OPUSCULA AD ORDINEM SPECTANTIA

 Capitulum I.

 Capitulum II.

 Capitulum III.

 Capitulum IV.

 Capitulum V.

 Capitulum VI.

 Capitulum VII.

 Capitulum VIII.

 Capitulum IX.

 Capitulum X.

 Capitulum XI.

 Capitulum XII.

 opusculum XII. EPISTOLA DE TRIBUS QUAESTIONIBUS

 opusculum XIII. DETERMINATIONES QUAESTIONUM CIRCA REGULAM FRATRUM MINORUM

 QUAESTIO I.

 Quaestio II.

 Quaestio III. Cur Fratres intendant studio litterarum.

 QUAESTIO IV.

 QUAESTIO V.

 Quaestio VI.

 Quaestio VIII.

 QUAESTIO IX.

 Quaestio X.

 Quaestio XI. Cur Fratres non laborent pro victu.

 Quaestio XII.

 Quaestio XIII.

 Quaestio XIV.

 Quaestio XV.

 Quaestio XVI.

 Quaestio XVII.

 QUAESTIO XVIII.

 QUAESTIO XIX.

 Quaestio XX.

 Quaestio XXI.

 Quaestio XXII.

 QUAESTIO XXIII.

 Quaestio XXIV.

 Quaestio XXV.

 QUAESTIO XXVI.

 Quaestio XXVII.

 PARS II.

 QUAESTIO II.

 Quaestio III.

 Quaestio IV.

 Quaestio V.

 QUAESTIO VI.

 Quaestio VII.

 Quaestio VIII.

 Quaestio IX.

 Quaestio X.

 Quaestio XI.

 Quaestio XII.

 Quaestio XIII.

 Quaestio XIV.

 Quaestio XV.

 Quaestio XVI.

 Quaestio XVII.

 Quaestio XVIII.

 Quaestio XIX.

 Quaestio XX.

 Quaestio XXI.

 Quaestio XXII.

 OPUSCULUM XIV. QUARE FRATRES MINORES PRAEDICENT ET CONFESSIONES AUDIANT

 OPUSCULUM XV. EPISTOLA DE SANDALIIS APOSTOLORUM

 OPUSCULUM XVI. EXPOSITIO SUPER REGULAM FR. MINORUM .

 In nomine Domini incipit Vita Minorum Fratrum.

 (CAPITULUM II.)

 (CAPITULUM III.)

 (capitulum iv.)

 (CAPITULUM V.)

 (CAPITULUM VI.)

 (CAPITULUM VII.)

 (CAPUT VIII.)

 (CAPITULUM IX)

 (CAPITULUM X.)

 (CAPITULUM XI.)

 (CAPITULUM XII.)

 CONFIRMATIO REGULAE.

 OPUSCULUM XVII. SERMO SUPER REGULAM FRATRUM MINORUM .

 OPUSCULUM XVIII.CONSTITUTIONES GENERALES NARBONENSES .

 De religionis ingressu. Rubrica I.

 De qualitate habitus. Rubrica II.

 De observantia paupertatis. Rubrica III.

 De FORMA INTERIUS CONVERSANDI. Rubrica IV.

 De modo exterius exeundi. Rubrica V.

 De occupationibus Fratrum. Rubrica VI.

 De correctionibus delinquentium. Rubrica VII.

 De visitationibus provinciarum. Rubrica VIII.

 De electionibus Ministrorum. Rubrica IX.

 De Capitulo provinciali. Rubrica X.

 De Capitulo generali. Rubrica XI.

 De suffragiis defunctorum. Rubrica XII.

 DEFINITIONES.

 ADDITAMENTUM .

 OPUSCULUM XIX. EPISTOLAE OFFICIALES

 OPUSCULUM XX. REGULA NOVITIORUM.

 OPUSCULUM XXI. EPISTOLA CONTINENS VIGINTI QUINQUE MEMORIALIA.

 OPUSCULUM XXII. EPISTOLA DE IMITATIONE CHRISTI.

