SERMO VIII.

IN EODEM FESTO

S. AGNETIS.

Surge, propera, amica mea, columba mea, formosa mea, et veni. Cant. ii, 10.

Hsec enim verba bene et convenienter possunt exponi de qualibet virgine, et specialiter de sancta Agnete. Unde sex principaliter sunt hic notanda :

I. Quare Beata Agnes a Domino surgere jubeatur? II. Quare etiam ut properet, admoneatur ?III. Ob quam causam amica dicatur ?

IV. Cur columba appelletur?V. Cur etiam formosa vocetur ? VI. Propter quid ut veniat, invitetur ?

I

De primo nota, quod surgere jubetur Beata Agnes ad fidei defensionem. Certe ipsa non surrexit ludere, sed potius fidem Domini verbis et factis, tamquam bellatrix egregia defendere. Surrexit siquidem, et clypeum teneri corporis sui, omnibus inimicorum fidei constanter objecit, pro fide Domini defendenda. Nobis etiam necesse est, ut quotidie surgamus, id est, in fide et aliis vir-

tutibus proficiamus. Unde ait Hierony mus : " Quotidianis ac repentibus virtutum " incrementis instauranda mens est. Tam-" diu enim non relabimur retro, quantis diu ad priora contendimus ; at ubi coeis pimus stare, descendimus : nostrumque " non progredi, jam reverti est. " Certe si planta tua quam in horto tuo plantasti, non surgeret, doleres : ita et Christus vult, ut de virtute in virtutem proficias.

II.

De secundo nota, quod dicitur Beatas Agneti a Domino, ut properet per martyrii passionem : unde ista properavit, quia sicut de ea legitur, decimo tertio aetatis suas anno mortem pertulit, et vitam invenit. Quid igitur nos barbati, qui ita segnes, tamquam asini sumus in opere Domini : quid, inquam, in excusatione nostra sumus dicturi in die judicii, cum istam juvenculam tympanistriam, istam teneram puellam, corpus suum tenerrimum ad ignem, ad gladium, et ad diversa fortiter obtulisse tormenta videamus ? istam delicatam in via Domini aspera constanter et alacriter cucurrisse? Profecto ista virgo virago surget in judicio cum viris effoeminatis, et condemnabit eos.

III.

De tertio nota, quod Beata Agnes amica Domini appellatur proter tria, videlicet propter fidei firmitatem, propter superfervidam charitatem, et propter Deo placitam humilitatem.

1. Primo igitur amica Domini fuit Sancta Agnes, propter fidelem fidei firmitatem. Unde et ipsa dicit : " Ipsi soli servo " fidem, ipsi me tota devotione committo."

Item ait : " Posuit signum in faciem " meam, ut nullum praeter eum amen. " Ipsa enim fide desponsata, et annulo Dominicae passionis subarrhata, fidem thori servavit illibata, adulterum admittere "dedignata. Unde et Dominus eam nunc e converso in amplexibus suis, tamquam suam fidelem sponsam cubare facit quietissime, nec eam suscitari sinit, quousque ipsa velit.

2. Secundo amica Domini dicitur propter superfervidam charitatem. Unde et ipsa dixit: " Amo Christum, in cujus Iliaci lamum introivi. "Introvi, dico, per charitatis fervorem me illuc deferentem. Ait etiam ad Dominum : " Ecce venio ad te, " quem amavi, quem quaesivi, quem sem-" per optavi." Unde dicitur, quod fuit amica Domini per superfervidam charitatem : quia id quod fervet, ut scitis, quadam caloris et incendii vehementia jactatur extra se, attollitur supra se : et ipsa sine dubio propter nimium charitatis et desiderii aestum extra se, et supra se jactata fuit, semper seipsam videlicet contemnens, et tota in ipsum transiens, ut scilicet unum esset cum ipso.

3. Tertio Beata Agnes amica Dei dicitur, per Deo placitam humilitatem. Sciens enim superbos Deo esse odiosos, in humilitate Deo placere studuit altissimo. Hinc etiam legitur, quod Esther, cum esset collapsa, oculis Assueri Regis complacuit: in quo datur intelligi, quod cum homo se dejicit per humilitatem, tunc coram Domini oculis assequitur gratiae dignitatem. Unde dicit Eccli. III, 20 et 21 : Quanto magnus es, humilia te in omnibus, et coram Deo invenies gratiam : quoniam magna potentia Dei solius, et ab humilibus honoratur.

IV.

De quarto nota, quod Beata Agnes columba appellatur propter magnitudinis tranquillitatem. Haec est illa columbaprudens, quae corvum perfidiae, id est, filium profecti ipsam sua impudicitia denigrare volentem, fortiter a se repulit, et abegit, sic dicens : " Discede a me pabulum morti tis, nutrimentum facinoris : discede a " me, quia jam ab alio amatore praeventa " sum. " Mansuetudinis tamen sibi insita non est oblita : quia eumdem praefecti filium, propter suam impudicitiam a diabolo suffocatum, postea resuscitavit ad vitam. Ad spiritum mansuetudinis invitat nos Eccli. III, 19 : ita dicens : Fili, in mansuetudine opera tua perfice, et super hominum gloriam diligeris.

V.

