διαλέκτῳ κατ' ἐκείνους ἀναγέγραπται. Εἰ δὲ χρὴ καὶ τὴν τῶν δογμάτων ταυτότητα, κἂν παράδοξος ὁ λόγος εἶναι δοκῇ, δεῖξαι βέλτιον εἰρημένην παρὰ τοῖς Ἰουδαίων προφήταις ἢ τοῖς λόγοις Χριστιανῶν, οὕτω τὸν λόγον κατασκευαστέον ἀπό τινος περὶ τὰς τροφὰς καὶ τὴν σκευασίαν αὐτῶν παραδείγματος. Ἔστω τι ὑγιεινὸν βρῶμα καὶ ἰσχύος τοῖς ἐσθίουσιν ἐμποιητικόν, τοῦτο δὲ οὕτως μὲν σκευασθὲν καὶ τοιοῖσδε ἡδύσμασιν ἀρτυθὲν λαμβανέτωσαν οὐχ οἱ μὴ μαθόντες ἄγροικοι καὶ ἐν ἐπαύλεσιν ἀνατεθραμμένοι καὶ πένητες τὰ τοιάδε ἐσθίειν ἀλλ' οἱ πλούσιοι καὶ ἁβροδίαιτοι μόνοι· οὐκ ἐκείνως δὲ καὶ ὡς δοκεῖ τοῖς νομιζομένοις καθαριωτέροις σκευασθέν, ἀλλ' ὡς μεμαθήκασιν ἐσθίειν οἱ πένητες καὶ οἱ ἀγροικότεροι καὶ οἱ πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων, ἐσθιέτωσαν μυριάδες ὅλαι. Εἰ οὖν καὶ διδοῖτο ἀπὸ μὲν τῆς τοιασδὶ σκευασίας τοὺς νομιζομένους καθαριωτέρους μόνους ὑγιάζεσθαι, οὐδενὸς τῶν πολλῶν προσβάλλοντος τοῖς τοιοῖσδε βρώμασιν, ἀπὸ δὲ τῆς τοιασδὶ τὰ πλήθη τῶν ἀνθρώπων ὑγιεινότερον διάγειν· τίνας μᾶλλον τοῦ κοινωνικοῦ ἕνεκεν ἀποδεξόμεθα τῶν ὑγιεινῶν βρωμάτων χάριν; Ἆρά γε τοὺς τοῖς λογίοις χρησίμως αὐτὰ σκευάζοντας ἢ τοὺς τοῖς πλήθεσι; Τῆς ἴσης–δεδόσθω γάρ–ὑγιείας καὶ εὐεξίας ἐγγινομένης ἀπὸ τῶν οὑτωσὶ σκευασθέντων ἢ οὑτωσί, ἀλλὰ φανερὸν ὅτι αὐτὸ τὸ φιλάνθρωπον καὶ τὸ κοινωνικὸν ὑποβάλλει κοινωφελέστερον εἶναι ἰατρὸν τὸν τῆς τῶν πολλῶν ὑγιείας προνοησάμενον ἤπερ τὸν τῆς ὀλίγων μόνων.