 OPUSCULUM XXIII. LEGENDA SANCTI FRANCISCI.

 INCIPIT VITA BEATI FRANCISCI.

 Capitulum II. De perfecta conversione eius ad Deum et de reparatione trium ecclesiarum .

 Capitulum III. De institutione Religionis et approbatione Regulae .

 Capitulum IV. De profectu Ordinis sub manu ipsius et confirmatione Regulae prius approbatae .

 Capitulum V. De austeritate vitae, et quomodo creaturae praebebant ei solatium .

 Capitulum VI. De humilitate et obedientia et de condescensionibus divinis sibi factis ad nutum .

 Capitulum VII. De amore paupertatis et mira suppktione defectuum .

 Capitulum VIII. De pietatis affectu, et quomodo ratione carentia videbantur ad ipsum affici .

 Capitulum IX. De fervore caritatis et desiderio martyrii .

 Capitulum X. De studio et virtute orationis .

 Capitulum XI. De intelligentia Scripturarum et spiritu prophetiae .

 Capitulum XII. De efficacia praedicandi et gratia sanitatum .

 Capitulum XIII. De stigmatibus sacris .

 Capitulum XIV. De patientia ipsius et transitu mortis .

 Capitulum XV. De canonizatione et translatione ipsius .

 INCIPIUNT QUAEDAM DE MIRACULIS IPSIUS POST MORTEM OSTENSIS.

 OPUSCULUM XXIV. LEGENDA MINOR S. FRANCISCI.

Capitulum XI.

Quarlae responsionis secunda particula undecimumque capitulum, in quo professio Fratrum Minorum

veraciter carere ostenditur et appropriatione rerum immobilium sive mobilium et proprietate pecuniarum tam in proprio quam in communi.

1. Arrogantium hominum tumidae mentes, qui mundi huius vanitate pascuntur, gloriam sibi videntur conquisivisse non modicam, si veram simplicium sanctitatem visi fuerint ut simulationem dolosam arguere eorumque prudentiam spiritus ut insaniam reprobare. Quod ut efficacius perficere queant, bona

frequenter in mala convertunt et in electis maculam ponunt , Verum est quidem, quod propter humanae infirmitatis corruptelam vix reperiri potest aliqua persona vel status ab omni materia reprehensionis immunis: sed et nos veraciter inficiari non possumus, quin inter perfectionis evangelicae professores perversi sint aliqui et imperfecti quamplurimi. Si igitur is cui respondemus, insolentium vitia reprehenderet, praeconia laudum reportare deberet: si etiam generaliter in personas maledicta congereret, deceret evangelicos viros ori suo silentium imponere, praesertim si divino motu id ageret, et per patientiam, dissimulando convitia, pro maledicente rogare . Nunc autem, quia in totam Christi pauperum Religionem venenatorum eloquiorum tela convertit eorumque professioni erroris et simulationis crimen impingit: necesse habemus ipsius procaci tati resistere, non quia velimus maledictiones pro maledictionibus reddere, sed quia sacram Religionem intendimus ab obiectis criminibus excusare.

2. Assumens igitur personam Ecclesiae adversus pauperes praefatos invehitur velut contra hostes ipsius. " Nunc, inquit, derident me iuniores tempore, quorum non dignabar patres ponere cum canibus gregis mei ", aperte insinuans per hoc, Religiosos, contra quos loquitur, obiurgandos ut Ecclesiae inimicos et adversus Ecclesiam insurgentes ipsamque ut irrisores habentes contemptui, cum tamen , ut dicit, " vita ipsa putentur indigni, egestate et fame steriles et in terra penitus non parentes ". Quod quidem nihil aliud est quam patrem suum, Christi vicarium, a quo status huiusmodi approbatus est subsannando despicere et partum sacrae matris, sponsae Christi, Ecclesiae irridere. Et ideo, iuxta Salomonis sententiam, ipsius est oculus a corvis et aquilis, veritatis scilicet aemulatoribus, eruendus, ac per hoc veraciter contra hunc et complices eius, novorum dogmatum inventores, dicere potest Ecclesia : Nunc me derident iuniores tempore, ut sic ictu proprio iniquus oculus eruatur, dum sagitta, qua ferire nititur, ipse feritur.

