COMMENTARIUS.

(b) De primo dico, etc. Conclusio prima Doctoris in hac quaestione est, fidem infusam fuisse necessariam homini ad vitam aeternam consequendam pro omni statu. Advertendum circa hanc conclusionem, primo, eam intelligi de fide habituali, tum quia postea agit Doctor de fide habituali ; tum quia rationes ejus de habituali procedunt. Secundo, eam comprehendere omnes omnino puros homines, tam parvulos quam adultos, quia de omnibus aeque procedunt ejus rationes. Tertio, necessitatem fidei, quam asserit, esse necessitatem medii, de qua necessitate, ut distinguitur a necessitate praecepti, postea agemus n. 14 . Quarto, hanc necessitatem non esse talem, quin de potentia absoluta possit quis justificari, adoptari et consequi vitam aeternam absque fide habituali, cum nulla prorsus in hoc sit repugnantia, imo nec ulla connaturalis praesuppositio fidei ad beatitudinem ; nam si Deo placeret, posset in ipso primo creationis instanti communicare homini ipsam beatitudinem, sicut communicavit de facto Christo Domino. Sensus ergo conclusionis est, quod de facto ex ordinatione divina, non ex natura rei, fides habitualis sit ita necessaria omni omnino puro homini pro omni statu naturae, sive institutae, sive lapsae, ad salutem consequendam, ut nullo modo sine ea acquiri possit. In hoc autem sensu, conclusio haec est jam omnium Theologorum, eamdemque certitudinem habet quoad homines omnes adultos pro statu naturae lapsae, quam quod justificentur per gratiam habitualem, et quod in justificatione recipiant fidem, spem ac charitatem habitualem, prout asserit Tridentinum sess. 6. c. 7. Quoad alios autem homines, ut quoad parvulos ac eos, qui nascerentur in statu innocentiae, eam certitudinem habet, quam quod illi eodem modo justificantis intrinsecae ejusdem rationis cum ea qua nos justificamur. Quanta vero sit haec certitudo, pro materia do justificatione relinquendum est.

Quamvis vero Soto lib. 2. de natura et gratia, c. 2. in prima editione, ut ipsemet fatetur in secunda, in ea fuerit opinione, ut putarit fidem in lege naturae non fuisse necessariam ad justificationem ; et quamvis Vega noster lib. 6. in Trident. c. 21. teneat fidem non esse ad justificationem ita necessariam, quin ignorans invincibiliter aliquid esse revelatum a Deo possit cognitione naturali cognoscere Deum supra omnia amandum esse, et propterea detestari peccatum quo offenditur, etiam supra omnia, atque ita sufficienter se praeparare ad justificationem, tamen non ideo sequitur eos contradicere huic conclusioni, cum id totum possit esse verum, quamvis fides habitualis esset medium ad salutem aeternam assequendam, ut patet ; imo quamvis fides actualis supernaturalis non esset in aliquo casu necessaria de facto ad salutem, tamen non propterea fides habitualis non esset necessaria, cum certum sit parvulis fidem habitualem esse necessariam, quibus tamen non est necessaria fides actualis propria. His suppositis :

Probatur conclusio, primo ex illo Hebr. ii. Sine fide impossibile est placere Deo, et Marci ultimo : Qui vero non crediderit condemnabitur. Quae loca ex suppositione, quod detur fides supernaturalis in substantia, non solum de fide actuali supernaturali, sed etiam de habituali intelligenda sunt; imo commodius intelliguntur in ea generalitate et universalitate, quam prae se ferunt de fide habituali, quandoquidem certum sit parvulos baptizatos sine fide actuali propria, et placere Deo, et salvari, si in eo statu moriantur.

Probatur secundo ex Concilio Tridentino supra, et omnibus locis quibus colligitur dari fides habitualis in substantia, eamque ita comitari gratiam justificantem, ut haec sine ea non habeatur.

