CAPUT III.

De cibi hujus laucitate ex praeparatione.

Modo autem tertio loco quae sit cibi hujus laucitas ex praeparatione, describemus.

Est autem lautissimus hujus praeparationis modus in quatuor, scilicet in efficacia virtutis, in altitudine sapientiae hunc cibum contemperantis, et in condimento delectationis, et in abundantia administrationis. Primum horum attribuitur potentiae Patris. Secundum attribuitur sapientiae Filii. Et tertium attribuitur bonitati Spiritus sancti. Quartum autem majestati attribuitur totius Trinitatis. De potentia enim Patris potuit haec fieri praeparatio. De sapientia Filii inventa est. De bonitate Spiritus sancti condita est. Nec expresse haberi poterant nisi de majestate et magnificentia totius Trinitatis.

De potentia enim Patris dicitur, Esther, xiii, 9 et seq. : Domine, Domine, rex omnipotens, in ditione tua cuncta sunt posita, et non est qui possit tuae resistere voluntati, si decreveris salvare Israel. Tu fecisti caelum et terram, et quidquid caeli ambitu continetur. Dominus omnium es, nec est qui resistat majestati tuae. Ac si dicat: Talem redemptionis nostrae cibum et pignus impossibile est humanae infirmitati praeparare : sed tibi, Domine Deus, rex omnipotens, nihil est impossibile : quia in ditione tua cuncta sunt posita, quia in verbo simplici tibi coaeterno fecisti caelum et terram, et omnia quae in eis sunt contenta : et eodem verbo creaturas, ut dicit Ambrosius, mutare potes in corporis et sanguinis Filii tui cibum. Nec enim mirum est si verbum quod omnipotentia Dei fecit creaturas, eadem potentia mutat creaturas in illud quod voluerit : quia Dominus universorum ipse est : cujus magnificentiae cuncta obediunt, et nihil resistit. Et hoc est quod dicitur, Sapient. XII, 18 : Subest tibi cum volueris posse. Quia quamvis fides in omnibus articulis suis omnipotentiae Dei innitatur, in sacramento tamen altaris, in quo consistit fundamentum fidei et totius Ecclesiae communio, maxime innititur omnipotentiae. Et hoc est quod in signo hujus sacramenti dixit ad Saram Angelus, Genes. XVIII, 14, ubi similis promissio sanguinis facta est, et confectio cibi Angelorum de tribus farinae satis, quae magna fuerunt, et non nisi ab omnipotentia Dei fieri poterat. Numquid Deo quidquam est difficile ? Quasi diceret: Non est: facile est enim creaturas mutare et transsubstantiare quas fecit, et de cibis nobis consuetis, hoc est, pane et vino, corporis sui et sanguinis nobis dulcem caenam praeparare. Hoc est etiam quod, Luc. I, 37, Angelus dixit cum de perfectione et conceptione Dominici corporis et sanguinis ageretur : Non erit impossibile apud Deum omne verbum. Et persuadens Virgini, unde hoc fieri posset, dixit, v. 35 : Virtus Altissimi obumbrabit tibi. Quod exponens Origenes, dicit virtutem Altissimi esse virtuosam potentiam Patris, quae umbram et imaginem suiipsius fecit in Maria Virgine, de creatura vetustatis corruptae novum hommem secundum Deum creatum perficiens, et hunc non ad imaginem, sed ipsam imaginem faciens per unionem,

in quo perfecta resultaret potentia Patris.