Dehinc, zelum et verbum apostolicum sibi usurpans, cum tamen apostolicae perfectionis impugnator magis sit quam imitator, subsequenter annectit: " Utinam

sustineatis me modicuml Aemulor enim vos Dei aemulatione. Quid vos prae ceteris iactatis de perfectione "?

3. Haec verba ipsius, in quibus, apostolicae humilitatis oblitus, id omittit, quod potissime potuit dicere: Modicum quid insipientiae meae ; dumque non insipienter, sed sapienter loqui se reputat, iusto Dei iudicio stultus effectus, in multas et magnas prorumpit insanias. Omnia enim fere, quae subsequenter allegat, non solum insipientiam, sed et nequitiam sonant. Nequaquam enim, ut dicit, nos prae ceteris de perfectione iactamus, quamquam paupertatis celsitudinem tanquam verae perfectioni consonam commendemus. Nam sicut veraciter praefertur virginitas cuilibet gradui pudicitiae, nec tamen ex hoc sequitur, quod status sacrarum virginum praeferatur statui praelatorum vel virorum quorumlibet, qui ad hanc minime astringuntur; sic et circa differentias et gradus paupertatis oportet intelligi. Unde nec ille , contra quem iste agit, asserit, quod hic status pauperum sit perfectior aliis, qui sibi aliquid retinent, nisi cum hac additione: " paribus conditionibus aliis sed nullus est omnino status, in quo conditiones omnes cum statu praefato per omnia pariflcentur : non ergo potest ex hoc argui, quod omnibus statibus, vel alicui omnium praeferat statum suum. Magnae igitur malignitatis fuit occasione unius sermonis veracis et humilis librum plenum invectionibus et criminationibus falsis componere adversus totum Ordinem pauperum, quasi parum superbo visum fuerit, in unum Mardochaeum mittere linguae manum . Propter quod et detractiones in libello conscriptae manifeste declarant, auctorem non aemulatione Dei fuisse succensum, sed potius stimulatione illius cuius invidia mors introivit in orbem terrarum .

4. Ceterum confusionis babylonicae filius , ut universos confundat Ecclesiae status, pro viribus conatur astruere, quod nullus sit gradus nullaque differentia in paupertatis professione. Nam quibusdam frivolis interpositis, subsequenter adiungit: " In quo ergo gloriamini contra ministros Ecclesiae? quia, sicut nec vos, ita nec ipsi sunt possessores, quibus dominicarum possessionum tantum usus conceditur,

non dominium, in tantum beatiores ac praeferendi, quod res, quibus utuntur, aeternum habent dominium , sed vestrae res sub potestate sunt terrestrium dominorum ".

Haec verba ipsius, in quibus omnia confundit atque in tantum pervertit, ut in paupertate gradus non sit, aut si est, praeferendus sit status clericorum ecclesiasticis reditibus affluentium statui quantumlibet pauperum et pro Christi amore nihil habere volentium, quia illi utuntur rebus caelestis et sempiterni dominii, hi terreni: quasi Christus exclusus sit a dominio rerum, quas laici possident, cum tamen sit dominus universorum, et quasi Ecclesia non habeat rerum temporalium verum dominium , cuius contrarium evidenter monstratum est supra ; et ideo in hoc ipsius matris Ecclesiae paupertatem fallaciter insinuat et potestatem veraciter impugnat.

Denique, si verum est, quod Ecclesia non habet cum suis ministris rerum dominium, sed tantum usum, ut quid consequenter professionem pauperum calumniatur dicentium, se nullarum rerum habere dominium, quamvis habeant usum, dicens, quod omnibus hoc videatur esse ridiculum, cum eorum quae per ipsum usum penitus consumuntur , ab usu dominium inter homines nullatenus distinguatur ? Et dehinc irridendo subiungit: " Ceterum quorum sunt pecuniae, quas per provincias non cessatis a divitibus petere et in unum congregare , nisi aliquid habeatis commune " ?