Probatur tertio ratione Scoti haec loca supponentis. Gratia habitualis et charitas supernaturalis sunt omnino pro omni homine et omni statu ita necessaria ad salutem consequendam, ut in nullo casu de facto quis unquam consecutus fuerit, aut consequetur, possitve de lege ordinaria consequi vitam aeternam absque iis ; sed gratia et charitas illa nunquam infunduntur ulli puro homini (dico autem purum hominem, ut excludam Christum Dominum nostrum, qui non habuit fidem supernaturalem, ut communius tenetur) absque fide habituali supernaturali ; ergo fides habitualis est necessaria omni omnino puro homini pro omni statu. Probatur minor, tum quia aeque Scriptura et Patres asserunt necessitatem fidei ac charitatis habitualis ; tum quia tam congruum est ut intellectus ad beatitudinem disponatur in via per fidem, ac voluntas per charitatem ; tum quia quemadmodum actus charitatis supernaturalis praesupponit actum fidei pro omni statu viae respectu puri hominis, ita etiam habitus fidei debet praesupponi ad habitum charitatis respectu omnis talis. In hoc consistit probatio Doctoris quae efficax est. Circa id vero quod addit Deum non perficere animam, quin perficiat eam secundum se totam, ex quo inferri videtur quod non infundat unquam fidem habitualem, quin infundat charitatem habitualem, non levis controversia est ; sed eam remitto ad articulum quartum quaestionis unicae distinctionis 36. ubi agitur de connexione virtutum Theologicarum ; nam quantum ad praesens, sufficit quod charitas non infundatur sine fide, quamvis fides infunderetur aliquando sine charitate.

(c) Sed posito quod sic habuerit, etc. Secunda conclusio Doctoris hic proponitur, et est quod actus aliquis fidei supernaturalis sit necessarius cuilibet homini habenti usum rationis, pro quolibet statu. Probat Scotus, quia sicut dantur praecepta aliarum virlutum moralium, ita etiam et supernaturalium Theologicarum, et sicut datur praeceptum diligendi Deum super omnia, ita etiam et fidei supernaturalis : ergo sicut actus aliarum virtutum, et actus aliquis charitatis est necessarius propter praeceptum, quod est de iis eliciendis quandoque, ita etiam et actus fidei erit necessarius. Haec probatio est sufficiens ad ostendendum quod actus fidei sit necessarius necessitate praecepti, non vero quod sit ita simpliciter necessarius, quin absque eo possit haberi et justificatio et vita aeterna ; unde in hoc sensu tantum videtur Scotus proposuisse conclusionem, nisi tamen quis diceret actum dilectionis Dei super omnia esse necessarium necessitate alia, quam necessitate praecepti ; hoc enim supposito sequeretur etiam ex probatione Doctoris, actum fidei esse alia necessitate necessarium, quam necessitate praecepti, ut patet, quia actus fidei necessario praerequiritur ad actum charitatis. Sed quidquid sit de hoc, extendi poterit conclusio sic, ut asserat actum fidei esse magis necessarium, quam quod necessarium est ex praecepto, quod ut fiat, sic eam propono: Actus aliquis fidei est necessarius cuilibet adulto peccatori rationis compoti, ita ut non possit justificari sine illo de lege ordinaria, nec consequi vitam aeternam. Dixi adulto, quia certum est parvulos baptizatos absque ullo actu fidei salvari de facto quando in eo statu moriuntur. Dixi compoti rationis, quia si aliquis incideret in amentiam, aut phrenesim antequam perveniret ad usum rationis, et sic adolesceret, ac baptizaretur, ac in eo statu moreretur, sine dubio justificaretur ac salvaretur. Dixi peccatori, quia si quis adultus non peccator, nec peccato originali, nec proprio personali moreretur absque ullo actus fidei supernaturalis, is sine dubio salvaretur.

