Et hoc est quod sequitur :

" Vides in quantis te accusant. " Ac si dicat : Nulla sunt quae dicunt, simplici responsione excludes eos. Unde, Glossa : " Et invitus condemnat Jesum, causam referens in populum Judaeorum. "

" Jesus autem nihil amplius respondit. "

Glossa : " Ne crimen diluens, a Praeside dimitteretur, et sic crucis utilitas differretur. " Isa. liii, 7 : Quasi agnus coram tondente se obmutescet, et non aperiet os suum." Ita ut miraretur Pilatus, " Causa admirationis fuit innocentia Domini : qui uno verbo poterat omnes exsufflare accusationes, et non fecit : quam tamen innocentiam Judaei non consideraverunt. Isa. lvii, 11 : Non cogitasti in corde tuo ? quia ego iacens, ei quasi non videns. Psal. XXXVIII, 2 et 3 : Posui ori meo custodiam, cum consisteret peccator adversum me : obmutui,., et silui a bonis. Dedit enim nobis exemplum : ut coram judice, coram quo praevalet iniquitas, nihil respondeamus.

" Per diem autem festum solebat dimittere illis unum ex vinctis, quemcumque petissent. "

Hic incipit Pilatus quaerere occasionem liberationis, quia vidit esse innocentem.

Dicuntur autem hic quinque : scilicet, bonae consuetudinis observatio, dimissionis innocentis Domini ad dimissionem seditiosi collatio, populorum a Pontificibus ad dimittendum latronem concitatio, Pilati de causa condemnationis Domini inquisitio, et populi ad. crucifigendum. Dominum conclamatio. Et haec plana sunt in littera.

Dicit igitur : " Per diem autem festum " Paschae, quod praecipuum erat apud Judaeos, " solebat dimittere, " Pilatus, " unum ex vinctis, " sine discretione meritorum, " quemcumque petissent, " in memoriam ejus quod tunc omnes ab aegyptiaca, servitute fuerunt liberati. Isa. lviii, 6 : Dissolve colligationes

impietatis, dimitte eos qui confracti sunt liberos, et omne onus dirumpe. Psal. CVI, 16 et 17 : Contrivit portas aereas et vectes ferreos confregit. Suscepit eos de via iniquitatis eorum. Isa. xlv, 2 : Portas aereas conteram, et vectes ferreos confringam. In memoriam ergo hujus consuetudo haec invaluit.

" Erat autem qui dicebatur Barabbas, qui cum. seditiosis erat vinctus, qui in seditione fecerat homicidium.

Et cum ascendisset turba, coepit rogare sicut semper faciebat illis. "

Hic ponitur Domini ad latronem collatio.

Dicuntur autem hic tria : malitiae latronis exaggeratio, populi secundum consuetam observationem instans petitio, liberationis Domini ad liberationem latronis collatio.

Dicit igitur : " Per diem autem festum " vel " solemnem, " quia duplex est ibi littera : propter facti aeternam memoriam. Numer. x, 8 : Erit hoc legitimum sempiternum in generationibus vestris.

" Dimittere, " Pilatus, " solebat unum ex vinctis " publicis, " quemcumque petissent, " sine discretione meritorum 1 : quod tamen malum fuit quia innocens magis debuit quam nocens liberari. Daniel. xiii, 53 : Innocentem et justum non interficies.

" Erat autem. "

Ecce sceleris in latrone vinclo exaggeratio, et hoc est : " Erat autem qui dicebatur Barabbas. " Binomius erat propter scelera. Dicebatur enim Barrabbas per duo r, id est, filius magistri^ eo quod erat imitator magistri omnium latronum : dicebatur et Barabbas per unum R, quia filius patris latronum erat . Et hoc nomen antonomastice sortitus fuerat. Luc, XXIII, 19 : Qui erat propter seditionem quamdam faciam in civitate, et homicidium, missus in carcerem.

Et hoc est : " Qui cum seditiosis, " quia Inter cives discordias suscitabat, " vinctus erat, " ne pacis semper unitatem violaret, " qui in seditione fecerat homicidium, " et sic civem civitatis occiderat : unde merito tota debuit commoveri civitas. Hos enim et tales etiam gentilis rex Assuerus sine misericordia praecepit trucidari, Esther, xiii, 7 : Ut nefarii homines uno die ad inferos descendentes, reddant imperio nostro pacem quam turbauerant. Iste ergo secundum leges gentium nullo modo putabatur esse liberandus, maxime cum dicatur, Exod. XXII, 18 : Maleficos non patieris vivere.

