COMMENTARIUS.

(f) Ad tertiam quaestionem, in qua quaerebatur, an possibile fuerit voluntatem animae Christi habere summam fruitionem possibilem naturae creatae ?

Respondet ponendo duas conclusiones : Prima est, quod loquendo de principio tantum receptivo, an scilicet possit recipere summam fruitionem possibilem creari a quocumque creetur ; et dicit quod sic, quia non respicit fruitionem secundum aliquem gradum determinatum, sed illam respicit secundum quemcumque gradum, sicut dictum est de gratia.

Secunda conclusio est de principio elicitivo, an scilicet voluntas animae Christi, etiam informata summa gratia, possit elicere summam fruitionem. Dicit quod non, quia una causa partialis in alio, puta voluntas Angeli, est perfectior in eliciendo, et si voluntas Angeli haberet summam gratiam, et eliceret fruitionem toto conatu, perfectiorem eliceret quam voluntas animae Christi informata summa gratia. De facto tamen voluntas animae Christi elicit majorem fruitionem, quam voluntas cujuscumque Angeli, quia licet voluntas animae Christi in eliciendo fruitionem sit imperfectior voluntate

Angeli, quia ,tamen habet summam gratiam, quae est altera causa partialis fruitionis, illa gratia supplet defectum illius voluntatis.

Ad argmenta principalia. Primo arguit Doctor quod non possit habere summam fruitionem. Et prima ratio stat in hoc, quia voluntas est elicitiva fruitionis, sicut est elicitiva actus merendi, aliter isti duo actus non essent ejusdem potentiae, quod est inconveniens ; sed voluntas animae Christi non potest esse summe activa respectu actus merendi, patet, quia ipsa non est summa potentia elicitiva creata ; ergo non potest esse summe activa respectu actus fruendi.

Secundo, si tanta gratia fuisset data voluntati Angeli, quanta voluntati animae Christi, et illa eliceret actum fruendi toto conatu, majorem fruitionem eliceret quam voluntas animae Christi.

Respondet concedendo illa duo argumenta, quia tantum probant de principio elicitivo; sed quaestio intelligitur de principio receptivo, an scilicet voluntas animae Christi.possit recipere summam fruitionem creabilem.

Deinde facit unum argumentum, probando quod voluntas animae Christi possit elicere summam fruitionem, patet, quia fruitio elicitur a gratia ; tunc a majori gratia sequitur major fruitio, ergo summa gratia summa fruitio. Patet consequentia, quia actus naturalis, et naturaliter, id est, per modum naturae productus aequatur: suo principio ; sed gratia elicit fruitionem per modum naturae, sic etiam elicit actum merendi, ut patet a Doctore in 1. dist. 17. ergo summa gratia elicit per modum naturae summam fruitionem.

Respondet quod argumentum concluderet, si fruitio esset a gratia, ut a causa totali, sed non concludit, quia illa fruitio est etiam a voluntate, ut a partiali causa, et forte principaliori quantum ad intensionem actus fruitionis, ut posset patere a Doctore in 1. dist. 17. Et quia talis voluntas non est ita perfecta in eliciendo sicut voluntas Angeli, ideo non potest summam fruitionem elicere. Et addit quod voluntas in patria cooperatur gratiae respectu fruitionis quantum potest, sicut et gratia elidit fruitionem quantum potest. Et hoc dicit, quia viator habens gratiam, non semper cooperatur gratiae ad actum merendi quantum potest; in patria vero, si non cooperaretur ad fruitionem eliciendam quantum posset, peccaret mortaliter, ut patet a Doctore in quarto.

(g) Et si objiciatur contra distinctionem positam ad istam tertiam quaestionem. Si enim voluntas animae Christi posset poni tantum receptiva respectu fruitionis, sequitur quod illa ex sola unione personali posset frui absque gratia, patet, quia gratia non ponitur ut ratio recipiendi fruitionem, cum fruitio immediate recipiatur in voluntate, et tamen supra dist. 2. ostensum est, quod voluntas animae Christi ex sola vi unionis absque gratia non fruitur.