Casus autem talis posset contingere, si quis in infantia baptizatus adolesceret, nec audiret quidpiam de mysteriis fidei, observareque tamen legem naturae, aut saltem non transgrederetur eam, ut optime fieri posset, sal-

non potest quis salvari sine Baptismo, aut sine aliquo aequivalenti ipsi ; ergo si sit eadem ratio de Baptismo et de fide actuali, non poterit salvari absque fide actuali, aut aliquo aequivalenti ; sed adultus nihil potest habere aequivalens fidei actuali supernaturali sine ipsa fide, ergo quamvis posset salvari in casu sine Baptismo, non tamen sine fide. Confirmatur hoc, et impugnatur se-

cundo sententia Vegae : Non potest adultus salvari absque Baptismo in re, vel in voto, seu formali, seu virtuali ; ergo nec absque fide actuali in re vel in voto, quia sine dubio tanta ad minus est necessitas fidei actualis, quanta est Baptismi ; sed non potest habere fidem actualem supernaturalem in voto, ergo debet ipsam habere actualiter. Probatur subsumptum, quia votum fidei, quod pro ipsa posset sufficere, deberet esse actus aliquis supernaturalis in substantia, sicut votum sufficiens pro Baptismo debet esse talis actus ; sed nullus datur de facto, aut dari potest actus supernaturalis ante ipsum actum fidei, aut actus illos, quos necessario sequitur actus fidei, ut actus piae credulitatis affectus, et actus intellectus ad hunc praerequisitus si tamen hi ipsi actus sint supernaturales in substantia, de quo quaest, seq. ergo non potest haberi votum fidei, quod pro ipsa sufficere possit.

Impugnatur tertio Vega, quia ex praedictis Scripturae locis et aliis, quibus fides dicitur esse initium et fundamentum et radix justificationis ; sic enim loquitur Tridentinum sess. 6. c. 8. docens Paulum ad Romanos 3. ideo dicere nos justificari per fidem, quia fides est humanae salutis initium,

fundamentum ac radix omnis justificationis. Ex his, inquam, locis habetur, aliquam fidem supernaturalem in substantia (nam de tali loquuntur, si talis omnino detur, ut modo dari supponimus) esse necessariam ad justificationem, sed in adultis non baptizatis non potest de facto haberi fides habitualis supernaturalis absque fide actuali supernaturali ; ergo actualis omnino necessaria est in omni casu. Major et consequentia sunt manifesta. Probatur minor, quia non possunt habere fidem habitualem nisi per Baptismum fluminis, flaminis aut sanguinis, sed nullus ex his potest ipsis applicari absque fide actuali de lege ordinaria, de qua semper loquimur ; ergo non possunt habere fidem habitualem absque actuali. Probatur minor, quia fides actualis est dispositio ad omnes istos Baptismos, quod quidem de Baptismo fluminis in confesso est ; et breviter ostenditur de flaminis et sanguinis, quia Baptismus flaminis consistit in communicatione amoris supernaturalis Dei super omnia, qui sine dubio praesupponit fidem supernaturalem. Baptismus etiam sanguinis consistit in martyrio patiendo propter Deum, sed ad hoc etiam non minus requiritur fides Dei supernaturalis, quam ad justificationem, quae fit in Baptismo fluminis, ac in Poenitentia ; ergo non potest applicari ullus Baptismus de facto adulto rationis compoti absque fide actuali.

Impugnatur quarto, quia nulla prorsus est ratio, ob quam excluderentur adulti in ullo casu a necessitate fidei actualis ; ergo temere id et absque fundamento diceretur contra communem Theologorum sententiam. Probatur antecedens, solvendo duo fundamenta praecipua Vegae. Primum est desumptum ex verbis Apostoli,Roman. 2. Gentes quae legem non habent, naturaliter ea, quae legis sunt, faciunt, ejusmodi legem non habentes ipsi sibi sunt lex ; ergo secundum Apostolum gentes, id est, infideles, naturaliter, id est, absque aliquo actu supernaturali in substantia observant legem. Sed idem Apostolus ait factores legis justificari ; ergo saltem in casu, quo non proponuntur mysteria fidei sufficienter, potest quis absque fide actuali justificari. Respondetur primo Lyranum et Salmeronium intelligere illum locum de gentibus credentibus in Deum, non vero in Christum ; Augustinum vero de spiritu, et littera, c. 26. et cum eo Prosperum, Fulgentium ac alios de gentibus fidelibus habentibus fidem Christi, quae tamen non habebant legem Moysaicam; sic autem intellectus ille locus non facit ad rem, ut patet.