De quinto nota, quod Beata Agnes formosa vocatur per candidam virginitatem. Unde et cum vestibus suis exspoliata fuisset, in testimonium candidas virginitatis suas, candidissima stola transmissa fuit ipsi a Domino, ut per eam tegeret corpus suum. Igitur per formositatem virginitatis, Beata Agnes topazio comparatur, qui in stricturam supernas Jerusalem collocavit. Dicit enim Glossa super Apocalypsim, quod " topazius est lapis " pulcherrimus, qui in adspectum suum " singulariter provocat adspicientes ; et " nihil est eo charius inter divitias regi-"bus."

Et vere virginitas in adspectum suum singulariter provocat adspicientes. Candida enim virginitas paradisi chara est colonis. Unde et ipse Dominus dicit ad quamlibet virginem, Cant. II, 14 : Ostende mihi faciem tuam... : facies enim tua decora. Nihil enim virginitate charius est inter divitias Regibus regni coelorum, scilicet Patri, et Filio, et Spiritui sancto. Unde dicit Eccli. XXVI, 20 : Omnis ponderatio non est digna continentis aninae. Hinc etiam votum continentiae non recepit dispensationem, quia non habet recompensationem .

VI.

De sexto nota, quod propter quatuor Beata Agnes invitata fuit, ut veniret : " Veni, inquit Dominus, ut humanitatem " meam revelata facie speculeris. "Item : "Veni, ut vestibus induta regalibus coro-" neris. " " Veni etiam, ut mei oris osculo ((consoleris. "Item: " Veni, ut in convi-"vio meas divinitatis semper epuleris. "

1. Primo igitur Beata Agnes propter hoc venit ad Dominum, ut humanitatem ejus pulcherrimam specularetur. Et vere humanitas ejus est pulcherrima. Pulchritudinem enim ipsius, sicut eadem Agnes testatur, Sol et Luna mirantur. Procul dubio haec Beata ad adspectum Christi, faciem suam non tegit, quemadmodum Rebecca, viso Isaac sponso suo terrestri, faciem suam velavit: non libenter hoc faceret haec virgo; certe non pro toto mundo. 0 quam beati oculi, qui non vespertina, sed meridiana et clarissima visione faciem ejus videre merentur in jubilo ! Cujus ? Ejus : Ejus certe, qui est candor lucis aeternae, et speculum sine macula Dei majestatis ', et qui intuentes se ''laetificat gaudio cum vultu suo .

2. Secundo venit Beata Agnes, ut vestibus indutis regalibus coronaretur. Unde et ipsa exsultans dicit : Induit me Dominus vestimentis salutis, et indumento justitiae circumdedit me, quasi sponsum decoratum corona . Haec est illa regina, quae in vestitu deaurato circumdata varietate assistit modo a dextris Regis aeterni . Haec est profecto, quae, sicut legitur Exod. xxx, tamquam vere existens altare thymiamatis et mensa propositionis, duplici aureola est coronata, utpote martyr et virgo ; quae etiam in choro superni palatii ferens sertum rosas et lilii inter Sion juvenculas, et Jerusalem filias, speciale decantans canticum, sequitur Agnum quocumque ierit . ''Hinc est, quod post mortem suam visa est a parentibus suis, juxta speciossimum agnum ambulare cum pulchra virginum multitudine : et tunc ista verba dixit : " Congaudete mecum et congratulamini, " quia cum his omnibus lucidas sedes " accepi. "

3. Tertio venit Beata Agnes, ut oscularetur eam Dei Filius osculo oris sui. Unde ipsa dicit: " Mel et lac ex ejus ore " suscepi ". Ecce jam pervenerat ad osculum. Haec est illa vera Esther, utpote per gloriam in populis elevata, quam Rex Assuerus, id est, ille beatus Deus incessanter osculatur.

Et nota, quod non solum sanctas Virgines, sed et omnes electi pervenient ad osculum Jesu Christi. Unde dicitur Gen.

xlv, 15 : Osculatus est Joseph omnes fratres suos Per Joseph quem Pharao Salvatorem mundi appellavit, vere Jesus Christus intelligitur : ipse enim verissime est Salvator mundi. Fratres autem sui sunt omnes electi, quos omnes recipiet ad osculum suum : unde dicit Dionysius : " Benignus Jesus ad se venientibus totus " praeobviat, et praecurrit, et totus totos " deosculatur." Ecce mirabile, etnotabile verbum, quod videlicet totus totos deosculatur electos.

4. Quarta causa, quare Beata Agnes venire jussa fuit, ut scilicet in convivio divinitatis epularetur, Unde modo secure cantare potest : " Ecce, quod concupivi, "jam video; quod speravi, jam teneo : illi " sum juncta in coelis, quem inferris po-" sita tota devotione dilexi. " Si juncta est Domino, ergo fruitur ipso. 0 quam felix est haec virgo, quas cum illis beatis Angelis, qui fruuntur, nec fastidiunt, quo frui magis sitiunt : illa summa divinitatis suavitate sine taedio perfruitur. Et nota, quod gaudium illud, quo electi cum Domino perfruentur, est sufficientissimum. Unde dicit Augustinus : " Pleno corde, " plena mente, plena anima, pleno toto " homine, adhuc supra modum supererit " gaudium. "

Rogate ergo, charissimi, Dominum, ut sic in praesenti vestigia Beatae Agnetis prosequamur, ut in futuro cum ipsa supercoelesti gaudio perfrui mereamur. Quod nobis praestare dignetur, etc.