8. Ut igitur praefatis et his similibus cavillationibus malignis et subdolis imponatur silentium, intelligendum est, quod cum circa res temporales quatuor sit considerare, scilicet proprietatem, possessionem, usumfructum et simplicem usum; et primis quidem tribus vita mortalium possit carere, ultimo vero tanquam necessario egeat: nulla prorsus potest esse professio omnino temporalium rerum abdicans usum. Verum ei professioni, quae sponte devovit Christum in extrema paupertate sectari, condecens fuit universaliter rerum abdicare dominium arctoque rerum alienarum et sibi concessarum usu esse contentam. Unde et in ipsorum Regula continetur : " Fratres nihil sibi appropriet, nec domum nec locum nec aliquam rem ".

6. Porro, ne quis forte proprietatem interdictam in his verbis credat non collegio, sed privatis personis: audiat, quid super hoc Gregorius nonus Fratrum consultationi respondet : Dicimus, inquit, quod nec in communi nec in speciali debent proprietatem habere, sed utensilium et librorum et eorum quae licet habere, Ordo usum habeat, et Fratres, secundum quod generalis vel provinciales Ministri disponendum duxerint, his utantur. Nec debent vendi mobilia vel extra Ordinem commutari aut alienari quoquo modo nisi Ecclesiae Romanae cardinalis, qui fuerit Ordinis gubernator, generali vel provincialibus Ministris auctoritatem super hoc praebuerit, vel assensum ".

Haec verba rescripti papalis, in quibus sapiens et pius antistes proprietatem separavit ab usu, illam sibi et Ecclesiae retinens, hunc autem Fratrum necessitati concedens, sancte quidem, sapienter et pie. Si enim temporalia bona pro aliis possidere ac dispensare, ubi etiam temporale recipitur emolumentum atque solatium, nihil de ratione perfectionis in praelatis diminuit, sicut ex tertia responsione clarescit: quanto magis, quando solum praesidium impenditur, et nullum temporale commodum exspectatur, ipsius summi Pontificis salvatur perfectio, et ei accrescit meritum ante Deum.

7. Quodsi forte his quisquam conetur obsistere: ex eo quod iure cautum est, usum non posse perpetuo a dominio separari: respondebimus, quod lex illa civilis non habet hic locum, quia hoc ideo ius civile decrevit, ne dominium inutile videatur ac per hoc inanis sit nominis. Nam retentio dominii hujusmodi rerum cum concessione usus facta pauperibus non est infructuosa, cum sit patri pauperum meritoria et professioni filiorum Christo famulantium opportuna. - Nec obstat quod adversarius obiicit de rebus, quae usu consumuntur, quod in eis proprietas non separatur ab usu. Hoc enim fallit in peculio profectitio filiifamilias, ubi filiusfamilias usum habet, et tamen proprietas nec ad momentum residet penes ipsum . Sic et de Ordine huiusmodi pauperum respectu Romanae Ecclesiae intelligi debet. Sunt quippe de iure communi omnes Christi fideles summi Pontificis filii, peculiari tamen quodam iure hi sunt eius obedientiae subditi et curae commissi: et ideo, cum alii sint tanquam filii emandpati, quibus licet auctoritate iuris eis indulta de bonis ecclesiarum suarum sine dilapidatione disponere, hi sunt tanquam parvuli et filiifamilias totaliter ipsius regimini deputati. Propterea, sicut lege cavetur, quod " filiusfamilias nec retinere nec recuperare posse possessionem rei peculiaris videtur ", sed patri per eum quaeritur: sic et in his pauperibus intelligendum est, quod rerum eisdem collatorum ad sustentamentum ipsorum patri pauperum deputetur dominium, illis vero usus.

