Origen Against Celsus.

 I

 Origen Against Celsus.

 Chapter I.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Chapter LXXI.

 Book II

 Book II.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Chapter LXXI.

 Chapter LXXII.

 Chapter LXXIII.

 Chapter LXXIV.

 Chapter LXXV.

 Chapter LXXVI.

 Chapter LXXVII.

 Chapter LXXVIII.

 Chapter LXXIX.

 Book III

 Book III.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Chapter LXXI.

 Chapter LXXII.

 Chapter LXXIII.

 Chapter LXXIV.

 Chapter LXXV.

 Chapter LXXVI.

 Chapter LXXVII.

 Chapter LXXVIII.

 Chapter LXXIX.

 Chapter LXXX.

 Chapter LXXXI.

 Book IV

 Book IV.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Chapter LXXI.

 Chapter LXXII.

 Chapter LXXIII.

 Chapter LXXIV.

 Chapter LXXV.

 Chapter LXXVI.

 Chapter LXXVII.

 Chapter LXXVIII.

 Chapter LXXIX.

 Chapter LXXX.

 Chapter LXXXI.

 Chapter LXXXII.

 Chapter LXXXIII.

 Chapter LXXXIV.

 Chapter LXXXV.

 Chapter LXXXVI.

 Chapter LXXXVII.

 Chapter LXXXVIII.

 Chapter LXXXIX.

 Chapter XC.

 Chapter XCI.

 Chapter XCII.

 Chapter XCIII.

 Chapter XCIV.

 Chapter XCV.

 Chapter XCVI.

 Chapter XCVII.

 Chapter XCVIII.

 Chapter XCIX.

 Book V

 Book V.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Book VI

 Book VI.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Chapter LXXI.

 Chapter LXXII.

 Chapter LXXIII.

 Chapter LXXIV.

 Chapter LXXV.

 Chapter LXXVI.

 Chapter LXXVII.

 Chapter LXXVIII.

 Chapter LXXIX.

 Chapter LXXX.

 Chapter LXXXI.

 Book VII

 Book VII.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Book VIII

 Book VIII.

 Chapter II.

 Chapter III.

 Chapter IV.

 Chapter V.

 Chapter VI.

 Chapter VII.

 Chapter VIII.

 Chapter IX.

 Chapter X.

 Chapter XI.

 Chapter XII.

 Chapter XIII.

 Chapter XIV.

 Chapter XV.

 Chapter XVI.

 Chapter XVII.

 Chapter XVIII.

 Chapter XIX.

 Chapter XX.

 Chapter XXI.

 Chapter XXII.

 Chapter XXIII.

 Chapter XXIV.

 Chapter XXV.

 Chapter XXVI.

 Chapter XXVII.

 Chapter XXVIII.

 Chapter XXIX.

 Chapter XXX.

 Chapter XXXI.

 Chapter XXXII.

 Chapter XXXIII.

 Chapter XXXIV.

 Chapter XXXV.

 Chapter XXXVI.

 Chapter XXXVII.

 Chapter XXXVIII.

 Chapter XXXIX.

 Chapter XL.

 Chapter XLI.

 Chapter XLII.

 Chapter XLIII.

 Chapter XLIV.

 Chapter XLV.

 Chapter XLVI.

 Chapter XLVII.

 Chapter XLVIII.

 Chapter XLIX.

 Chapter L.

 Chapter LI.

 Chapter LII.

 Chapter LIII.

 Chapter LIV.

 Chapter LV.

 Chapter LVI.

 Chapter LVII.

 Chapter LVIII.

 Chapter LIX.

 Chapter LX.

 Chapter LXI.

 Chapter LXII.

 Chapter LXIII.

 Chapter LXIV.

 Chapter LXV.

 Chapter LXVI.

 Chapter LXVII.

 Chapter LXVIII.

 Chapter LXIX.

 Chapter LXX.

 Chapter LXXI.

 Chapter LXXII.

 Chapter LXXIII.

 Chapter LXXIV.

 Chapter LXXV.

 Chapter LXXVI.

Chapter XXV.

We have mentioned in the preceding pages that there are some of the declarations of Jesus which refer to that Being in Him which was the “first-born of every creature,” such as, “I am the way, and the truth, and the life,” and such like; and others, again, which belong to that in Him which is understood to be man, such as, “But now ye seek to kill Me, a man that hath told you the truth which I have heard of the Father.”216    John viii. 40.  And here, accordingly, he describes the element of weakness belonging to human flesh, and that of readiness of spirit which existed in His humanity:  the element of weakness in the expression, “Father, if it be possible, let this cup pass from Me;” the readiness of the spirit in this, “Nevertheless, not as I will, but as Thou wilt.”  And since it is proper to observe the order of our quotations, observe that, in the first place, there is mentioned only the single instance, as one would say, indicating the weakness of the flesh; and afterwards those other instances, greater in number, manifesting the willingness of the spirit.  For the expression, “Father, if it be possible, let this cup pass from Me,” is only one:  whereas more numerous are those others, viz., “Not as I will, but as Thou wilt;” and, “O My Father, if this cup cannot pass from Me except I drink it, Thy will be done.”  It is to be noted also, that the words are not, “let this cup depart from Me;” but that the whole expression is marked by a tone of piety and reverence, “Father, if it be possible, let this cup pass from Me.”  I know, indeed, that there is another explanation of this passage to the following effect:—The Saviour, foreseeing the sufferings which the Jewish people and the city of Jerusalem were to undergo in requital of the wicked deeds which the Jews had dared to perpetrate upon Him, from no other motive than that of the purest philanthropy towards them, and from a desire that they might escape the impending calamities, gave utterance to the prayer, “Father, if it be possible, let this cup pass from Me.”  It is as if He had said, “Because of My drinking this cup of punishment, the whole nation will be forsaken by Thee, I pray, if it be possible, that this cup may pass from Me, in order that Thy portion, which was guilty of such crimes against Me, may not be altogether deserted by Thee.”  But if, as Celsus would allege, “nothing at that time was done to Jesus which was either painful or distressing,” how could men afterwards quote the example of Jesus as enduring sufferings for the sake of religion, if He did not suffer what are human sufferings, but only had the appearance of so doing?