De sapientia autem hunc cibum contemperante dicitur, ad Roman. XI, 33 : C altitudo divitiarum sapientiae, et scientiae Dei.! quam incomprehensibilia sunt judicia ejus, et investigabiles viae ejus ! Quis . enim digne valeat investigare qualiter ex antiquo corpus incorruptum sit innovatum, qualiter nova anima vivificatum, qualiter utrumque horum deitati sit sociatum, in unam personam unitum et assumptum, qualiter in carne infirmitates carnis portaverit, et qualiter in cruce mortuus sit, et qualiter in corpus et sanguinem principalia esculenti et poculenti natura humana mutaverit, et sic se hujusmodi praebuerit in cibum ? Hae enim viae sapientiae Dei sunt absconditae. Unde, Proverb. xxx, 18 et 19, dicit Salomon confitens haec sibi esse abscondita, sic : Tria sunt difficilia mihi, et quartum penitus ignoro : Viam aquilae in caelo, viam colubri super petram, viam navis in medio maris, et viam viri in adolescentia. Viam enim aquilae acutae videntis et alte volantis et de longe escam odorantis in caelo, viam vocat altissimae sapientiae divinae profundas partes omnes circumspicientis : alto quidem consilio voluntatis super Cherubim in quibus est scientiae plenitudo, quia mysterium hoc nec ipsi Cherubim et Angeli ad plenum cognoscunt: et de longe providentia sua escam hanc qualiter parant odorantis. Via autem navis est via veritatis in doctrina et virtutis in vita: quia sicut per navem, ita per crucem salvat eos qui hoc mare mundi navigant, cujus mysterium etiam altitudinem sapientiae humanae excellit. Via autem colubri qui exaltatur pro nobis, ut morsus venenatici serpentis evadamus, est via medicinae sacramentorum et praecipue hujus sacramenti, in quo sicut in pyxide continetur omnis medicina : et hoc est super petram solidissimae veritatis fidei, in qua fundatur Ecclesia, quae etiam humanam vincit sapientiam. Via vero viri perfecti in omnibus virtutibus et gratiis et in adolescentia juvenili, est introitus sapientiae in humanam naturam infantilem et juvenilem, quae infantilis et juvenilis esse solet, et non habere proprietates viri perfecti in providentia et actibus virtutis. Haec igitur sapientia omnem humanam sapientiam excedens, haec omnia providit et conjunxit in hoc sacramento. Haec est mulier evangelica fermentum efficacissimae deitatis abscondens in farinae satis tribus , hoc est, purissima natura corporis, et purissima natura animae, et purissima natura corporalis spiritus, tamquam sub tribus satis abscondens, donec fermentatum est totum, hoc est, a deitate penetretur, et divinae virtutis et sapientiae in intima sua recipiat influxum, et totum sic deitati societur. Haec etiam sapientia per Saram principem et uxorem magni patriarchae significatur, Genes. xviii, 6, ubi Sarae, uxori suae, dixit Abraham: Accelera, tria sala similae commisce, et fac subcinericios panes. Haec est enim sapientia summi Patris, quae tria sala deitatis et animae et corporis commiscuit, hoc est, sociavit et ut undique simul sint, et tamen commixtionem quae mutet aliquod illorum, non patiantur. Accelerat autem: quia in momento operata est, et non per momenta temporum ut infirma facit natura, et fecit nobis panes aeternae refectionis sub cineribus hujus nostrae mortalitatis decoctos. Simila autem purissima fuit : quia in deitate nihil furfuris cadere potuit. Anima autem numquam commaculata fuit : et corpus sine omni contagione conceptum et natum, et per totam vitam conservatum. Unde etiam, Levit. II, 4, Dominus de simila purissima praecepit fieri sibi sacrificium et praeparari.

De bonitate autem Spiritus sancti, per quam iste cibus est conditus : quia ipse

est Patris et Filii delectatio et condimentum, ut dicitur, Sapient. xii, 1 : 0 quam bonus et suavis est, Domine, spiritus tuus in omnibus.! Omne enim condimentum est in ipso, et sine ipso cuncta efficiuntur insipida. Et in hujus rei figuram dicitur ad sponsam in Canticis, viii, 2 : Dabo tibi poculum ex vino condito, et mustum malorum granatorum meorum. Vinum enim sacramenti cibus.et polus est, conditum cum sapore bonitatis Spiritus sancti. Mustum autem malorum granatorum est succus delicatissimae pietatis corporis Domini, quod sicut granatum quaedam in se continet grana spiritualium virtutum et refectionem, quae ex ipso per passionem expressae, tamquam mustum mali punici continentur in sacramento : propter quod in dulcedine sua sacramentum parasse pauperi dicitur dulcissimus Deus . Hoc signatum est, IV Regum, IV, 39 et seq., ubi dicitur, quod amaritudo colocynthidarum per farinam in ollam immissam ab Eliseo tota in dulcedinem versa est, ita quod non fuit quidquam amaritudinis in illa olla. Farina autem illa dulcissima est, et delicata, dulcedinem signat et condimentum Spiritus sancti. Olla autem vas sacramentale signat. Colocyntliidae autem amarissimae lignant tumulum Christi passionum amarissimarum, quae (amen omnes nobis dulcissimae fiunt condimento farinae, hoc est, boni latis Spiritus saucii.

