Commentarii in Joannem (in catenis) 1 Jo 1, 1 Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, ἄναρχός φησι κατὰ χρόνον, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, οἷον οὐκ ἄναρχος κατ' αἰτίαν

 χρόνον, τὸ ἀπαθές, τὸ ἐκ τοιούτου πατρός, τοῦτ' ἔστιν ὁμοούσιος. ἦν θεὸς ὁ πατὴρ πρὸς ὃν ὁ υἱὸς ἦν καὶ θεὸς ὁ Λόγος ὁ πρὸς τὸν πατέρα ἦν καὶ ἦν ὁμοίως

 φιλοτεχνήματι, ὡς προνοῶν ἐν τῷ προνοουμένῳ. 9 Jo 1, 11 Πῶς ἦλθεν εἰς τὰ ἴδια ὁ ἀεὶ πανταχοῦ καὶ ἐν τῷ κόσμῳ παρών; ὡς ἐπιφανεὶς σαρκί, ὡς σὺν ἡμῖν σω

 Jo 1, 15 Ἦν ἀεὶ πρῶτος, αὐτὸς μὲν γὰρ φύσει θεὸς καὶ υἱὸς θεοῦ, ἐγὼ δὲ δοῦλος καὶ κῆρυξ αὐτοῦ. ἦν μὲν ἀεὶ οὗτος πρῶτος, ὀπίσω δέ μου ἔρχεται τῷ χρόνῳ

 σχήματα τιμῆς καὶ μεγάλα ῥήματα, μᾶλλον δὲ ἔνθα μὲν κέρδος ἀργυρίου μικροῦ, οὐδὲν ὁ ναὸς ἢ ὁ νόμος· ἔνθα δὲ μεγάλη σωτηρία ἀνθρώπων, ἐκεῖ ὁ πολὺς φθόν

 καὶ κατὰ μικρὸν προῆλθεν, ὥστε καὶ Μεσσίαν καὶ Χριστὸν οὐχ ὁμολογήσασα μόνον, ἀλλὰ καὶ τῇ πόλει καὶ πατρίδι κηρῦξαι καὶ κατάρξασθαι αὐτοῖς τῆς εἰς Χρι

 γὰρ πατὴρ οὐ κρίνει οὐδένα, παρέσχεν ἂν ὑπόνοιαν, ὅτι αὐτὸς ἐξέστη τῆς ἐξουσίας. διὰ τοῦτο δὲ τίθησι τὸ ἔδωκεν, ἵνα καὶ τὸν υἱὸν καὶ τὸν πατέρα ὁμοίως

 εἰς ἀνθρωπίνην ὑπόληψιν καὶ κρίσιν, οὐκ ἔστιν ἀληθὴς αὐτοῦ ἡ μαρτυρία. τοῦτο οὖν καὶ ὁ κύριος πρὸς τὴν ἐκείνων ὑπόληψιν δηλῶν ἔλεγεν· ἐὰν ἐγὼ μόνος, φ

 παιδαγωγηθῆναι καὶ ὠφεληθήσεσθαι. 42 Jo 6, 6 Ἢ πειράζων εἴρηται ἀντὶ τοῦ γυμνάζων αὐτὸν τοὺς λογισμοὺς αὐτοῦ διανιστῶν καὶ πρὸς ἐπίγνωσιν τῆς δεσποτικ

 εἰς τὴν τοῦ πατρὸς ἡμᾶς ἀνάγων διδασκαλίαν εἰς σεαυτὸν πάλιν παραπέμπεις, εἴπερ σὺ ἑώρακας καὶ σὺ μέλλεις ἡμῖν τὴν πατρικὴν διδασκαλίαν ἀναπτύσσειν κα

 τὸ πλῆθος καὶ μέγεθος τῶν χαρισμάτων δηλῶν ποταμοὺς αὐτὰ καλεῖ. οὐδεὶς οὖν οὔτε τῶν πάλαι προφητῶν ἦν οὔτε τῶν ἤδη παρόντων μαθητῶν τηλικούτων χαρισμά

 πόλεων, ἐν αἷς καὶ συγγενεῖς εἶχεν, πορευομένους τοὺς τυπικῶς καὶ εἰκονικῶς ἑωραθέντας ἀγγέλους οὐ διανέστη πρὸς ἀναίρεσιν, ἀλλ' εἰς ἱκεσίαν μᾶλλον κα

 ἐκεῖνος γάρ, φησίν, ἀνθρωποκτόνος ἦν ἀπ' ἀρχῆς καὶ ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὐκ ἔστηκεν, ὅτι ἀλήθεια οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ. καὶ τίς ἐστιν ἄλλος, φησίν, τοιοῦτος, εἰ

