Acta Francisci Pp. 879

80. Nihilominus, Deus, qui nobiscum agere nostraque opera uti cupit,

aliquid boni ex malis a nobis patratis depromere potest, quoniam « Spiritus

Sanctus infinitam excogitandi habet vim, divinae mentis propriam, quae

humanas vicissitudines vel complexiores et impenetrabiliores expedire va-

let ».48 Quodammodo se Ipse finire voluit, cum mundum progressione indi-

gentem crearet, ubi complura, quae nos mala, pericula vel doloris originem

putamus, ad parturientis reapse dolores attinent, qui nos cum Creatore ad

cooperandum incitant.49 Ipse in intimis omnium rerum praesens est, haud

suae creaturae auferens autonomiam, et etiam istud terrestribus realitati-

bus legitimam autonomiam praestat.50 Dei haec praesentia, quae efficit ut

quidquid est maneat et augeatur, est continuatio « actionis qua dat esse ».51

Dei Spiritus universum virtutibus replevit, quae sinunt ut ex ipso rerum

gremio semper aliquid novi germinare possit: « Unde patet quod natura nihil

est aliud quam ratio cuiusdam artis, scilicet divinae, indita rebus, qua ipsae

res moventur ad finem determinatum: sicut si artifex factor navis posset

lignis tribuere, quod ex se ipsis moverentur ad navis formam inducendam ».52

81. Homo, quamvis progressionis processus secum ferat, novitate

quadam fruitur, quae aliorum systematum patentium evolutione plane ex-

plicari non potest. Unusquisque nostrum in se personali identitate pollet,

ut dialogum instituere cum ceteris et cum Deo ipso valeat. Cogitandi fa-

cultas, ratiocinatio, vis creatrix, interpretatio, artis opus et ceterae pri-

migeniae facultates quandam demonstrant singularitatem, quae physicam

biologicamque provinciam praetergreditur. Qualitatis novitas quae cuiusdam

rei personalis ortum intra materialem universum complectitur, directam

Dei actionem, vocationem peculiarem ad vitam nec non ad necessitudinem

cuiusdam « Tu » cum altero « tu » requirit. A biblicis scriptis sumpto initio,

hominem consideramus velut subiectum, qui ad obiecti genus haudquaquam

redigi potest.

82. Error tamen quoque esset si arbitraremur cetera viventia mera

obiecta esse consideranda, quae suo nutu arbitratuque homo moderaretur.

48 ioannes PauLus ii, Catechesis (24 Aprilis 1991), 6: Insegnamenti 14/1 (1991), 856. 49 Catechismus docet Deum progredientem mundum creare voluisse usque ad eius postremam

perfectionem atque id imperfectionis malique physici praesentiam implicare: cfr Catechismus Catholicae Ecclesiae, 310.

50 Cfr ConC. oeCum. vat. ii, Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, 36. 51 thomas aquinas, Summa Theologiae I, q. 104, art 1, ad 4. 52 id., In octo libros Physicorum Aristotelis expositio, Lib. II, lectio 14, n. 8.