De abundantia autem divinae maiestatis quae dat impensas, dicitur, I Paralip. XXIX, 2 : Ego totis viribus meis praeparavi impensas domus Dei. Et domus in qua infallibiliter omni tempore invenitur Dominus, sunt species sacramentales, quas post confectionem rite celebratam semper inhabitat Dominus.

Hujus domus impensa? sunt natura divina et humana in anima et corpora et sanguine et spiritu et omnibus bonis quibus plena est natura divina, et quae

non ad mensuram data sunt homini Christo: quas impensas nemo parare potuit nisi magnus ille rex, qui majestatem totius signat Trinitatis. Unde, Esther, I, 7 : Bibebant autem qui invitati erant, aureis poculis, et aliis atque aliis vasis cibi inferebantur. Vinum quoque, ut magnificentia regia dignum erat, abundans et praecipuum ponebatur. Invitati antem ad hoc sacramentum sunt omnes fideles Christo in sacramento cum Apostolis et discipulis communicantes, qui omnes aurea bibunt pocula : quia omnis eorum refectio in splendore deitatis administratur. Et cibi refectionis eorum aliis et aliis vasis gratis inferuntur : quia in corpore cibus, in sanguine potus, in anima pignus redemptionis, in spiritu vita, in deitate omnis gratiae gustus infertur, et vinum aeternorum gaudiorum abundans in hydria perfectae personae di vinae quae est Filius : et praecipuum, quia in ipso fonte omnium gaudiorum haustum, nobis in hoc sacramento proponitur.

Hoc est quod de majestate Dei dicitur, Luc. XIV, 16: Homo quidam fecit caenam magnam, et vocavit multos. Haec enim est Dei magnifica majestas quae dicitur quidam singulari dignitate homo humanitate sive benignitate, fecisse dicitur, magnam quidem magnifica praeparatione, caenam autem quae ultima est, et post eam alia refectio in sacramento fidelibus non praeparabitur,sicat ista post prandium agni typici veteris parata fuit, sed alia post istam in gratia fidei in caetero non parabitur, et ideo cana vocatur. Haec caena signata est, III Esdrae. iii, I et 2, ubi sic dicitur, quod rex Darius fecit canam magnam omnibus vernaculis suis, et omnibus magistratibus Medus et Persidis, et omnibus purpuratis, et prmtoribus, et consulibus, et praefectis sub illo, etc. Darius enim significatur seu interpretatur augmentatus, et signat Christum qui omnibus fidelibus continuum accipit augmentum.

Hic rex fidelium suae magnificentiae demonstrans decorem in hoc quod tam lautam et magnam in sacramento iecit caenam omnibus vernaculis, qui sunt servi in domo sua nati, quae domus est Ecclesia. Magnates autem sunt viri magna virtute, quorum pietates et merita numquam defecerunt. Purpurati autem sui sunt martyres purpureo sanguine conformiter Christo rubificati. Praetores autem sui sunt sancti Ecclesiarum judices, decreta canonica et leges ad regimen sanctae Ecclesiae statuentes. Consules autem sunt doctores de secretis Scripturae in dubiis fidelibus consulentes. Praefecti antem sunt plebibus in Ecclesiis praepositi. Quibus omnibus haec caena magna est praeparata eximio et lauto praeparationis modo, quem oculus nonvidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quae praeparavit Deus iis qui diligent illum . Isa. lxiv, 4 : Oculus non vidit, Deus, absque te, quae praeparasti diligentibus sive exspectantibus te. Haec est caena de qua dicitur. Apocal. iii, 20 : Ecce ego sto ad ostium, et pulso: si quis audierit vocem meam, et aperuerit mihi januam, intrabo ad illum, et caenabo cum illo, et ipse mecum. Hic enim rex coenat cum fidelibus, et se tribuit in coenam Angelis reverentiam exhibentibus, et sacerdotibus ministrantibus istius convivii fercula et cibum. Isa. lxvi, 8 : Quis audivit umquam tale ? et quis vidit huic simile?Rex cum suis coenat et se in cibum exhibet, sacerdotes sanctificati ministrant, Trinitas condit, Angeli caelestes obsequuntur.