Dicit igitur, et multa patientia et benignitate tolerans adversarios, et bonum contra malum opponens :

" Et convocatis eis, "

Qui. per invidiam et iram dispertitum habentes cor, intelligere veritatem non poterant. Hos.convocavit, ut convocati, uno corde intelligerent quae dicebantur per rationem.

" In parabolis dicebat illis. " Hic autem vocat parabolas, sermones per similitudines rationabiles explanatos. Psal. lxxvii, 2 : Aperiam in parabolis os meum : loquar propositiones ab initio.

" Quomodo potest Satanas Satanam ejicere ? "

Tangit rationes similitudinarias tres : quarum prima sumitur ex similitudine regni in seipsum divisi : sic quod omne regnum in contrarias potestates, et voluntates, et operationes divisum, desolabitur : quia quod una potestatum praecipit, altera inhibet, et quod una aedificat, altera destruit. Et in hac ratione sub quaestione primo ponit conclusionem intentam, dicens : " Quomodo potest Sata-nas, " qui regnum suum intendit construere, " Satanam ejicere ?"

Deinde ponit medium istius rationis sub conditione, dicens :

" Et si regnum in se, "

Hoc est, contra se, " dividatur, " per contrarias voluntates et potestates et operationes, ita quod unus alium ejiciat, " non potest regnum illud stare, " sed destruetur a seipso.

Deinde, antequam inferat conclusionem, adducit secundam rationem, per domus similitudinem, dicens :

" Et si domus, "

Quantum ad familiam domus, " super semetipsam, " hoc est, contra semetipsam, " dispertiatur " hoc est, dividatur, " non potest domus illa stare, " sed dissolvetur : sicut et regnum. Osee, x, 2 : Divisum est cor eorum, nunc interibunt. Omne enim unum construitur ex hoc, quod suae partes ex quibus componitur, concorditer tendunt ad unum : et si illae discordant, et in diversa tendunt : necesse est quod dissolvatur. Haec igitur sunt causa naturalis omnis dissolutionis, ut in quarto de Coelo et Mundo probatur.

His duabus inductis similitudinibus, inducit intentam conclusionem, dicens :

" Et si Satanas, "

In regno et domo sua, " consurrexerit, " ut contrarius, " in semetipsum, " hoc est adversus eum qui debet construere regnum et domum suam, quia sic " in semetipsum " dicitur, " dispertitus esi, " hoc est, in contrarias voluntates, et potestates, et operationes divisus : " et, " sic per similitudines inductas, anon poterit stare " in regno et domo sua, " sed finem habet " per dissolutionem. Matth. XII, 25 : Omne regnum divisumcontra se, desolabitur : et omnis civitas vel domusdivisa contra se, non stabit. Eccli. XXXIV, 28 : Unus aedificans, et unus destruens : quid prodest illis nisi labor? Ad Galat. II, 18 : Si enim quae destruxi, iterum, haec aedifico, praevaricatorem me constituo.

" Nemo potest, etc. "

Tertia ratio est, quae supponit oppositum conclusionis antecedentium rationum. Supponitur enim ex antecedentibus, quod Satanas in Satanam non est divisus : et ideo non est virtus Satanae quae diripit regnum, et domum Satanae : et oportet quod sit fortior virtus quam sit virtus Satanae : et oportet quod sit, quia " nemo potest, " in naturalibus virtutibus et. humanis, " ingressus, " violenter, " in domum " fortis, " vasa fortis, " quae pacifice possedit, a possessione fortis, in contrarios usus " diripere, " contra voluntatem illius fortis, scilicet ea quae possederat fortis sibi attrahere : " nisi prius, " sua fortitudine, " fortem, " qui domum et vasa possederat, " alliget, " privata vel diminuta potestate, quam prius in domo, et vasis habebat. " Et tunc, " illo sic alligato, " domum ejus, " hoc est, familiam, et vasa domus ejus, in quibus confidebat, " diripiet " ad suos usus.

Sic ergo nemo potest Satanam fortem de quo dicitur, Job, xli, 24 : Non est super terram potestas, quae comparetur ei, qui factus est ut nullum timeret: hunc, inquam, fortem, nemo potest de domo sua, et vasis, hoc est, cordibus ejicere, nisi fortior illo sit : et alliget eum, prius ablata sibi potestate. Luc. XI, 21 et 22 : Cum fortis armatus custodit atrium suum, in pace sunt ea quae possidet. Si autem fortior eo superveniens vicerit eum, universa arma ejus auferet, in quibus confidebat, et spolia ejus dis tribuet .''