Respondet Doctor quod Deus posset immediate causare fruitionem in quacumque anima, et sic illa anima formaliter frueretur sine gratia habituali, et sic ex vi unionis non posset competere fruitio animae Christi magis quam alteri animae, nisi forte de congruo. Si etiam inferatur, quod voluntas animae Christi ex sola vi unionis absque gratia posset frui elicitive, dicit Doctor quod tenendo illum ordinem secundarum causarum, scilicet quod gratia sit partialis causa fruitionis elicitiva, et voluntas alia causa partialis et non ejusdem rationis, sicut duo trahentes navem, sed sicut se habent potentia et objectum respectu intellectionis, vel sicut se habent pater et mater respectu prolis, tunc nulla voluntas creata potest elicere actum fruitionis sine gratia, et sic sequitur quod non ex vi unionis posset competere animae Christi fruitio, etc. et tunc si posset supplere causalitatem gratiae in anima Christi, ita posset supplere in quacumque alia anima, et sic hoc non esset ex sola vi unionis. Et addit, quod si fruitio tantum est in voluntate, ut in subjecto immediate causata a solo Deo, non esset laudabilis, quia non esset in potestate voluntatis fruentis, quia non esset in potestate causae secundae uti prima, quia posito quod voluntas sit causa secunda et partialis, et Deus sit causa simpliciter prima, tunc voluntas talis non haberet in potestate sua actus fruendi, quia sibi deficeret alia causa partialis, nec posset uti Deo, ut causa prima supplente causalitatem alterius causae, scilicet gratiae, quia est impossibile causam secundam uti prima respectu alicujus effectus, sed e contra, prima utitur secunda in causando effectum ; ad hoc ergo ut voluntas habeat actum in potestate sua, requiritur de potentia Dei ordinata in illa aliqua forma creata, puta gratia, ut possit uti illa forma in operando, de quo etiam prolixe dictum est in 1. distinct. 17. ubi dictum est de causa meriti, quod ad hoc quod meritum sit in potestate merentis, charitas, quae ponitur partialis causa, debet formaliter esse in voluntate. (h) Ad quartam quaestionem, in qua quaeritur, an anima Christi potuit summe frui Deo, sine summa gratia.

Respoudet Doctor primo, quod loquendo de potentia tantum receptiva, voluntas animae Christi potuit immediate recipere summam fruitionem absque gratia, et Deus potest illam immediate causare sine gratia, quia quando sunt duae qualitates absolutae essentialiter distinctae, Deus potest causare unam sine alia, ut satis patuit in 1. dist. 1. quaest. 4.

Secundo dicit, quod si respectu fruitionis concurrit gratia, ut causa partialis, sic quod impossibile est actum fruitionis, secundum substantiam actus, posse causari a voluntate creata, non concurrente gratia, tunc voluntas non posset aliquo modo frui elicitive absque gratia, nisi forte teneatur quod Deus posset supplere causalilatem gratiae, sicut si Deus posset supplere causalitatem matris respectu prolis generandae, et tunc Deus concurrente solo patre, supplens causalitatem matris, posset filium causare. Sic in proposito, voluntas absque gratia posset elicitive causare fruitionem, Deo concurrente et supplente causalitatem gratiae.

Dico tertio, quod si gratia non ponitur causa partialis necessaria quantum ad substantiam actus fruendi, sed quantum ad majorem perfectionem actus, puta quod voluntas posset bene elicere actum fruendi, sed non ita perfecte sine habitu gratiae, sicut cum habitu gratiae, ut tenet Doctor in 1. dist. 17. tunc voluntas animae Christi, non potest elicere summam fruitionem, etiam informata summa gratia,propter rationem superius dictam ad tertiam quaestionem, quia si voluntas Angeli haberet summam gratiam, posset elicare perfectiorem fruitionem: posset tamen voluntas animae Christi informatae summa gratia elicere summam fruitionem, sic intelligendo, quod Deus suppleret defectum illius voluntatis.

Adverte tamen quod secundum viam Doctoris sicut gratia non requiritur necessario ad actum merendi, et hoc de potentia Dei absoluta, ut patet in 1. dist. 17. ita non videtur necessario requiri ad actum fruendi. Et per hoc patet responsio ad ista duo argumenta facta in principio quaest. 4.

