IN XII LIBROS METAPHYSICORUM ARISTOTELIS EXPOSITIO

 PROOEMIUM

 LIBER PRIMUS

 SUMMARUM R. P. CAVELLI.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA

 SUMMARUM.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT IV.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA TERTIA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT II.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER SECUNDUS

 SUMMA UNICA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER TERTIUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP IV.

 SUMMAR1UM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT V.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER QUARTUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMAR1UM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 CAP. V.

 SUMMARUM.

 CAP. VI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER QUINTUS.

 SUMMA UNICA.

 CAPUT PRIMUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VII.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VIII. De Substantia.

 SUMMARUM.

 CAPUT IX.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT X.

 SUMMARUM.

 CAP. XI. De potentia et possibili.

 SUMMARIAM.

 SUMMARIUM.

 CAP. XII. De Quanto.

 SUMMARIUM.

 CAP. XIII. De Quali.

 SUMMARIUM

 CAP. XIV.

 SUMMARIUM

 SUMMARIUM.

 summarum.

 CAPUT XV.

 SUMMARIUM

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM

 CAP. XVI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. XVII.

 SUMMARIUM

 SUMMARUM.

 CAP. XVIII.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 summarum.

 SUMMARIUM.

 CAP. XIX. De Falso.

 SUMMARIUM.

 CAP. XX. De Accidente.

 SUMMARIUM.

 LIBER SEXTUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 LIBER SEPTIMUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 CAP II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 hoc aliquid solum

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARUM.

 CAPUT VI.

 SUMMARIUM

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. VII.

 SUMMARIUM.

 CAPUT VIII.

 SUMMARUM.

 CAP. IX.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAPUT X.

 SUMMARIUM.

 CAP. XI.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. XII.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. XIII,

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT XIV.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT XV.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. XVI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. XVII.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER OCTAVUS

 SUMMA UNICA.

 CAPUT PRIMUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 CAP V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAPUT VI.

 SUMMARIUM.

 LIBER NONUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 CAPUT III.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP V

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER DECIMUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. VII.

 SUMMARIUM.

 CAP. VIII.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 LIBER UNDECIMUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAP. I.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA TERTIA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA QUARTA.

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMANUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMANUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 LIBER DUODECIMUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAP. I.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMANIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA TERTIA.

 CAP. I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 Conclusiones Libri X. In decimo libro agitur de uno, quod convertitur cum ente, et de multo

SUMMARIUM.

Contra Platonem formas esse generabiles et corruptibiles, sed non per se, quia compositam tantum per se generatur, de quo c. 7. hujas, text. 27, et ibi fuse q. 10. rejicit Platonem ponentem formas separatas, adducens contra eum dictum Antisthenis negantis definitionem, quia ponebat quidditates rerum simplices, sed rejicit utrumque.

Necessarium itaque hanc, aut sempiternam esse, aut corruptibilem, sine corrumpi , aut factam esse, sine fieri. Monstratum autem est, et declaratum in aliis, quia speciem nullus facit, nec generatur ,

sed efficitur hoc, fit autem quod ex his.

Inquirit de tertio, utrum scilicet, formae rerum sint ingenerabiles et incorruptibiles, et ponit unam distinctionem : cujus prima pars est secundum opinionem Platonicam: secunda vero secundum opinionem Aristotelis, et haec secunda est tenenda tanquam vera. Dicit ergo, quod necessarium est itaque hanc, scilicet formam aut esse sempiternam, ut dicebat Plato ponens formas rerum esse sempiternas, et a materia separatas: aut esse corruptibilem sine corrumpi, et faciam esse, id est, generatam sine fieri, id est generari ; et haec est sententia Philosophi, qui ponit formas in materia generabiles et corruptibiles, non per se, sed per accidens ; ideo subdit : demonstratum autem est, et declaratum, scilicet in septimo, quia speciem, id est formam, nullus facit, nec generatur, scilicet per se, sed hoc, id est, compositum ex materia et forma ; causa hujus ostensa est in 7. Deinde cum dicit:

Si autem sunt corruptibilium substantiae separabiles nondum est palam.

Inquirit de quarto, utrum scilicet formae sint a sensibilibus separatae. Circa quod duo facit : quia primo praemittit opinionem Platonis. Secundo ponit ejus impugnationem. Secunda ibi : Attamen quia quorumdam. Dicit ergo, quod si substantiae, id est, formae separabiles sunt corruptibilium, id est, rerum corruptibilium, ut dicebat Plato, non est palam. Deinde cum dicit:

Attamen quia quorumdam non contingit, palam quaecumque non possibile est praeter ipsa alia esse, ut domum, aut vas.

Ponit dictae opinionis impugnationem. Circa quod duo facit: quia primo ponit quamdam impugnationem apparentem, et excludit eam. Secundo impugnationem veram ibi : Quare dubitatio. Prima in duas : quia primo eam ponit. Secundo eam excludit. Secunda ibi : Forsan quidem igitur. Dicit ergo, quod licet supple Plato ponat formas rerum corruptibilium separatas, attamen quia quorumdam, scilicet corruptibilium non contingit supple formas esse separatas, palam est, quaecumque, scilicet non est possibile praeter ipsa, scilicet materialia, esse alia ut domum, aut vas, quia scilicet impossibile est formam domus aut vasis, esse a sua propria materia separatam. Deinde cum dicit:

Forsan quidem igitur, nec substantiae . sunt; nec aliud ipsa hoc, nec aliquid aliorum quaecumque non natura constituta sunt, naturam enim solam utique quis ponet eorum, quae in corruptibilibus substantiam.