Sed supposito quod intelligi debeat de gentibus infidelibus, ut vult Vega, et plures alii recentiores cum Chrysostomo, Theodoreto, Theophylacto, Haymone. Primasio, Sedulio in eumdem locum. Respondeo non esse mentem Apostoli, quod tales observarunt totam legem, nec cum, nec sine gratia: unde non dicit quod legem faciunt, sed quod ea quae sunt legis faciunt, nec hoc intelligendum est de omnibus, sed de aliquibus, nam id sufficiebat instituto Pauli, qui istis verbis ostendere voluit, quomodo possent gentes absque lege perire, aut peccare, quod supra dixit. Respondet enim ea ratione qua illi aliqua, quae legis sunt faciebant, ut diligere proximum observare justitiam, non furari, nec occidere, aliaque similia, et hoc sine lege scripta Mosaica, aut etiam Evangelica, ipsamet recta ratione, quam a natura insitam habebant, dictante ipsis quod illa essent facienda ; similiter eos potuisse peccare absque eadem lege Moysi aut Evangelica, quoties scilicet contrairent dictamini rectae rationis, quae peccata illa non esse facienda ipsis proponebat. Unde in forma respondeo, distinguendo consequens, legem totam, nego ; partem aliquam legis, seu aliqua quae sunt legis, concedo consequentiam, et explico subsumptum ; fatcores legis, hoc est, qui observant totam legem, tales enim soli factores legis simpliciter sunt dicendi: factores legis, id est, qui faciunt aliqua tantum, quae legis sunt, nego subsumptum, et nego etiam consequentiam. Quod autem Apostolus non velit gentes infideles observasse totam legem, patet manifeste ; tum quia sine dubio in lege reperiuntur praecepta fidei, spei et charitatis supernaturalis, quae a talibus observari non poterant ; tum quia, ut dixi, intento ejus non erat id necessarium ; tum denique, quia ipsemet cap. 1. asseruit expresse gentes ante fidem Christi maximis abundasse sceleribus. Et quod id intelligi debeat de omnibus omnino infidelibus gentibus, patet ex. c. 3. ubi expresse ait omnes infideles, nemine dempto, in peccata incidisse, ac propterea indiguisse gratia Christi. Secundum fundamentum Vegae, quod alias qui educarentur in silvis, locisque ab omni fidelium conservatione remotis, in quibus propterea haberent invincibiliter ignorantiam mysteriorum omnium fidei, quamvis observarent legem naturae, nec unquam committerent ullum peccatum actuale, non haberent media sufficientia ad salutem ; sed hoc videtur contra divinam bonitatem, ergo id unde sequitur, non est asserendum.

Respondeo primo, quidquid sit, an casus sit de facto moraliter possibilis, quod multi negarent, negando sequelam, quia Deus ita talibus provideret aliquando ante mortem, ut proponerentur ipsis mysteria fidei necessaria, et hoc vel miraculose, sive per Angelos, aut animas bonas, sive per homines eo miraculose translatos, quemadmodum Habacuc erat perductus ad lacum leonum, in quo manebat Daniel Propheta, vel ita dirigendo res naturales, ut eo aliquando fideles homines pervenirent modo naturali, sicut nostris temporibus aliqui pervenerunt ad Indias. Nec est absurdum in tali casu recurrere ad miraculum, quandoquidem ex pluribus historiis constet saepe Deum similia fecisse miracula.

Respondeo secundo, quamvis Deus nunquam mitteret ullos praedicatores ad tales, eos tamen habituros auxilia sufficientia ad suam salutem, ea ad minus ratione, qua parvuli illi, qui moriuntur in utero materno auxilia sufficientia habent, quod per se manifestum mihi est. Unde si parvuli illi gratiam sufficientem concedantur habere, idem de illis concedi debet; si vero parvulis talem gratiam quis non concesserit, nec tamen hoc putabit esse contra bonitatem divinam, idem de istis adultis dicere poterit: aeque enim ad Deum spectat parvulorum ac illorum adultorum curam habere. Haec quoad probationem conclusionis quantum ad auctoritatem sufficiant, quae tamen multum confirmabitur per sequentes conclusiones, quibus determinabitur aliqua objecta particularia esse necessario actu credenda adultis.