Ἐλέγομεν δὴ καὶ ἐν τοῖς ἀνωτέρω ὅτι αἱ μέν τινες εἰσὶ φωναὶ τοῦ ἐν τῷ Ἰησοῦ πρωτοτόκου "πάσης κτίσεως" ὡς ἡ· "Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωὴ" καὶ αἱ τούτοις παραπλήσιαι, αἱ δὲ τοῦ κατ' αὐτὸν νοουμένου ἀνθρώπου ὡς ἡ τοῦ· "Νῦν δέ με ζητεῖτε ἀποκτεῖναι, ἄνθρωπον, ὃς τὴν ἀλήθειαν ὑμῖν λελάληκα, ἣν ἤκουσα παρὰ τοῦ πατρός". Καὶ ἐνθάδε τοίνυν διαγράφει ἐν τῷ ἀνθρωπίνῳ αὐτοῦ καὶ τὸ τῆς ἀνθρωπίνης σαρκὸς ἀσθενὲς καὶ τὸ τοῦ πνεύματος πρόθυμον, τὸ μὲν ἀσθενὲς ἐν τῷ "Πάτερ, εἰ δυνατόν ἐστι, παρελθέτω ἀπ' ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο", τὸ δὲ πρόθυμον τοῦ πνεύματος ἐν τῷ "Πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ' ὡς σύ". Εἰ δὲ καὶ τὴν τάξιν τῶν λελεγμένων τηρῆσαι δεῖ, πρόσχες ὅτι πρότερον μὲν εἴρηται τό, ὡς ἂν εἴποι τις, κατὰ τὴν ἀσθένειαν τῆς σαρκὸς ἓν τυγχάνον, ὕστερον δὲ τὰ κατὰ τὴν προθυμίαν τοῦ πνεύματος ὄντα πλείονα. Ἓν μὲν γὰρ τὸ "Πάτερ, εἰ δυνατόν ἐστι, παρελθέτω ἀπ' ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο", πλείονα δὲ τό τε "Οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ' ὡς σὺ" καὶ τὸ "Πάτερ μου, εἰ οὐ δύναται τοῦτο παρελθεῖν, ἐὰν μὴ αὐτὸ πίω, γενηθήτω τὸ θέλημά σου." Τηρητέον δὲ καὶ τὸ μὴ εἰρῆσθαι μέν· "Ἀπελθέτω ἀπ' ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο", λελέχθαι δὲ εὐσεβῶς καὶ μεθ' ὑποτιμήσεως ὅλον τοῦτο· "Πάτερ, εἰ δυνατόν ἐστι, παρελθέτω ἀπ' ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο." Οἶδα δέ τινα καὶ τοιαύτην εἰς τὸν τόπον διήγησιν, ὅτι ὁρῶν ὁ σωτὴρ οἷα ὁ λαὸς καὶ Ἱερουσαλὴμ πείσεται ἐπὶ τῇ ἐκδικήσει τῶν κατ' αὐτοῦ τετολμημένων ὑπὸ Ἰουδαίων, οὐ δι' ἄλλο τι ἢ διὰ τὸ πρὸς ἐκείνους φιλάνθρωπον θέλων μὴ παθεῖν τὸν λαὸν ἃ ἔμελλε πάσχειν φησὶ τὸ "Πάτερ, εἰ δυνατόν ἐστι, παρελ θέτω ἀπ' ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο"· ὡς εἰ ἔλεγεν· ἐπεὶ ἐκ τοῦ με πιεῖν τουτὶ τὸ τῆς κολάσεως ποτήριον ὅλον ἔθνος ὑπὸ σοῦ ἐγκαταλειφθήσεται, εὔχομαι, εἰ δυνατόν ἐστι, παρελθεῖν "ἀπ' ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο", ἵνα μὴ ἡ μερίς σου τολμήσασα κατ' ἐμοῦ πάντῃ ὑπὸ σοῦ ἐγκαταλειφθῇ. Ἀλλὰ καὶ εἰ, ὥς φησιν ὁ Κέλσος, μήτ' ἀλγεινόν τι μήτ' ἀνιαρὸν τῷ Ἰησοῦ κατὰ τὸν καιρὸν τοῦτον ἐγίνετο, πῶς ἂν οἱ μετὰ ταῦτα παραδείγματι τοῦ ὑπομένειν τὰ δι' εὐσέβειαν ἐπίπονα ἐδύναντο χρήσασθαι Ἰησοῦ, μὴ παθόντι μὲν τὰ ἀνθρώπινα μόνον δὲ δόξαντι πεπονθέναι;