Occham in tertio, quaest. 7. arguit contra opinionem Doctoris de statu gratiae, probando quod in gradibus formae non sit status, sed sit procedere in infinitum. Et primo dicit quod si rationes Doctoris concluderent, etiam concluderent de quantitate molis, sicut virtutis, quia reduco primum argumentum contra te eodem modo, et concluditur quod Deus potest facere quantitatem ita magnam, quod non potest facere majorem, et per consequens facere ignem ita magnum, quod non potest facere majorem, quae omnia sunt absurda.

Et suppono hic duo: Primum est, quod non est dare aliquod individuum in aliqua specie, quin Deus possit facere aliud ejusdem speciei, quia hoc non repugnat Deo, nec individuo, quod illo non destructo, sed existente, Deus faciat aliud individuum ejusdem speciei.

Secundum est, quod quando aliqua plura sunt ejusdem rationis, id quod est uni unibile, est unibile et alteri ejusdem rationis.

Item, his suppositis probo primam suppositionem, quia non minoris potentiae est Deus in augendo quam natura: sed natura potest producere unum individuum, alio ejusdem rationis non destructo ; igitur Deus potest. Probatur assumptum, posito quod Deus continuaret motus caelestes in infinitum, tunc potest natura producere quolibet die unum post alium ; igitur Deus hoc potest, si dicas, quod non potest producere secundum, non destructo primo.

Contra, hoc non esset, nisi quia primum productum est summum, et per consequens illo existente non potest secundum produci ; sed illud non impedit, quia ex illo sequitur quod nullus habet gratiam, nisi anima Christi. Tenet consequentia, quia habet gratiam in summo, per te, et per consequens stante illa non potest quaecumque alia produci, hoc est contra omnes, quia non obstante quod prima forma sit in termino, adhuc potest alia produci ejusdem rationis illa permanente.

Si dicas quod species non est multiplicabilis, et ideo existente uno individuo non potest aliud fieri, contra istud, est dictum Philosophi, ut patet de corporibus caelestibus, ubi posuit tantum unum in una specie, sed non est dictum alicujus Theologi, sed habet illud simpliciter negare.

Secunda suppositio est, quod si sint duo individua ejusdem rationis, alterum est unibile eidem, quia quando aliqua plura ejusdem rationis continentur sub aliquo corpore, quidquid competit uni individuo , potest competere consimile omni individuo ejusdem rationis, et quod formaliter repugnat uni, repugnat omni ; patet, si enim calidum non repugnat uni homini, nec alteri, ideo si sint plura individua ejusdem rationis, et unum est unibile alicui, aliud est unibile eidem.

Ex istis patet, quod Deus non potest facere tot individua ejusdem rationis nata facere unum, quin possit facere plura primis existentibus, puta quantitates, ignes, formas naturales et accidentales vel gratias, secundum primam suppositionem ; et per secundam,quidquid est unibile uni,et alteri: igitur non potest tot aquas unire, quin plures, et per consequens potest facere aliquam quantitatem majorem omni data, et aquam et ignem, et omnia talia, tam substantialia unibilia quam accidentalia.

Item, accipio centum aquas, et accipio quod illud sit summum, quod potest Deus facere in illa specie, et potest illas aquas unire, quaero tunc, an potest unam aliam parvam aquam, aut non per se? Dico, si non, illud apparet contra fidem, et est dictum Philosophi, quia Philosophus ponit quod tota materia prima, quae potest creari, creata est, ideo Deus secundum istum nihil potest plus facere sub materia quam nunc sit factum, et istud plane est contra fidem. Si sic, tunc ista potest alteri uniri secundum secundam suppositionem ; et sicut arguitur de ista, ita arguitur de alia in infinitum.

Ideo dico quod non est status in argumentatione formae, distinguo tamen de augmentatione, quia quaedam est secundum extensionem, quaedam secundum intensionem. Primo modo potest forma tam substantialis, quam accidentalis augmentari in infinitum, sicut patet de aqua et igne, et aliis elementis ; et est augmentatio secundum extensionem, quando augetur forma una tantum in diversis partibus materiae, sicut quando ignis augetur, sicut est augmentatio et additio formae ignis modo praedicto, ita est ibi nova additio novae materiae, et talis augmentatio est in aqua, quando additur aquae, et vocatur augmentatio secundum extensionem.