Ex his sequitur actum aliquem fidei esse necessarium necessitate medii, quod ut intelligatur melius, resolvendum hic breviter est quid sit esse necessarium necessitate medii, et quid esse necessarium necessitate praecepti, quodque sit discrimen inter utramque necessitatem ; quod quidem quamvis non adeo facile sit facere, tamen existimo non posse habere aliam difficultatem, quam de nomine. Suarez de fid. d. 12. n. 2. ait discrimen esse, quod id sit necessarium necessitate praecepti, quod est necessarium per accidens, et solum requiritur ad ablationem impedimenti salutis, nempe peccari. Quia enim peccato infectus nequit consequi salutem, et non observans praecepta eo ipso inficitur peccato, hinc observatio praeceptorum est necessaria ad salutem, sed non tamen nisi ad ablationem peccati, et consequenter non nisi per accidens: id ve.ro quod est necessarium necessitate medii, est necessarium per se, et habet aliquem influxum per se requisitum ad salutem. Addit praeterea num. 3. aliqua signa, quibus differentia illa cognosci possit. Primum est, quod necessitas praecepti solum habeatur in actibus liberis, necessitas vero medii in aliis etiam rebus. Secundum hinc deductum, quod necessitas praecepti tantum habet locum in adultis, necessitas vero medii etiam in parvulis. Tertium, quod necessitas medii liberi solum habeatur in actibus, necessitas vero praecepti, tam in actibus quam in cessatione actuum. Quartum, quod necessitas praecepti possit excusari per ignorantiam invincibilem, medii vero non possit.

Haec doctrina hujus auctoris multa continet non satis apta ad propositum. Nam imprimis contra discrimen, quod assignat a priori inter illas necessitates, facit quod si daretur aliquid unum, quod necessarium esset in omni casu ad tollendum peccatum originale, nec ullum alium effectum haberet, illud sine dubio esset necessarium necessitate medii, et non praecepti ; quandoquidem licet non daretur ullum praeceptum de ipso, adhuc sine eo non posset acquiri vita aeterna, ergo necessitas medii non bene discriminator per hoc, quod sit necessitas, alicujus requisiti ad aliud quam ad tollendum impedimentum salutis. Explicatur hoc: supponamus Baptismum non habere vim infundendi gratiam, aut characterem,autaliquem effectum, sed solum auferendi peccatum originale, nec illud peccatum de facto ullo modo alio tolli posse. Supponamus etiam quod Deus non obligaret ullos ad Baptismum, sed relinqueret usum ejus liberum, sic ut qui nollet illum applicare, non peccaret, in tali casu (qui certe possibilis est, licet ad propositum possibilitas ejus non sit necessaria) Baptismus esset necessarius ad salutem, et non necessarius necessitate praecepti ; ergo necessitate medii, et tamen solum requireretur per accidens in sensu Suarii, quia solum requireretur ad ablationem impedimenti ; ergo non valet discrimen assignatum a Suario.

Deinde primum signum et secundum nullo modo juvant ad colligendam necessitatem medii, ut sic, nec ad 3 eam discriminandam a necessitate praecepti, quia sunt aliqua necessaria necessitate medii, quae sunt actus, et quae competunt solis adultis, ut fides actualis, etiam secundum ipsum Suarem. Tertium etiam signum non valet,