8. Sane, quemadmodum essentiale cuilibet Religionis statui esse dignoscitur, quod nulla persona privata possideat aliquid proprium ;sic nec hujusmodi pauperum Religio tota, quae quidem quantum ad abdicationem proprietatis censetur sicut una persona. Quemadmodum igitur monachus vel quivis Religiosus utitur vestibus, calceamentis et cibis ac ceteris, quae usu consumuntur, ita tamen quod nihil sibi appropriat quoad privatum dominium, nec propter talem usum efficitur proprietarius, quia proprietas semper collegio reservatur: sic et de collegio istiusmodi pauperum summoque Pontifice intelligere debet quicumque de professione ipsorum sentire vult tam vere quam pie. Et propterea, sicut illud quod datur monacho, qualiscumque sit intentio dantis, non in ipsius transit dominium, sed totius collegii et subiacet dispositioni abbatis, etiam si dans nihil de collegio cogitet; sic quidquid datur congregationi Minorum Fratrum in ius, dominium et proprietatem summi Pontificis et Romanae Ecclesiae transit: praecipue cum ipsi Fratres ius seu proprietatem rei alicuius sibi acquirere nulla ratione intendant.

9. His autem, quae dicta sunt, suffragatur legis naturalis dictamen evidenter explicatum per iura civilia. Nam lege cavetur, quod non potest libertas nolenti acquiri, et quod " beneficium invito non datur ", et quod nemo donatum assequi et damnosam seu lucrosam hereditatem nemo adire compellitur. Insuper, sicut rerum universitas, puta hereditas, solo animo acquiritur, ita solo animo contrario repudiatur , et sicut nuda voluntate extraneus heres fit, ita ex contraria destinatione statim ab hereditate repellitur. Propter quod et inrisconsultus Iulianus ait : "Pro herede gerere non tam facti quam animi est". Cui et alius, Paulus scilicet iurisconsultus , consonat dicens : " Furiosus et pupillus sine tutoris auctoritate non possunt incipere possidere, quia affectionem tenendi non habent, licet res suo corpore contingant, sicut si dormienti aliquid in manu ponatur ". Patet igitur per haec verba legis expressa, neminem posse proprietatem sive dominium, immo nec possessionem acquirere, nisi vere,

vel interpretative animum acquirendi habeat. Cun igitur Fratres Minores animum acquirendi non habeant, quin potius voluntatem contrariam, etiam si res corpore contingant: nec dominium nec possessionem acquirunt nec rerum hujusmodi possessores vel domini dici possunt

10. His antem robur praebet pontificalis auctoritas, quae tam eminens est, ut omnia iura humana transcendat, ut Extra, de Maioritate et obedientia , Solitae : " Ad firmamentum caeli, id est universalis Ecclesiae, fecit Deus duo luminaria magna, id est, duas instituit dignitates, quae sunt pontificalis auctoritas regalisque potestas. Sed illa quae praeest diebus, id est spiritualibus, maior est: quae autem noctibus, id est carnalibus, minor, ut, quanta est inter lunam et solem, tanta inter reges et Pontifices differentia cognoscatur ". Cum igitur tantae sit auctoritatis potestas imperialis, ut non arctetur legibus, sed ipsa sit legis origo et in tantum possit, ut ea quae fuerint, pro non factis habenda statuerit, ut patet in lege postliminii , qua bello captus et servus effectus decernitur semper fuisse liber et praesens: et ea quae non fuerint, pro factis habenda decernit, sicut patet Codice de inofficioso testamento, in quo de pos turno nulla fit mentio, et tamen iudicatur mentio facta. Si, inquam, tantum potest regalis potestas, multo fortius pontificalis auctoritas, quantumcumque usus et dominium in aliquibus rebus secundum ius civile censeantur esse coniuncta, decernere poterit, in personis aliquibus esse separata. Quod circa Ordinem praedictorum Fratrum Christi Vicarius sua auctoritate confirmans, sic esse decrevit: cuius definitioni contraire nullatenus licet. Nam distinctione decima nona Gregorius : " Nulli fas est vel velle, vel posse transgredi apostolicae Sedis praecepta. Sit ergo ruinae suae dolore prostratus, quisquis voluerit apostolicae Sedis contraire decretis ".