Augmentato intensiva est, quando augetur forma in eadem parte materiae, sicut charitas in anima, et albedo in eadem parte superficiei. Loquendo de augmentatione intensiva, potest forma accidentalis habens plures partes ejusdem rationis, quantum est ex se, augeri in infinitum, licet forte sit impedimentum a parte subjecti, sed secundum illam viam potest dici quod Christus habuit perfectissimam et summam gratiam de potentia Dei ordinata, non absoluta, sicut patet ex dictis.

Si dicas, quod Christus non recipit ad mensuram gratiam, et beata Virgo fuit plena gratia, et Stephanus fuit plenus gratia et fortitudine, dico quod illae plena notae, etc. aliquando accipiuntur pro sufficientia, aliquando pro copia, aliquando pro plenitudine de Dei potentia ordinata, non tamen absoluta, et sic in Christo fuit plenitudo gratiae, quia quanta potuit esse de potentia Dei ordinata, tanta fuit. Cui . tamen non placet iste modus dicendi propter reverentiam Christi, potest aliter dicere quod sicut subjectum determinat sibi certas qualitates et passiones, quarum opposita non possunt recipi mediante tali subjecto, sic quaelibet alia, et quodlibet subjectum determinat sibi certum gradum, ultra quem non potest aliam recipere perfectiorem, stante natura subjecti. Et tunc formam habere gradum potest dupliciter intelligi: Uno modo in se, ita quod sibi repugnet habere gradum ulteriorem, et sic natura habens partes ejusdem rationis, non habet gradum summum ; alio modo quod habet summum in tali subjecto, quia subjectum determinat sibi certum gradum, ultra quem nihil potest recipere ; sic potest habere summum, ita quod de potentia sua absoluta non potest in tali subjecto facere gradum ulteriorem, licet possit in alio subjecto, et sic potest concedi quod anima Christi habuit tantam gratiam, quantam Deus potuit ei facere de potentia sua absoluta, quia tantam sibi contulit, quantam recipere potuit, et sic habuit summam possibilem de potentia Dei absoluta, et cum hoc, scilicet quod esset aliquod subjectum capax majoris gratiae, quin Deus potest sibi majorem conferre, et credo quod non est aliquod subjectum sic informatum per quodcumque accidens augmentabile, quin Deus possit illud accidens adhuc augere.

Ad rationes in oppositum. Ad primam dico, quod ad hoc quod argumentum valeat, oportet dare primum, medium et ultimum. Nunc autem non est dare ultimum gradum creabilem, nec in re, nec in intellectu divino vel Angelico, quia ultra omnem gradum, quem Deus intelligit, potest facere alium et alium in infinitum, quorum quodlibet intelligit. Et si esset dare ultimum gradum, quem intelligit, tunc procederet ratio, aliter non. Exemplum Philosophi et Commentatoris 3. Physicorum, qui dicunt quod divisio continui in infinitum procedit, ita appositio ex alia parte procedit in infinitum, quia si dividatur linea in duas medietates, et illa medietas in duas, et addatur alteri medietati, non est hic aliqua data in illa proportione, quin adhuc esset major danda per divisionem ex una parte, et appositionem ex alia, et tamen non est aliqua pars data vel assignata, quae distet a qualibet parte data in infinitum. Aliter si tempus duraret (in infinitum, tunc ultra omnem diem datum esset dare alium in infinitum, et tamen non est dare aliquem diem a quocumque dato in infinitum ; imo nunquam per appositionem deveniretur ad quantitatem primae medietatis condivisae, et multo magis non deveniretur ad infinitam quantitatem.

Si dicit, quidquid Deus potest facere successive simul unico actu cognoscit, si igitur potest facere charitatem in infinitum, tunc omnes gradus ejus simul cognoscit. Sed quidquid simul cognoscit, potest simul in effectu facere; igitur, etc.

Respondeo, Deus intelligit simul infinitas formas factibiles, sed non aliquam formam infinitam, quia nulla est talis ;et quando dicitur quod omnes formas factibiles quas intelligit, potest facere in actu, nego, sed omnem formam, quam intelligit in actu potest facere actu, quia non intelligit aliquam, nisi finitam, unde illa ratio taediosa est, et non concludit.