Et sic fecit Dominus fortior diabolo per divinam virtutem : Intravit per gratiam in domum Satan, tam in mundo quam In inferno : et distribuit Sanctis, et Patri Deo omnia vasa quae Satan possederat : et hoc non potuit fieri in virtute Satanae, sed in virtute divina. Isa. xlix, 24 : Numquid tolletur a forti praeda ? aut quod captum fuerit a robusto, salvum esse poterit ? Sic ergo in Beelzebub quae (alias, qui) est virtus Satanae, non ejicio daemonia, sed potius in fortiori virtute, et contraria Satanae, quae est demonstratio virtutis divinae. Matth. xii, 28 : Si ego in Spiritu Dei ejicio daemones, igitur pervenit in vos regnum Dei. Exod. viii, 19 : Digitus Dei est hic : hoc est, demonstratio virtutis divinae.

" Amen dico vobis, quoniam omnia dimittentur filiis hominum peccata, et blasphemiae quibus blasphemave-

rint:

Qui autem blasphemaverit in Spiritum sanctum, non habebit remissionem in aeternum, sed reus erit aeterni delicti.

Quoniam dicebant: Spiritum immundum habet. "

Tangit hic hujus blasphemiae (quam in eum faciebant) aggravationem. Fuit autem haec, impugnatio veritatis agnitae. Per rationem enim naturalem cognoverunt, quod virtus Christi, qui expulit daemones, fuit virtus divina : et tamen hanc per solam invidiam gratiae Christi impugnabant, et virtuti daemonis attribuebant, et blasphemabant, quia diabolo, quod Dei erat, attribuebant: et ex Invidentia gratiae Christi, veritatem quam per rationem agnoverant, impugnabant. Et ideo peccatum illud gravissimum fuit: et Ideo exaggerat hic gravitatem peccati illius.

Et hoc est quod dicit:

" Amen dico vobis, quoniam omnia dimittentur filiis hominum peccata, etc. "

Haec enim sunt peccata filiorum hominum, quae ab ignorantiis, vel infirmitatibus hominum oriuntur. Haec enim ex humana proveniunt tentatione. I ad Corinth. x, 13: Tentatio vos non apprehendat, nisi humana. Hoc autem peccatum, quia agnitum fuit humana ratione, ex ignorantia non processit. Et quia ex carne et sanguine non fuit, non potuit attribui carnis infirmitati: et ideo nullam habuit radicem humanam, sed ex certa malitia invidiae procedens, radicem habuit diabolicam. Et ideo dicit : " Amen dico vobis, quoniam omnia dimittentur filiis hominum peccata, " quae sunt per radicem filiorum hominum, " et " similiter dimittuntur filiis hominum, " blasphemiae, " quae sunt per radicem ignorantiae vel infirmitatis in filiis hominum, " quibus " filii hominum, ut filii ignorantium, et infirmorum, " blasphemaverint : " sicut ex ignorantia dicentium Christum non esse Deum : vel Filium cum Patre non esse unum : vel aliquid tale. Et haec vocantur apud Matthaeum, xii, 32, peccata in Patrem et Filium , ''quia peccatum infirmitatis est contra attributum Patris, quod est potentia : et peccatum ignorantiae est contra attributum Filii, quod est sapientia.

" Qui autem blasphemaverit, "

Falsum imponens divinae virtuti, " in Spiritum sanctum, " hoc est, contra attributum Spiritus sancti, cui attribuitur bonitas. Et contra hoc blasphemat, qui ex certa blasphemat malitia, quia per rationem in conscientia sua scit suae blas-

phemiae oppositum : et nullam habet infirmitatem ad hanc blasphemiam inclinantem et tentantem : et ideo, " non habebit remissionem, " hoc est, ex parte sua remissionis causam, " in aeternum :" quia nec hic, nec in futuro. Unde, Matth. XII, 32, dicitur : Qui autem dixerit contra Spiritum sanctum, non remittetur ei, neque in hoc saeculo, neque in futuro.

" Sed reus erit, " hoc est, reatu tenebitur obligatus, " aeterni delecti. "

Reatus aeterni delicti dicitur tripliciter : scilicet, quoad causam, et quoad actionem, et quoad impotentiam remittentis.

Causa aeterni delicti non est nisi una : quae est finalis impoenitentia, in qua aliquis decessit in peccato mortali. Ille enim, quia non est umquam susceptibilis gratiae, reus erit semper aeterni delicti : quia tunc non est susceptibilis gratiae, quae sola est causa remissionis delicti.

Quoad actionem, autem, reus aeterni delicti est, qui in se dum peccat, non habet occasionem propter quam congruat sibi peccatum hic, vel in futuro remitti : et sic peccans, ex sola et certa malitia in Spiritum sanctum reus est aeterni delicti. Etiam peccans in Patrem ex infirmitate, non est reus aeterni delicti: quia propter infirmitatem sibi congruit peccatum remitti. Et peccans in Filium ex ignorantia, non est reus aeterni delicti : quia propter ignorantiam congruum est ei peccata dimitti. Psal. XXIV, 7 : Delicta juventutis meae, quae proveniunt ex infirmitate concupiscentiae, et ignorantias meas ne memineris, Domine. Sed qui peccat ex certa malitia, absque infirmitatis tentatione, et ignorantiae obtenebratione, quantum ad hujusmodi congruitatem, reus erit aeterni delicti: quia in se non habet congruitatem, quare remittatur sibi peccatum in aeternum.