 ἄλλο παρελήφθη ὁ πηλὸς ἢ ὅπερ εἴρηται, ἵνα λίαν παραστήσῃ, ὅτι αὐτὸς ἔπλασεν καὶ τὸν Ἀδὰμ ἀπὸ πηλοῦ. ἔτι δὲ ἀπονίψασθαι κελεύει τὸν πηλόν, ἵνα μὴ τοῖς

 τινα περὶ αὐτοῦ ταπεινὰ καὶ ἀνθρώπινα, ἵνα μὴ ὁ ἀσθενὴς ἀκροατὴς καταπέσῃ ἢ ὁ κακοῦργος ἀφορμὴν λάβῃ πονηρίας, ἐπὶ τὸ ὑψηλὸν πάλιν ἀνατρέχει καί φησιν

 ἔφη πρὸς τοὺς μαθητὰς περὶ τῶν θελόντων αὐτὸν ἰδεῖν Ἑλλήνων· ὅτε ἐλήλυθεν ἡ ὥρα, ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου. 74 Jo 12, 27 Τὸ μὲν τεταράχθαι παράσ

 οὐκ ἤλπιζόν τινα εἰς τοιαύτην ὅλως ἐλάσαι ἀπόνοιαν καὶ ἀχαριστίαν καὶ μιαρίαν, ὥστε τηλικαῦτα εὖ παθόντα καὶ χαρισμάτων τοιούτων ἀξιωθέντα φόνῳ καὶ πρ

 δὲ Ἰουδαῖοι τὸν βίον καταλύοντες τῷ θανάτῳ καὶ τῇ κολάσει παρεπέμποντο. διό φησιν· καὶ ὅπου ὑπάγω, ὑμεῖς οὐ δύνασθε ἐλθεῖν. ἀλλ' ἐκείνοις μὲν οὕτω φησ

 σωματικοῖς ἰδεῖν ἐπεζήτεις ὀφθαλμοῖς, ἀλλὰ πρὸς τὴν σάρκα ἀφορῶν, ἣν ἑκὼν ὑπὲρ ὑμῶν ἀνέλαβον, οὐδὲν ὑψηλὸν οὐδὲ ἄξιον τῆς ἐμῆς θεότητος συνεώρακας· ὁ

 ἤδη τῶν λόγων παύεσθαι μελλόντων. 90 Jo 15, 9-11 Ταῦτα λελάληκα ὑμῖν· ποῖα ταῦτα; ὅτι καθὼς ἠγάπησέν με ὁ πατήρ, κἀγὼ ἠγάπησα ὑμᾶς, ὅτι ἐὰν τὰς ἐντολά

 κριτήριον ἐν ἐκείνῃ τῇ πόλει τὴν ἀρχὴν ἔλαβεν, ἐν ᾗ καὶ τῆς μιαιφονίας ἐπράχθη τὸ τόλμημα. ὁ ἔλεγχος δὲ οὐ διὰ λόγων, ἀλλὰ δι' αὐτῶν τῶν πραγμάτων γεγ

 υἱῷ. καὶ τοῦτο καὶ ὁ μακάριος Παῦλος κηρύττων ἔλεγεν· κατὰ ἀποκάλυψιν μυστηρίου χρόνοις αἰωνίοις σεσιγημένου· ταύτῃ οὖν, φησίν, τῇ δόξῃ οὐ προσφάτως ἐ

 ἐν τῷ πατρί, τοῦτ' ἔστιν ὁμοούσιος. διὰ τί δὲ οὐκ εἶπεν· καθὼς σύ, πατήρ, ἐμοὶ κἀγὼ Σοί, ἀλλὰ μετὰ τῆς προθέσεως; μάλιστα μὲν καὶ τοῦτό φησιν ἀλλαχοῦ

 λάβετε καὶ ἀποκτείνατε; εἶπεν λάβετε καὶ κρίνατε. ἀλλ' οὐκ ἦσαν πρὸς τὸν φόνον παρεσκευασμένοι τοῦ δεσπότου καὶ οὐκ ἐμέθυον τῷ θυμῷ καὶ τῷ φθόνῳ, ὅτι

 ἔμελλεν ἐπιδείκνυσθαι κἀκείνους αὖ διὰ ταύτης εἰς ὑψηλοτέραν ἄγων ὑπόληψιν. 114 Jo 21, 17 Ἐπειδὴ τρίτον ἠρώτησεν αὐτὸν ἰσάριθμον τῇ ἀρνήσει ποιούμενος