Ad aliud de 3. Physicor. dico quod Philosophus in hac materia erraverat, quia posuit quod non est dare quantitatem majorem caelo, sed secundum fidem nostram, illud est falsum, quia Deus extra caelum factum potest aliud facere, ideo auctoritates Philosophi et Commentatoris in hac materia sunt negandae.

Ad aliud dico, quod est sophisma, quia per illud potest probari quod Deus fecit tot, quot plura non potest facere ;haec est vera : Deus potest tot facere, quot potest facere; ponatur ergo in esse, igitur haec erit vera: Deus facit tot, quot potest facere, et per consequens non potest plura facere quam facit, quod falsum est. Ideo dico, quod si debeat poni in esse, tunc debet tam antecedens quam consequens poni in esse, et alias non debet poni in esse, et tunc est idem dicere, tantum potest Deus facere, quantum potest facere, et tantum facit quantum facit ;et hoc est verum, quia antecedens poni in esse non debet sine consequente, nec e converso ;ideo non concludit ratio, licet sit apparens.

Ad aliud de motu recto, concedo quod secundum intellectionem Philosophi, augmentatio non procedit in infinitum saltem intensiva, et ideo est a quolibet fideli negandus, unde per potentiam divinam motus rectus potest continuari in infinitum, ita quod nunquam deveniretur ad terminum.

Deinde Thomas Cajetanus super prima parte summae, artic. 6. quaest. 10. nititur solvere rationes Scoti et Aureoli, qui sic dicit: Circa tertiam conclusionem dubitatur, et ex Scoto et Aureolo. Scotus siquidem implicite in 3. Sentent.dist. 13. quaest. 1. tenet oppositum tali ratione: Accepta aliqua determinata creatura ex parte inferiori, quaeritur ascendendo, aut est status ad aliquam supremam, et habetur propositum, aut non, sed potest procedi in infinitum, et tunc sic : quanto aliqua creatura magis excedit A, tanto est perfectior, et per consequens creatura, quae in infinitum excedit, est in infinitum perfectior, et ita erit in se intensive infinita, quod erit impossibile. Aureolus vero apud Capreolum in quadragesimatertia distinctione primi, sex mediis contra hanc conclusionem invehit valde prolixis, quorum unum tantum afferam.

Primo ergo arguit sic : si procederetur in infinitum in perfectionibus specificis, superior esset quoddam totale perfectionale respectu inferioris, et consequenter esset continens perfectionem omnium aliarum creaturarum, et consequenter infinitae perfectionis, quod est impossibile. Prima consequentia tenet, quia superior continet perfectionem inferioris, adhuc plus ultra autem tenet, quia hujusmodi perfectiones apud te sunt infinitae.

Secundo sic : Processus ad mensuram est finitus ;ergo processus ad superius in specificis perfectionibus est finitus. Consequentia patet ex decimo Metaphysicorum.

Tertio sic: Universitas specierum creabilium distat a perfectione divina, sicut finitum ab infinito, ergo est finitae perfectionis, ergo impossibile est in ipsa in infinitum procedere ascendendo, patet sequela, quia processus in infinitum secundum perfectionem excedit omnem finitam perfectionem.

Quarto : Processus ad unitatem et totalitatem est finitus ;ergo processus iste est finitus. Probatur sequela, quia est ad unitatem ettotalitatem universi.

Quinto sic: Id in quod primo a Deo incipiendo descenditur, oportet dari, ergo non proceditur in infinitum ascendendo. Consequentia est nota, et antecedens probatur ex illa maxima Dionysii : Infima junguntur supremis per media, ita quod supremum infimi attingit infimum supremi, etc.

Sexto sic: Deus, et infima creatura sunt duo extrema non distantia in infinitum per modum intercedentis medii, sed per infinitatem alterius extremi ;ergo inter ea non possunt esse infinita media.

Ad evidentiam horum scito, quod cum hic non sit sermo, nisi de potentia Dei, et de possibili absolute, cum dicimus, quod quacumque creatura facta potest fieri alia perfectior, non denotatur aliqua perfectio in creatura ad aliam ulteriorem creaturam, sicut in numeris accidit, sed denotatur inconsummabilitas possibilis ahsolute. Est enim infinitum, sicut infinitum materiale, quod quocumque posito vel accepto, semper restat aliud accipiendum. Denotatur quoque inexhauribilitas divinae potentiae, quoniam est infinitae actualitatis simpliciter, ita quod nullo participato actu exhauritur, sed semper restat ulterior exhauriendus actus.