" Et cum ascendisset turba, "

Ad diem festum. Et est petitio quod teneatur ab antiquo observata consuetudo. " Coepit rogare " Pilatum quod faceret " sicut semper faciebat, " hoc est, sicut semper consuetus fuerat facere, " illis, " in dimittendo unum vinctum. Consuetudo enim honesta vim tenet juris et legum, quae est ex praescriptione tem- poris observata. Jerem. VI, 16 : Interrogate de semitis antiquis quae sit via bona, et ambulate in ea,

" Pilatus autem respondit eis, et dixit : Vultis dimittam vobis regem Judaeorum ?

Sciebat enim quod per invidiam tradidissent eum somnii sacerdotes.

Pontifices autem concitaverunt turbam, ut magis Barabbam dimitteret eis. "

Hic fit a Pilato dimissionis Domini ad dimissionem seditiosi latronis collatio. " Vultis dimittam vobis, " hoc est, ad honorem festi, " regem Judaeorum, " hoc est, quem in nullo accusatis misi quod sit rex Judaeorum : quod tamen fatuum est, quia nullus apparatus regius apparet in ipso. Et sic dicitur, Joan. XIX, 15 : Responderunt pontifices : Non habemus regem nisi Caesarem.

" Sciebat enim Pilatus quod per invidiam, "

Quia in potestate docebat et faciebat miracula, et evacuabat traditiones eorum, " tradidissent eum. " Haec est fera pessima quae filium magni Patriarchae devoravit, Genes. xxxvii, 33 : Fera pessima comedit eum, bestia devoravit Joseph. Sapient. II, 24 et 25 : Invidia diaboli mors introivit in orbem terrarum : imitantur autem illum qui sunt ex parte illius.

" Summi sacerdotes, " qui circa sacrificia templi officia habebant.

" Pontifices autem, "

Annas et Caiphas apud quos summa negotiorum agebatur, " concitaverunt turbam, " persuasionibus et minis et promissis, " ut magis Barabbam, " homicidam seditiosum et latronem, " dimitteret eis, " ad solemnitatis honorem. Jerem. II, 13 : Duo mala fecit populus meus : Me dereliquerunt fontem aquae vivae, et fecerunt sibi cisternas, cisternas dissipatas, quae continere non valent aquas. Nullum enim refrigerium fuit in dimissione latronum, sed potius multum damnum. Daniel. xiii, 52 et 53 : Nunc venerunt peccata tua quae operabaris prius, judicans judicia injusta, innocentes opprimens, et dimittens noxios.

" Pilatus autem iterum respondens, ait Illis : Quid ergo vultis faciam regi Judaeorum ?

Atilli iterum clamaverunt: Crucifige eum. "

Hic fit de causa condemnationis a Pilato inquisitio. " Quid ergo vultis faciam regi Judaeorum, " in quo nihil causae invenio ? Joan. xviii, 38 : Ego nullam invenio in eo causam. I Petr. ii, 22 : Qui peccatum non fecit, nec inventus est dolus in ore ejus,

" At illi, "

Persuasi a malignis, " iterum clamaverunt, " ut clamore vincerent, qui de veritate nihil objicere habebant : " Cru-cifige eum, " ut morte mulctaretur, et cruce turparetur, ne aliqua de caetero fama esset de eo. Sapient. ii, 20 : Morte turpissima condemnemus eum. Jerem. XI, 19: Mittamus lignum in panem ejus, ei eradamus eum de terra viventium, et nomen ejus non memoretur amplius.

" Pilatus vero dicebat illis : Quid enim mali fecit ? At illi magis clamabant: Crucifige eum. "

Et haec est Innocentiae Domini declaratio.

Et hoc est : " Quid enim.mali fecit ? " Glossa : " Quod dicendo, Jesum tamquam innocentem absolvit. " Unde, Joan. xviii, 38 : Ego nullam invenio in eo causam.

" At illi magis, " hoc est, invalesoendo, " clamabant, " clamore et non veritate confidentes : " Crucifige eum. " Jerem. xii, 8 : Jacta est mihi haereditas mea quasi leo in silva : dedit contra me vocem. I sa. v, 7 : Exspectavi ut faceret justitiam, et ecce clamor. Glossa : " Insaniae suae satisfacientes, non interrogationi satisfacientes Praesidis. " Luc. xxiii, 23 : At illi instabant vocibus magnis, postulantes ut crucifigeretur, et invalescebant voces eorum.

" Pilatus autem volens populo satisfacere, dimisit Illis Barabbam, et tradidit Jesum flagellis caesum, ut crucifigeretur. "

Hic incipit pars illa quae est de sententia condemnationis.

Dicuntur autem hic tria : scilicet, malum ad sententiam (alias, factum) inductivum : pejus, ex electione duorum praeoptatum : et pessimum, innocentis et puniti homicidium.

Et haec dicuntur primo : secundo autem describitur Christi illusio.