11. Nulla igitur possunt ad huius status impugnationem allegari iura civilia, nulla etiam iura canonica. Nam Extra, de Electione : " Romanae Ecclesiae legem concilia nulla praefigunt, cum omnia concilia per Romanae Ecclesiae auctoritatem et facta sint et robur acceperint, et in eorum statutis Ecclesiae Romanae patenter excipiatur auctoritas ". Nulla etiam praecedentium Pontificum statuta obsistunt, ut Extra, de Electione, Innotuit , ubi dicit Innocentius tertius: " Per praedecessorem nostrum nobis adempta non fuit facultas, cum ea non fuerit prohibentis intentio, qui successoribus suis nullum potuit in hac parte praeiudicium generare pari post eum, immo eadem potestate functuris, cum non habeat imperium par in parem ".

Et haec quidem dicta sufficiant ad cavillationes malignantium hominum refellendas. Nam quantum ad testimonium veritatis summi legislatoris Christi solisque iustitiae exemplum sufficit atque consilium; qui, cum sit iuris naturalis, civilis, canonici ac divini principalis origo, sacro suo sanxit eloquio, temporalium rerum dominium abiiciendum esse perfectis, cum tamen sufficientiam quantum ad usum eisdem concesserit, promiserit et persolverit. Insuper, ut quod docebat verbo confirmaret exemplo, alieno cibo voluit sustentari, sicut evangelica narrat historia, et Hieronymus ad Nepotianum dicit, et evidentius claret ex praecedenti responsione .

12. Porro, de dominio pecuniarum, quae ad sustentationem praefatis Fratribus conferuntur, indubitanter tenendum est, quod nullatenus ad ipsorum collegium spectat, cum in ipsorum Regula sit praeceptum, quod Fratres nullo modo denarios, vel pecuniam recipiant per se, vel per interpositam personam ". Et ut omnis tollatur de medio calumniandi materia, intelligendum est, quod persona interposita, cui pecunia dispensanda committitur, intelligi potest recipere ac tenere ipsam auctoritate dantis, vel auctoritate illorum, pro quorum necessitate relevanda donatur. Si auctoritate dantis retinet et dispensat, sic ipsius est procurator seu nuntius, et dans potest repetere et reaccipere et agere contra eum in causa ad recuperationem pecuniae, non autem ille, pro quo dispensanda committitur. Et hoc non debuit nec potuit inhiberi pauperibus mendicantibus, quin per interpositam personam ipsorum valeat relevari necessitas, quia valde absurdum est intelligere, quod cuivis diviti non liceat eleemosynam per se ipsum et per alterum pro sua voluntate conferre. Quodsi reservet auctoritate illius, pro quo dispensanda est, ei competit et in causam trahere et cetera agere, quae potest quisquis verum rei sibi vindicavit dominium ; et hoc, quia professioni Fratrum nullatenus convenit, beatus Franciscus expresse inhibuit, quia secundum veritatem quantum ad proprietatem rei non refert, utrum quis hoc modo recipiat per propriam manum, vel per alienam.

13. Hanc autem differentiam et naturalis ratio docet, et ius scriptum dictat , et rescriptum papale declarat. Sicut enim multum refert, utrum qui ministrat alicui sit ipsius servus, vel alicuius excellentioris personae minister, pro cuius voluntate et imperio ministerium illud impendit; quemadmodum differunt ministerium servile et liberale, ministerium humanum et angelicum ; sic multum differt, utrum ille intermedius nuntius personam teneat dantis, vel accipientis.