Unde ad rationem Scoti facile respondetur, concesso processu in infinitum, negando quod sequeretur aliqua creatura in infinitum excedens infimam, quoniam inter infimam et quamcunque aliam assignabilem, semper est finita distantia, ut patet in numeris. Omnes enim hae objectiones adductae aut multae earum in hoc falluntur, quod non discernunt inter processum in infinitum, id est, in aliquod unum numero infinitum, et inter processum in infinitum, id est nunquam in ultimum, sed semper in aliquod, sic quod restet aliud ulterius. Et si bene advertimus juxta primum sensum, ly infinitum est terminus ad quem processus, et habet vim nominis ; in secundo autem habet vim adverbii, et est modus ipsius processus ; nos enim utimur processu in infinitum, juxta secundum sensum quoniam nominibus est utendum, ut plures utuntur, et manifeste patet ex tertio Physicorum

sic accipi ; arguentes autem accipiunt implicite vel explicite procedi in in ifinitum, juxta primum sensum, quod nec somniavimus,nec ex processu in infinitum sensum quem ponimus, sequitur. Ad primam autem Aureoli objectionem dicitur, quod ratio illa peccat tripliciter : Primo in hoc quod modo diximus. Secundo in hoc quod male interpretatur illam propositionem : Perfectio superior includit inferiorem, et aliquid ultra. Ista enim non est vera de perfectionibus ultimarum differentiarum ; in nulla siquidem Intelligentia clauditur virtualiter, quidquid positivae perfectionis ponit ultima differentia bovis, hoc enim est Dei proprium, ut alibi videndum est. Tertio in hoc quod non distinguit inter esse infinitae perfectionis simpliciter, et esse infinitae perfectionis in genere, in quo etiam erravit tertia ratio, quia si tota universitas creabilium esset, essent quidem infinitae perfectiones specificae, non tamen essent infinitum ens, quoniam et singula et omnia simul essent entia per participationem. Et similiter si esset aliqua una creatura aequivalens omnibus illis, non esset infinitae perfectionis simpliciter, sed in genere, sicut si essent infinita animalia, aut unum animal eis aequivalens, non sequeretur nisi infinita perfectio in genere animalis, et minima Intelligentiarum, cum sit altioris ordinis, forma esset perfectior omnibus eis, utpote sub genere animalis.

Ad secundam probationem dicitur, quod peccat tripliciter. Primo, quia processus iste non est ad mensuram, cum non sit ad terminum aliquem. Secundo, quia non distinguit inter totalem processum, de quo tamen est tota quaestio, et singulos partiales processus, de quibus non est quaestio, quoniam constat quemlibet esse finitum, et ad mensuram materialiter, id est, ad rem, quia si esset, esset mensura ; et hic est tertius error, quod scilicet non distinguit inter processum ad mensuram materialiter, et in potentia non naturali, sed Logica et divina, et mensuram in actu, et ut sic.

Tertia quoque ratio tripliciter errat: Primo, quia putat universitatem creabilium plus posse actu accipi, quam universitatem numerorum. Secundo in hoc quod diximus, quod aequivocat de infinita perfectione. Tertio in hoc quod non videt, quod infinita in infinitum in genere, finitum autem simpliciter potest in infinitum procedi simpliciter, quod est intentum.

Quarta autem peccat, sicut secunda: tumquiaprocessus iste totalisnon estad unitatem et totalitatem universi, quia nullum habet terminum, ut jam dictum est ; tum, quia singuli partiales processus sunt ad unitatem et totalitatem universi, non nisi in potentia Logica et divina ; tum, quia sunt ad hujus unitatem et totalitatem materialiter, et non formaliter, non enim implicat contradictionem, quod fierent plures creaturae absque aliquo universo per se ex eis resultante.

Ad quintum autem patet responsio, quod illud dictum Dionysii intelligitur de creaturis inter se, et non de connexione inter creaturam et Deum, unde non datur primum possibile descendendo a Deo, nec ultimum ascendendo ad eumdem, et sic vana est quaestio, utrum sit finitum vel infinitum. De facto autem semper datur primum factum, quod est perfectionis finitae.