quia non solum actus liber posset esse necessarius ad salutem necessitate medii, sed etiam carentia libera actus, nam si Deus instituisset, ut nemo qui libere occideret, et qui non libere omitteret occidere, salvaretur in ullo casu, carentia libera occisionis liberae esset sine dubio medium necessarium ad salutem ; nec requiritur ad medium necessarium influxus positivus, sed sufficit talis necessitas ipsius, ut non possit sine eo finis acquiri. Denique quartum signum, quod tamen caeteris est melius, non videtur sufficere, maxime in sententia ipsius, quia secundum ipsum potest adultus in casu ignorantiae invincibilis salvari absque Baptismo in re, et tamen Baptismus est necessarius necessitate medii. Dices Baptismum in tali casu requiri in voto ; contra, quia in tali casu non requiritur in voto expresso et formali, cum tale non possit baberi cum ignorantia Baptismi. Quod autem requiratur in voto implicito, quatenus scilicet in tali casu requireretur amor Dei, ex quo oriretur, ut si cognosceret Baptismum esse necessarium, vellet efficaciter quantum est ex se illum sibi applicare, quod hujusmodi, inquam, votum implicitum sit necessarium, non facit ad rem, quia sic etiam requiritur votum cujuscumque praecepti observandi, ut patet.

Ut rem ipsam declaremus, advertendum est aliquid posse dici medium necessarium ad salutem multipliciter. Primo, quod ita simpliciter in omni casu respectu alicujus status universaliter requiritur, ut sine ipsomet realiter habito non posset acquiri salus in ullo casu: et sic Baptismus non est medium necessarium respectu ullius, etiam parvuli, quia per martyrium potest parvulus salvari absque Baptismo in re suscepto, loquor de Baptismo fluminis. Nec Paenitentiae Sacramentum est sic necessarium adultis lapsis in peccata personalia, quia per contritionem possunt justificari et salvari absque ullo Sacramento. Nec contritio formalis etiam, quia in casu amor Dei posset sufficere, nec ipse amor Dei, ex suppositione sententiae communioris tenentis quod Sacramentum Paenitentiae possit sufficere attrito. Sed bene tam fides quam spes et charitas habitualis hoc modo requiruntur, et consequenter sunt necessaria media ad consecutionem beatitudinis.

Secundo, potest dici aliquid esse medium necessarium ad salutem, quod in casu aliquo ita requiritur, ut si non habeatur in re ipsa ante mortem,non possit quis consequi salutem, et sic Baptismus in casu, quo parvulus non esset plectendus martyrio, est medium necessarium ipsi ad salutem, non vero adultis, quia per contritionem possent sine Baptismo in re suscepto consequi salutem secundum communem sententiam. Hoc modo audire Sacrum die Dominico in casu, quo quis eodem die post elapsum tempus, quo posset et deberet audire Sacrum, esset moriturus sine contritione, aut Sacramento Paenitentiae, esset necessarium necessitate medii, quia sine auditione Sacri non posset ullo modo in tali casu consequi salutem.

Tertio, potest dici necessarium necessitate medii ad salutem quod est a institutum ad acquirendum justificationem, habetque aliquam causalitatem effectivam moralem aut Physicam in ipsam, sine qua causalitate communiter non solet haberi justificatio, licet in aliquibus casibus raro accidentibus posset aliquid aliud sufficere. In hoc sensu potest optime habere locum, quod communiter tenetur Baptismum esse necessarium omnibus, et Poenitentiae Sacramentum lapsis ac aliquem dolorem de peccatis ad confessionem.