Secundum etiam ius civile multum differt, cum creditori debitor pecuniam soluturus alicui intermediae personae committit, utrum ille medius sit procurator debitoris, an creditoris. Si enim procurator est creditoris, et pecunia perdatur ante solutionem: ipsi creditori perditur et iam pro soluta habetur. Si autem procurator sit debitoris, ipsi perditur et adhuc solvenda est, non pro soluta habenda.

Iuxta hunc modum dominus Gregorius nonus , vir utique tam divino quam humano iure peritus, qui mentem beati Francisci plenius noverat, sic definitive respondet: " Quodsi rem sibi necessariam velint Fratres emere, vel solutionem facere pro iam empta, possunt vel nuntium eius, a quo res emitur, vel aliquem alium volentibus sibi eleemosynam facere praesentare, qui taliter praesentatus a Fratribus, non est eorum nuntius, sed illius potius, cuius mandato solutionem facit, seu recipientis eandem, qui et eleemosynam sibi commissam potest, sicut et dominus, apud spiritualem vel familiarem Fratrum amicum deponere per ipsum, loco et tempore pro ipsorum necessitatibus, sicut expedire viderit, dispensandam ". Haec verba rescripti papalis.

Ex quibus patenter elucet, quod Fratrum Minorum Regula non discordat a vita, nec communis ipsorum modus vivendi discordat a Regula. Nequaquam enim profitentur, quod nullus eis provideat, vel eleemosynam faciat per se, vel per interpositam personam, quia hoc collegio mendicantium pauperum et impossibile foret et stultum ; sed quod ipsi iuxta formam in Evangelio traditam evangelicis viris pecuniam nullo modo possideant.

14. Si vero forte quis dicat, in carentia pecuniae nullam esse prorsus sanctitatem, non tam infert calumniam Regulae pauperum quam Evangelio

Christi, in quo Apostolis inhibitam constat fuisse pecuniam , sicut et textus expresse dicit, et Sanctorum testimonia astruunt. Quod quidem nullatenus credendum est a Magistro veritatis perfectissimis viris fuisse propositum, nisi per hoc scivisset meritum eis accrescere perfectae virtutis et praecipuae sanctitatis. Cum enim magnae sit difficultatis ignotas regiones et aridas terras sine sufficientia stipendiorum peragrare, quia tales necesse habent, vitam istam transigere in fame et siti, in frigore et nuditate omniumque rerum penuria; si nullum hoc modo viventibus meritum sanctitatis accresceret, hoc docere, hoc profiteri, sic vivere nihil aliud esset quam insanire.

15. Verum, sicut ex ultima praecedentis responsionis particula patet, penuriosae paupertatis duodenario Apostolorum primo impositae duodecim sunt utilitates eximiae mirique valoris, quas typici rationalis duodecim lapides pretiosi designant. Et quia illos hostis hic pauperum ignoravit, ideo margaritas has porcino more conculcans, ore polluto in haec blasphemiae verba prorumpit: " Si, inquit, in pecuniae carentia, sive ut non tangeretur, sanctus Franciscus sanctitatem credidit, vel perfectis a Domino inhibitam esse sancivit: audacter loquor coram Domino, quod erravit ".

Sed constans est, quod beatus Franciscus non ob aliud possessionem seu contrectationem pecuniae imitatoribus suis inhibuit, nisi quia in hoc aliquam esse sanctitatem et pia fide credidit et certa veritate cognovit: non quia mala sit pecunia, vel quia census formaliter sive causaliter sit in culpa , vel quia pecunia possideri et contrectari non possit absque peccato: sed quia inter cetera, quae possidentur, pecunia maxime est illecebrosa et de facili est illectiva et distractiva non solum Imperfectorum, sed etiam perfectorum, et quia Spiritu sancto dictante percepit, quod sanctitatis est non tantum peccata cavere, verum etiam occasiones peccatorum refugere: ideo veraciter in hoc sanctitatem esse credidit et non erravit. Qui igitur hunc Christi imitatorem praecipuum, ipsius insignitum stigmatibus, ascriptum catalogo Sanctorum et ab universa Ecclesia in veneratione susceptum asserit errore deceptum fuisse, maxime in professione et observantia evangelicae vitae, non solum ipsum impugnat, verum etiam universalem Ecclesiam, et quod plus est, Magistri veritatis et Apostolorum eius doctrinam blasphemat et vitam. - Insuper, et professores huius Regulae tanquam approbatores erroris, ut alter Aman superbissimus, dignos esse iudicat sententia temporalis mortis et sempiternae damnationis. Super qua quidem absurditate, quam aures piae audire vehementer abhorrent, ipsis zelatoribus paupertatis sanctae magis lugendum credimus quam loquendum, magis spiritualis Esther implorandum praesidium quam versandum in pugna verborum.