Quoad impotentiam autem remitten-tis, nullus potest esse aereus terni delicti, quia nullum peccatum est quod non possit remittere Deus. Et ideo etiam istud peccatum in Spiritum sanctum multis remisit, quando per poenitentiam conversi sunt ad ipsum. Et ideo, Actui, 17 et seq., illi quibus grande peccatum crucifixionis remissum est, ignorantioe peccatum dicuntur admisisse, dicente Petro : Et nunc, fratres, scio quia per ignorantiam fecistis, sicut et principes vestri:... poenitemini igitur, et convertimini, ut deleantur peccata vestra. Secundo igitur modo dicitur hic : ex certa malitioe blasphemans et veritatem impugnans, reus oeterni delicti. Primo autem modo, soli jam in inferno damnati. Tertio autem modo, nemo.

" Quoniam dicebant, etc. "

Inducit causam istius exaggerationis. " Quoniam, dicebant, " sic veritatem impugnando blasphemantes : " Spiritum immundum habet, " in quo ejicit daemonia, et signa operatur.

Haec autem peccata in Spiritum sanctum (sicut et alibi diximus) quinque ab antiquis esse dicuntur : scilicet, obduratio, praesumptio, desperatio, invidentia fraternae gratiae, impugnatio veritatis agnitae. Est autem opinio mea, quod nihil (alias, nullum) horum sit peccatum in Spiritum sanctum, nisi sit conjunctum impugnationi veritatis agnitae. Obduratio enim, sive induratio est, quando aliquis actualem voluntatem habet non emolliendi cor ad amorem Dei, vel frangendi ad timorem. Et hoc non est peccatum in Spiritum sanctum, nisi in conscientia impugnet hoc quod agnoscit esse verum : quod scilicet amore Dei cor emollitur, et ex timore conteritur ad dimittendum peccatum. Similiter praesumptio est, quando aliquis sic misericordiam Dei extendit, quod peccata non ulciscatur, et ideo proponit manere in peccato. Et hoc iterum fit ideo, quia in conscientia impugnat hoc verum quod scit : quod scilicet justitia (quae se negare non potest) peccata non dimittat impunita. Similiter desperatio (quae sic severam facit justitiam, quod sibi emenda exhiberi non possit : et ideo remanet in peccatis) impugnat hoc verum, quod in omni ordinato judice, locum habet emenda delicti: quia naturae (alias, natura) miseretur, dummodo cautela sufficiens emendationis paenitentiae possit exhiberi. Et hoc potest fieri Deo, per testimonium conscientiae : quamvis haec cautela apud hominem judicem qui interiora videre non potest, fieri non possit. Similiter finalis impoenitentia, quae est propositum numquam paenitendi, et in peccato permanendi, eo quod placeat peccatum, est cum impugnatione conscientiae contra veritatem hanc, quod secundum omnem (alias, communem) veritatem, peccatum innaturale est, et placere secundum naturam non potest : quinimo displicere necesse est. Eodem modo invidentia fraternae gratiae est cum impugnatione hujus veritatis, quod scitur haec gratia fratris a Deo esse, et data a liberalitate divina ad Ecclesiae profectum : et tamen impugnatur ut inutilis et nociva. Impugnatio autem veritatis agnitae, est scire (alias, scientiae) et agnitae veritatis impugnatio : ita ut cum negari non potest, contrariae potestatis, et falsitatis, et mendacii auctori attribuatur : sicut hic. Hoc igitur est quod dicit.

" Et veniunt mater ejus et fratres :

et foris stantes, miserunt ad eum vocantes eum. Et sedebat circa eum turba, et di-

cont ei : Ecce mater tua et fratres tui foris quaerunt te.

Et respondens eis, ait: Quae est mater mea et fratres mei?

Et circumspiciens eos qui in circuitu ejus sedebant, ait: Ecce mater mea et fratres mei.

Qui.enim fecerit voluntatem Dei,hic frater meus, et soror mea, et mater est. "

Tangitur hic ultima pars istius disputationis : in qua ostenditur, quod non oportet retrahi ab opere divino propter carnalem affectum.

Dicuntur autem in ea tria : scilicet, carnalium propinquorum adventus, eorumdem ad ipsum procuratum negotium, et Christi determinatio, quia a spiritualibus, propter carnales, non sit recedendum.