Illud autem est necessarium necessitate praecepti, quod non habet aliam necessitatem, nisi quatenus praecipitur, et quatenus non adhibendo illud poneretur impedimentum peccati incompatibilis cum salute et justificatione. Hoc modo dare eleemosynam extreme indigenti cum possis, est necessarium ad justificationem, et audire Sacrum die Dominica, quae tamen non sunt necessaria necessitate medii in prima aut tertia acceptione, quia simpliciter potest haberi salus et justificatio, tam a parvulis quam ab adultis sine auditione Sacri et datione eleemosynae, et sine voluntate etiam explicita audiendi Sacrum, aut dandae eleemosynae ; et quia regulariter loquendo, non sunt instituta particulariter tanquam quid per se requisitum et influens in justificationem, ut colligitur optime, tum quia si considerentur ut sunt meritoria de condigno, praesupponunt ipsammet justificationem, ut patet: si vero considerentur secundum se, et non ut procedunt a justificatione, non ponuntur inter dispositiones praerequisitas ad justificationem ; tum etiam quia quod est institutum per se ad justificationem, debet habere actum externum suum ita communem,ut regulariter ab omnibus adultis, saltem ante justificationem sit applicabilis sed datio eleemosynae et auditio Sacri die Dominica non sunt applicabilia ab omnibus ante justificationem regulariter ; ergo non sunt necessaria necessitate medii, nec in prima, nec in tertia acceptione ; possunt tamen dici sic necessaria in se-, cunda acceptione, quia in aliquo casu possunt esse simpliciter requisita ad. justificationem conservandam,et etiam obtinendam. Sed ista acceptio secunda est minus usitata.

His suppositis, patet fidem actualem esse necessariam necessitate medii respectu adultorum omnium etiam in prima, et maxime rigorosa acceptione: quandoquidem de potentia ordinaria nullus detur casus, in quo possit quis justificari, aut consequenter assequi salutem absque illa ; quod si tali necessitate non esset necessaria, sine dubio esset necessaria necessitate medii in tertia acceptione, unde simpliciter non potest ab ullo negari quin sit necessaria fides actualis necessitate medii.

Sed praeterea etiam est necessaria fides actualis necessitate praecepti affirmativi, saltem juris naturalis, quia natura dictat adhibendum esse medium necessarium ad salutem ; ergo cum fides actualis sit necessaria ad salutem ex dictis, jus naturae praecipit illam esse quandoque eliciendam.

Dixi autem, saltem juris naturalis, ut modo abstraham, an sit praeceptum divinum affirmativum de fide actuali, quod praeceptum non sufficienter colligit Sanchez ex illis verbis Apostoli et Concilii Tridentini: Accedentem ad Deum oportet credere, quia licet verbum oportet quandoque importet praeceptum, non tamen semper importat positivum praeceptum ejus, qui illo uteretur, quando autem importaret tale praeceptum,colligendum est aliunde. Unde si Deus aut Legislator dicat oportere aliquid fieri quod alias est licitum, et capax praecepti, si illud aliunde necessarium est indepeudenter a praecepto Dei aut Legislatoris, non est necesse quod ipsi praecipiant illud, quod dicant oportere fieri, nam in tali casu oratio eorum commodissime intelligeretur, sic ut ipsi non tam praeciperent, aut adderent necessitatem, quam ostenderent aliunde illam rem esse necessariam, ut ex communi modo loquendi constat. Si vero res illa alias non esset necessaria, tum quidem signum esse posset quod ipsi eam perciperent, praesertim si dicerent absolute aliquid debere fieri ; sed si dicerent, tamen adhuc oportere fieri in ordine ad finem aliquem, non deberent eo ipso intelligere praecipere illam rem. Nam certum est, si Rex diceret: volentem accipere a me centum librarum praemium oportet bene equitare, non diceretur eo ipso praecipere, ut aliquis equitaret, quia non absolute diceret esse equitandum, sed equitandum esse in ordine ad receptionem praemii istius. Supposito tamen ulterius quod Deus aut Rex aliquis praecipiat finem aliquem, si tum dicerent aliquid oportere fieri in ordine ad acquisitionem istius finis, quod alias nisi ipsi id dicerent, non deberet fieri, tum censendi essent praecipere illud, quod dicerent fieri oportere, et universaliter loquendo, quicumque praecipit finem, eo ipso censetur praecipere media necessaria ad finem ; et hinc potest colligi praeceptum divinum fidei, quia ipse praecipit nobis omnibus acquirere vitam aeternam, ad quod medium necessarium de facto est fides actualis; ergo praecepit fidem actualem, saltem virtualiter, quod sufficit. Sed et ulterius directum praeceptum divinum habetur de aliquo actu fidei 1. Joannis 3. Hoc est mandatum ejus, ut credamus in nomine Filii ejus.