Sexta demum ratio seipsam interimit, quoniam infinita distantia ex infinitate alterius extremi infert necessario infinita intercedentia media, si non actu, tamen in potentia, ut manifeste patet in quantitate continua ; non enim potest intelligi quod inter lineam infinitam et lineam pedalem non possint intercedere infinita linea media, scilicet bipedalis, tripedalis, et sic in infinitum ; unde consequentia allata nihil valet, haec ille Cajetanus. Respondeo primo ad instantias Occham, cum dicit quod ratio Doctoris ita concludit de quantitate molis, et sic Deus potest facere ignem ita magnum, quod non potest facere majorem. Dico primo, quod ratio prima Doctoris principaliter concludit de quantitate secundum intensionem, concesso etiam quod concludat de quantitate molis. Dico quod Deus potest facere ignem ita magnum, quod majorem facere non potest, non quod hoc repugnet omnipotentiae Dei, sed quia repugnat effectui. Et cum nititur hoc probare tam de quantitate molis quam de quantitate intensiva, cum dicit primo, quod non est dare aliquod individuum in aliqua specie, quin Deus possit facere aliud ejusdem speciei, dico, quod si ipse intelligit, quod in eodem tempore, patet esse falsum, quia cum infinita individua in eadem specie sint possibilia, sequitur quod actu posset infinita simul producere, et sic actu essent infinita, tamen quidquid sit de hoc, quia non pertinet ad propositum, omittatur. Sed cum ultra dicit, quod tale individuum potest unire priori individuo, puta si sit caliditas ut octo, potest aliud individuum caliditatis unire ? dico quod hoc non sequitur quando caliditas est in termino, quia tunc ulterior gradus est sibi incompossibilis, ut supra patuit. Et cum probatur, quando sunt aliqua ejusdem rationis, si unum est unibile alicui, et aliud, cum ergo caliditas ut unum sit unibilis caliditati ut octo, ponendo quod ut octo non sit in termino, sequitur quod alia caliditas ut unum sit sibi unibilis, et sic in infinitum ; dico quod si ponatur caliditas in esse remisso, quod si una est illi unibilis, et similiter alia. Et similiter si caliditas ponatur in termino, si per possibile, una esset sibi unibilis, et reliqua, sed sicut est impossibile unam uniri, ita est impossibile aliam posse uniri; est ergo tantum verum, quando scilicet caliditas, cui sunt aliae unibiles, ponitur in esse remisso, sed quando est in termino, non sequitur, cum ulterior gradus sit simpliciter sibi incompossibilis, sicut etiam albedo et nigredo sunt absolute unibiles alicui subjecto, puta parieti, tamen parieti actu existenti sub albedine intensa, non potest sibi uniri nigredo, quia nigredo repugnat formaliter albedini, sic in proposito, caliditati absolute sumptae quilibet gradus est unibilis, tamen ipsi existenti in termino quilibet alius gradus est incompossibilis. Dico etiam quod illa individua etiam in infinitum, quantum est ex ratione formali illorum individuorum, sunt unibilia, si tamen non inveniant indispositionem in illo, cui sunt unibilia, quam indispositionem inveniunt in qualitate existente in termino. Sed an quantitas secundum magnitudinem posset crescere in infinitum, vide quae exposui super secundo Metaphysicae Doctoris in quaest, de infinito. Et pro nunc, si ponatur quantitatem molis necessario habere statum et ultimum terminum, dicendum est pariformiter, sicut de quantitate intensiva, sive virtuali, quia tunc ulterior gradus magnitudinis molis est simpliciter incompossibilis. Et ex his patet quid dicendum ad alia, quae ut inconvenientia adducit.

Ad illa Thomae Cajetani. Hic Doctor praesenti distinctione non tangit hanc materiam : An scilicet necessario sit status in speciebus, et ideo nec hic aliter videtur pertractari ista materia. Sed in secundo Metaphysicae, Doctor pertractat illam difficultatem, et ibi per expositionem quam feci, patet faciliter quomodo rationes Doctoris nullo modo solvuntur : vide ibi.