λάβετε καὶ ἀποκτείνατε; εἶπεν λάβετε καὶ κρίνατε. ἀλλ' οὐκ ἦσαν πρὸς τὸν φόνον παρεσκευασμένοι τοῦ δεσπότου καὶ οὐκ ἐμέθυον τῷ θυμῷ καὶ τῷ φθόνῳ, ὅτι οὐδὲν ἄλλο ἀκούειν καὶ ὁρᾶν ἐνόμιζον ἢ σφαγιαζόμενον τὸν εὐεργέτην; διὸ εἰπόντος ἐκείνου κρίνατε αὐτοὶ ἔλεγον οὐκ ἔξεστιν ἡμῖν ἀποκτεῖναι. οἷον τί ἡμῖν κρίσεις καὶ δίκας λέγεις; ἡμεῖς ἑνός ἐσμεν μόνου τοῦ ἀναιρεθῆναι αὐτόν, τοῦτο διψῶμεν, εἰς τοῦτο ἐκκαιόμεθα, ταύτην ἡμῖν κατάθου τὴν χάριν καὶ ἄνελε αὐτόν· ἡμῖν γὰρ καίτοι ὀργῶσιν καὶ σφαδάζουσι τῷ θυμῷ οὐκ ἔξεστιν ἀποκτεῖναι. πῶς δὲ οὐκ ἐξῆν αὐτοῖς; ἢ ὅτι διὰ τὴν ἑορτὴν ἀφωσιοῦντο τοῦτο τὸ μὴ αὐτοχειρίᾳ ἀνελεῖν ὥσπερ καὶ τὸ μὴ εἰσελθεῖν εἰς τὸ πραιτώριον; τοιοῦτον γὰρ ὑπόκενον καὶ μάταιον τὸ Ἰουδαίων ἀεὶ γένος. πράττει μὲν τὰ ἀτοπώτατα καὶ πρὸς πᾶσαν ἀθεμιτουργίαν ἐξάγεται, τὰ τοιαῦτα δὲ τολμήματα εὐτελῶν τινων καὶ οὐδενὸς ἀξιολόγου παρατηρήσεων ὡς δῆθεν νομοφυλακοῦντες οὐκ ἀφίστανται ἢ οὖν διὰ τοῦτο λέγουσιν, ὅτι ἡμῖν οὐκ ἔξεστιν ἀποκτεῖναι ἢ ὅτι οὐδ' ἐξῆν αὐτοῖς δημοσίᾳ καὶ μετὰ θριάμβου καὶ μετὰ πομπῆς τοιαύτης ἀνελεῖν, μεθ' ἧς ἐπεθύμουν ἀναιρεθῆναι τὸν Χριστὸν ἢ ὅτι τῶν πεπιστευκότων εἰς αὐτὸν ἐδεδοίκεσαν τὸ πλῆθος καὶ οὐκ ἀκίνδυνον ἐνόμιζον τὴν ἐγχείρησιν αὐτοῖς ἔσεσθαι ἄνευ τῆς Πιλάτου χειρὸς καὶ συμμαχίας· καὶ γὰρ καὶ ὅτε ἤθελον συλλαβεῖν αὐτόν, χωρὶς τῆς σπείρας καὶ τῶν στρατιωτῶν οὐκ ἐτόλμησαν αὐτὸν κατασχεῖν. 110 Jo 19, 28-30 ∆ιὰ τί ἀκριβολογεῖται ὁ Χριστὸς καὶ μέχρι τοῦ πιεῖν τὸ ὄξος; ὅτι μὲν γὰρ προφητείαν ἐπλήρου δῆλον καὶ εἰς τὴν δίψαν μου γάρ, φησίν, ἐπότισάν με ὄξος. ἀλλὰ τίνος ἕνεκα, οὐδὲ τοῦτο παραλιπεῖν ἔγνω· φησὶ γὰρ ὁ εὐαγγελιστής· ὅτε οὖν ἔλαβεν τὸ ὄξος, εἶπεν τετέλεσται· ἢ διὰ τοῦτο οὐδὲ τοῦτο παραλιμπάνει, ἵνα ἐξῇ τοῖς πιστεύουσιν εἰς αὐτὸν πολλαχόθεν λαμβάνειν τὰς περὶ αὐτοῦ ἀποδείξεις, ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ λυτρούμενος τὸν κόσμον ἐκ τῆς πλάνης, Χριστὸς ὁ θεός. διὰ τοῦτο εὔπορον καὶ πλατεῖαν ὁδὸν ποιεῖται τὴν ἄγουσαν εἰς τὴν πίστιν αὐτοῦ καὶ διὰ μικρῶν τεκμηρίων καὶ διὰ μεγάλων καὶ διὰ μέσων καὶ διὰ σημείων καὶ διὰ προφητειῶν καὶ διὰ θεοπρεποῦς διδασκαλίας καὶ διὰ πάντων ἁπλῶς, ἅμα δὲ καὶ τῶν ἐν τῇ ἀπιστίᾳ μεμενηκότων τὸ ἐθελόκακον ἐξελέγχων καὶ ἀναπολόγητον αὐτοῖς τὴν ἀπιστίαν ἀποκαθιστάς. 