Excludit istam impugnationem,

dicens quod forsan quidem igitur, nec

ipsa, scilicet formae quae dictae sunt,

nec aliorum quaecumque non sunt natura, id est, per naturam constituta, id est,

nullum aliorum artificialium, nec

sunt substantiae, nec aliquid, scilicet per se existens, et ideo separari non possunt: solam enim naturam, id est, formam naturalem ponit utique

quis substantiam eorum, id est earum formarum quae sunt in corruptibilibus.

Notandum quod formae artificia-

les sunt accidentia, ita quod tota

substantia artificialium est eorum materia. Nihil enim habet ratio nem substantiae in ipsa arca, nis lignum ex quo fit, formae autem na turales sunt de genere substantiae; et ideo Plato solas formas substantiales posuit esse separatas a materia, propter quod quia impugnatio praedicta procedebat de artificialibus, scilicet quod formadomus aut vasis non sit a materia separata, ideo non vadit contra Platonem, quia hoc ipsum ipse concedit: igitur illa impugnatio fuit solum apparens, non existens. Deinde cum dicit :

Quare dubitatio quam Antisthenici, et sic indocti dubitaverunt, habet tempus quoddam quod non est ipsum, quid est definire; terminum enim rationem esse longam, sed quale quid est contingit dicere, sicut argentum quidem quid est non, quia aut quale, stannum.

Arguit existenter contra Platonem. Circa quod duo facit : quia primo inducit contra Platonem rationem Antisthenis. Secundo solvit quoddam falsum suppositum in ratione. Secunda ibi: Quare substantia.

Ad evidentiam autem hujus, notandum est, quod Antisthenes posuit omnes quidditates rerum esse simplices, et ex hoc negavit definitionem totaliter a rebus, quia definitio est oratio longa; si ergo quidditas sit simplex, non poterit exprimi per definitionem. Unde dixit, quod si alicujus rei definitio assignetur, illa non indicabit quid rei, sed quale, id est, simile, ut s dicatur, quod argentum definitur illa definitio non indicat quid sit argentum, sed aliquid simile puta stannum, et sic de aliis. Jam rationem inducit Philosophus con tra Platonem, nam Plato non ne gavit definitionem a rebus, et ta men posuit res illas simplices quarum ponebat esse definitiones, scilicet quidditates separatas. Dicit ergo, quia si supple ponantur formae separatae, ut dicebat Plato, dubitatio quam dubitaverunt Antisthenici, et sic indocti, id est, licet in hoc videantur indocti habet tempus quoddam supple contra Platonem, quia non est ipsum quid est definire. Haec enim fuit dubitatio illorum, quod nihil contingat definire definitione dicente quid est rei, cujus causam subdit, quia terminum, id est, definitionem oportet esse rationem longam, nam omnis definitio habet partes ex 7. hujus, t. c. 33. Et ideo supple si assignetur aliqua definitio, non indicabit quid est, sed quale quid est contingit dicere, id est cui aliquid est simile sicut argentum quidem quid est non, supple indicabit ejus definitio si detur, sed quia aut quale quid sit, puta stannum aut aliquid hujusmodi. Deinde cum dicit:

Quare substantiae est quidem cujus contingit esse terminum et rationem, ut compositae, sive sensibilis fuerit, sive intellectualis ; primorum autem ex quibus hoc, non est siquidem aliquid de aliquo, significat ratio definitiva, et oportet hoc quidem ut materiam esse, illud vero ut formam.

Excludit suppositum Antisthenis, ostendens quod quidditates rerum non sunt simplices, sed compositae, et ita potest de eis definitio assignari, dicens quare supple ad solvendum dubitationem Antisthenis, oportet dicere quod substantiae est quidem cujus contingit esse terminum et rationem, id est, definitionem, puta compositae, sive ista substantia fuerit sensibilis, sive intellectualis, omnis enim substantia definibilis necessario est composita.

Et subdit quod ea primorum ex quibus, haec, scilicet substantia composita, vel definitio constituitur, non est, id est,non contingit definiri, quia aliter esset processus infinitus in definitionibus: et ideo quia talia, ex quibus primo componuntur definitiones, sunt simplicia, ideo non contingit ea definiri, cujus causam subdit : siquidem pro quia, ratio definitiva significat aliquid de aliquo, et oportet hoc quidem ut materiam, illud vero, ut formam esse. Omnis enim definitio complectitur genus, quod se habet ut materia: et differentiam, quae se habet ut forma, quae respondent duabus rebus, vel saltem duabus realitatibus ex parte definiti, quarum una est materialis, et alia formalis. Ex quibus patet, quod si species rerum essent formae simplices, ut ponebat Plato, earum non contingeret definitionem esse, ut patet ex praedictis.

SUMMAE UNICAE