Quaestio XVI.

Cur Fratres non promoveant Ordinem Poenitentium.

Cum videamini zelatores esse animarum et sancti Francisci deberetis in omnibus imitatores esse, cur Ordinem illum, qui dicitur Poenitentium, quem ipse instituit, non promovetis, ut ubique dilatetur in Ecclesia, et multi salventur in eo, cum laboratis convertere et fovere ad bonum qui vobis sunt minus ex paterna traditione annexi ?

Respondeo. Quod in aliis laboramus, ut convertantur et proficiant in bono, ibi habemus fructum et conservamus libertatem nostram, ne plus, quam nobis expedit, occupemur per eos. Per istos autem paenitentes, si multiplicarentur, impediremur, quod aliis minus prodesse possemus, dum quasi ex iure exigerent a nobis, ut ad omnia, quae tangerent eos, essemus parati. Alioquin improperaretur nobis, quare ad hunc Ordinem eos induxerimus, si curam ipsorum nollemus.

Si contingeret, eos aliquando stare iudicio vel saeculari vel ecclesiastico, vocarent nos,

. ut eis assisteremus et pro eis intercederemus.

Si aliquis impeteret eos pro debitis vel offensa, obiurgaret nos, quare non faceremus, ei iustitiam fieri ab illo qui in nostro regimine et obedientia conversatur. Et sive iuste, sive iniuste moveretur, nobis imputaret , si pro voluntate sua ei non satisfaceret, maxime si iste diceret, se nil facere nisi de nostro consilio sive iussu. - Si aliquis eorum captivaretur, vel a domino suo vel alio molestaretur: vellet, quod Fratres causam eius agerent et hinc inde discurrerent, ut eum a tali molestia liberarent: sicut vidua ad Eliseum venit, ut eam a creditoris sui vexatione liberaret . - Si aliquis inops esset nimis et non habens ( aliunde subsidium corporale, iustum videretur ei et aliis, quod nos sicut fratribus spiritualibus eis provideremus, et forte plures in illa spe Ordinem illum assumerent, ut eis in hujusmodi subveniremus, et maxime feminae vel beguinae . - Si aliqua ipsarum de aliquo crimine infamaretur fornicationis vel adulterii, statim qui nos forte non diligerent divulgarent istud in nostram infamiam, dicentes: ecce sorores nudipedissae parvulos nudipedes procreant eis; sed a quo illos concipiunt, nisi ab eis qui toto die occupantur cum ipsis ? Et lascivi clerici vel laici in odium nostri magis essent sororibus illis infesti, ut aut corrumperent eas, aut infamarent, cum ipsarum dedecus in nos plus quam in alios redundaret.

Si quando inter eas aliqua fieret disceptatio, oporteret, nos occupari in reformatione pacis inter eas propter cavendum scandalum aliorum.

Si civitas vel oppidum indigeret, non possemus eos tueri, quin oporteret, eos solvere quaestas et tallias et observare vigilias nocturnas et exire cum aliis ad bella et habere arma et equos, vel pro se mittere bellatores, vel etiam dominis suis, a quibus haberent feuda, vel quibus aliter astricti, oporteret, eos in talibus deservire.

Clerici etiam, qui nos non diligunt, imponerent nobis, quod plebes suas nobis vellemus sub hoc colore attrahere et nostrae obedientiae subiugare, ut res eorum nobis cederent totaliter, et quae ipsis offerre deberent, nos eis praeriperemus: et quando nos non possent in personis nostris forte gravare, illos quacumque occasione quaererent perturbare.

Infamarent etiam nos, quando haberemus cum eis aliquando secreta capitula, quasi celebraremus conventicula baereticorum in latebris, cum ipsi potius Ecclesiae rectores deberent eos secundum morem Ecclesiae corrigere, si quando offenderent , et punire. Nam et ipsi eorum magistri, qui prouinciales dicuntur, cum sint laici et aliquando uxorati, quandam habent similitudinem cum haereticorum magistris et si non pro invidiae pravitate, tamen in laicali habitu nomineque haereticorum in contemptum cleri laicos habent magistros et doctores. Et cum nos sub una forma vivendi et multiplici custodia vix conservemus Ordinem nostrum in suo vigore, ne dilabatur per negligentiam; quomodo possemus illum Ordinem in bono statu diu servare, ubi quisque vadit in domum suam et exercet negotium proprium et habet curam domus suae et uxoris et filiorum et versatur in saeculo et multis quatitur tentationibus mundi et carnis, et qui nobis non essent astricti obedire nisi pro velle, et quos non possemus, sicut expedit, coercere, quin cito dilaberetnr sub manibus nostris disciplina et iustitia ? Et sic melius fuerat non incepisse quam non posse perficere, et tanta negotia assumsisse, per quae dissipatur pax nostra et fama vilescit, et inter nos ipsos possunt plura scandala suboriri, praeter alias occupationes, quas in confessionibus eorum et consiliis tota die nos oporteret habere cum ipsis.

Et si soli divites admitterentur, inciperent nos homines habere suspectos, quod pro avaritia faceremus, ut res eorum sic nobis altraheremus; et clerici et alii Religiosi contra nos gravarentur, si familiares eorum eis per hoc abstraheremus, et inde lites et scandala inter nos et ipsos orirentur. Si autem omnes passim admitterentur, fieret confusio, cum non possemus omnes regere vel corrigore, et multa inconvenientia sequerentur.

De sancto autem Francisco alia fuit ratio, quia status illius terrae et illius temporis circa Ordinem et homines alios in multis aliter se habebat, et ipsius sancti patris Francisci et primorum Fratrum eius diffamata sanctitas effecit, quod tunc habebatur pro bono quod modo et in aliis terris non talem haberet successum. Qui nostrae doctrinae volunt corrigi consilio possunt sub alia forma et colore ita utiliter in bono per nos informari, sicut congruit cuilibet, et tamen nos praedictis implicationibus vel aliis similibus non involvemur et ab aliis bonis vel melioribus non retardabimur.