111 Jo , 8-10 Οἱ γὰρ μαθηταὶ ὡς ὑψηλότεροι τῆς γυναικὸς τὴν διάνοιαν πάντως εὐθέως ἐκ τῶν Σουδαρίων παρεδέξαντο τὴν ἀνάστασιν. καὶ τοῦτό ἐστιν, ὃ εἶπεν ὁ εὐαγγελιστής, ὅτι εἶδεν καὶ ἐπίστευσεν καὶ οὐχ ὡς λέγουσί τινες, ὅτι διὰ τὸ κλαπῆναι αὐτὸν ἐπίστευσεν· καὶ γὰρ καὶ ὁ Χρυσόστομος τοῦτο δείκνυται ἀνατρέπων ἐν τῷ εἰπεῖν αὐτὸν ὡς προγέγραπται, ὅτι πιστεύσαντες ἀπῆλθον πρὸς ἑαυτοὺς ἐκπληττόμενοι, οὐχὶ πῶς ἐκλάπη δηλονότι ἀλλ' ὅτι ἀνέστη· ὡς γὰρ μὴ γινώσκοντες τὴν γραφὴν τὴν λέγουσαν περὶ τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ, ἀπῆλθον καὶ εἶδον, ἐπεί, εἰ ἐγίνωσκον, καὶ πρὸ τοῦ ἀπελθεῖν καὶ ἰδεῖν ἐπίστευσαν ἄν. 113 Jo , 17 Οὔπω μὲν ἀναβέβηκα, ἀλλ' οὖν ἐκεῖ σπεύδω, ὅτι δὲ οὐ Σοὶ μόνῃ τοῦτο λέγω οὐδὲ Σοὶ μόνῃ ἀπαγορεύω τὸ μηκέτι μοι προσιέναι ταπεινῶς καὶ ἀνθρωπίνως ὡς τὸ πρότερον καὶ ἐφίεσθαι ποδῶν ἅπτεσθαι καὶ μύρα κενοῦν καὶ ἀλείφειν κεφαλὴν καὶ πόδας καὶ εἴ τι τοιοῦτον, ἀλλὰ πᾶσιν αὐτὸ τοῦτο ἐντέλλομαι, Σοὶ χρῶμαι διακόνῳ πρὸς τοὺς μαθητάς· πορεύου γάρ, φησίν, καὶ εἰπὲ τοῖς ἀδελφοῖς μου, ὅτι ἀναβαίνω πρὸς τὸν πατέρα μου, οἷον οὐδὲν ἔτι ταπεινὸν ὀφείλουσι καὶ ἀνθρωποπαθὲς οὐδ' ἐκεῖνοι ὥσπερ πρότερον ἐννοεῖν περὶ ἐμοῦ· ἤδη γάρ, φησίν, καὶ ὑμῖν δείκνυμι εἰς τὴν πατρῴαν δόξαν καὶ τιμὴν ἀναγόμενος καὶ ἐκφαίνων ἐν ἐμαυτῷ τὴν πατρικὴν τῆς θεότητος οὐσίαν καὶ ἐξουσίαν ὁ μηδέποτε ταύτης ἐκστάς. ἐπεὶ οὖν ἐν τούτοις ἐμαυτὸν ἀνάγειν καὶ ἐκφαίνειν ἄρχομαι, εἰ καὶ μήπω τὸ πᾶν ἀπεκάλυψα, ἀλλ' οὖν οὐ χρή σε ταπεινῶς καὶ ὡς τὸ πρότερον προσιέναι μοι· οὔπω μὲν γὰρ ἀναβέβηκα πρὸς τὸν πατέρα, ἀλλ' οὖν ἀναβαίνω. πέμπει δὲ ταύτην εἰπεῖν καὶ τοῖς μαθηταῖς, ἅμα τε αὐτὴν δι' ἐκείνων παραμυθούμενος, ὅτι οὐχ ὡς ἀναξίαν ἀπώσατο ἅψασθαι, ἀλλὰ τὸ δεσποτικὸν φυλάττων ἀξίωμα καὶ ὃ πρὸς πάντας