16. Te igitur, sacrosancta Romana Ecclesia, tanquam alteram Esther elevatam in populis ut Ecclesiarum omnium matrem, reginam atque magistram ad docendam et defensandam tam mornm quam fidei veritatem, fiducialiter interpellat tuorum pauperum coetus, ut quos genuisti ut mater, educasti ut nutrix, nunc etiam ut regina potenter ac iuste defendas: cum idcirco, dispositione faciente divina, pontificalis ac regiae dignitatis verticem supremum adipisci merueris, ut in arduis necessitatis articulis ad defensandum Christi populum parareris. Exsurge igitur, sancta mater, et iudica causam tuam , quia, si pauperum hic Ordo Minorum recte profitetur veritatem Evangelii, tuum est; si a veritate in professione a te sancita deviat, tuum est: ac per hoc, si professioni hujusmodi sanctae error impingitur, tu, quae illam sanxisti, errasse asserens: et quae magistra veritatis hactenus exstitisti, nunc de approbatione erroris argueris et a quibusdam modernis praesumtoribus velut iuris divini et humani nescia deridens.

17. Sed et tu, Regina mundi dignissima, defensatrix pauperum et humilium advocata, longe sublimius quam Esther exaltata in populis et praeparata in tempore, Mardochaei tui, Francisci videlicet, excitare clamoribus, ut interpellare digneris ad Regem, quatenus pauperum statum, quem tibi voluit esse consimilem et speciali quadam germanitate coniunctum , sacris tuis exemplis et meritis clarificet et conservet. Quid enim magis dat paupertatis amori fomentum magisque ipsius declarat praerogativam et gloriam, quam tua forma vivendi, beatissima Virgo et Mater Domini nostri Iesu Christi, quae adeo fuisti paupercula, ut sicut historia Evangelii sacra testatur, in ipso sacratissimo partu non haberes, ubi reclinares Deum caeli et Dominum exercituum nisi in via publica itinerantium et praesepio iumentorum? Porro, si tu Virgo sanctissima, omnis es perfectionis exemplar, sicut perfectis imitanda est tua cum virginitate humilitas , sic etiam pemiriosa paupertas. Constat autem tam per Evangelii textum quam per assertionem doctorum, quod tu in extrema vixisti temporalium facultatum inopia, cum Chrysostomus dicat, quod vix onam haberes tuniculam, non ad decoris ornatum, sed ad nuditatis tegumentum; et Beda, quod in oblatione et praesentatione Regis regum in templo nec unum valueris offerre agniculum, ideo more pauperum obtulisti par turturum, aut duos pullos columbarum . Qui igitur desiderio, professione, signaculo habitus et observantiae veritate in hac tibi pauperie configurari studiosius satagunt vere sunt de tuorum numero spiritualium Iudaeorum, quorum circumcisio non est in carne, sed in spiritu per hilarem supportationem multiformium penuriarum et universalem abdicationem omnium temporalium facultatum.

Hos igitur vere ac peculiariter tuos pie digneris, misericordiae Regina, fovere , ab hostili quoque incursu potenter eripere et adversus hunc hostem ipsorum pessimum triumphaliter dimicare, non ut cum Aman suspensus intereat, sed ut eius humilietur superbia, damnetur error, illustretur intelligentia, rectificetur voluntas, et spiritus salvus fiat .