Commentarii in Joannem (in catenis) 1 Jo 1, 1 Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, ἄναρχός φησι κατὰ χρόνον, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, οἷον οὐκ ἄναρχος κατ' αἰτίαν

 χρόνον, τὸ ἀπαθές, τὸ ἐκ τοιούτου πατρός, τοῦτ' ἔστιν ὁμοούσιος. ἦν θεὸς ὁ πατὴρ πρὸς ὃν ὁ υἱὸς ἦν καὶ θεὸς ὁ Λόγος ὁ πρὸς τὸν πατέρα ἦν καὶ ἦν ὁμοίως

 φιλοτεχνήματι, ὡς προνοῶν ἐν τῷ προνοουμένῳ. 9 Jo 1, 11 Πῶς ἦλθεν εἰς τὰ ἴδια ὁ ἀεὶ πανταχοῦ καὶ ἐν τῷ κόσμῳ παρών; ὡς ἐπιφανεὶς σαρκί, ὡς σὺν ἡμῖν σω

 Jo 1, 15 Ἦν ἀεὶ πρῶτος, αὐτὸς μὲν γὰρ φύσει θεὸς καὶ υἱὸς θεοῦ, ἐγὼ δὲ δοῦλος καὶ κῆρυξ αὐτοῦ. ἦν μὲν ἀεὶ οὗτος πρῶτος, ὀπίσω δέ μου ἔρχεται τῷ χρόνῳ

 σχήματα τιμῆς καὶ μεγάλα ῥήματα, μᾶλλον δὲ ἔνθα μὲν κέρδος ἀργυρίου μικροῦ, οὐδὲν ὁ ναὸς ἢ ὁ νόμος· ἔνθα δὲ μεγάλη σωτηρία ἀνθρώπων, ἐκεῖ ὁ πολὺς φθόν

 καὶ κατὰ μικρὸν προῆλθεν, ὥστε καὶ Μεσσίαν καὶ Χριστὸν οὐχ ὁμολογήσασα μόνον, ἀλλὰ καὶ τῇ πόλει καὶ πατρίδι κηρῦξαι καὶ κατάρξασθαι αὐτοῖς τῆς εἰς Χρι

 γὰρ πατὴρ οὐ κρίνει οὐδένα, παρέσχεν ἂν ὑπόνοιαν, ὅτι αὐτὸς ἐξέστη τῆς ἐξουσίας. διὰ τοῦτο δὲ τίθησι τὸ ἔδωκεν, ἵνα καὶ τὸν υἱὸν καὶ τὸν πατέρα ὁμοίως

 εἰς ἀνθρωπίνην ὑπόληψιν καὶ κρίσιν, οὐκ ἔστιν ἀληθὴς αὐτοῦ ἡ μαρτυρία. τοῦτο οὖν καὶ ὁ κύριος πρὸς τὴν ἐκείνων ὑπόληψιν δηλῶν ἔλεγεν· ἐὰν ἐγὼ μόνος, φ

 παιδαγωγηθῆναι καὶ ὠφεληθήσεσθαι. 42 Jo 6, 6 Ἢ πειράζων εἴρηται ἀντὶ τοῦ γυμνάζων αὐτὸν τοὺς λογισμοὺς αὐτοῦ διανιστῶν καὶ πρὸς ἐπίγνωσιν τῆς δεσποτικ

 εἰς τὴν τοῦ πατρὸς ἡμᾶς ἀνάγων διδασκαλίαν εἰς σεαυτὸν πάλιν παραπέμπεις, εἴπερ σὺ ἑώρακας καὶ σὺ μέλλεις ἡμῖν τὴν πατρικὴν διδασκαλίαν ἀναπτύσσειν κα

 τὸ πλῆθος καὶ μέγεθος τῶν χαρισμάτων δηλῶν ποταμοὺς αὐτὰ καλεῖ. οὐδεὶς οὖν οὔτε τῶν πάλαι προφητῶν ἦν οὔτε τῶν ἤδη παρόντων μαθητῶν τηλικούτων χαρισμά

 πόλεων, ἐν αἷς καὶ συγγενεῖς εἶχεν, πορευομένους τοὺς τυπικῶς καὶ εἰκονικῶς ἑωραθέντας ἀγγέλους οὐ διανέστη πρὸς ἀναίρεσιν, ἀλλ' εἰς ἱκεσίαν μᾶλλον κα

 ἐκεῖνος γάρ, φησίν, ἀνθρωποκτόνος ἦν ἀπ' ἀρχῆς καὶ ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὐκ ἔστηκεν, ὅτι ἀλήθεια οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ. καὶ τίς ἐστιν ἄλλος, φησίν, τοιοῦτος, εἰ

 ἄλλο παρελήφθη ὁ πηλὸς ἢ ὅπερ εἴρηται, ἵνα λίαν παραστήσῃ, ὅτι αὐτὸς ἔπλασεν καὶ τὸν Ἀδὰμ ἀπὸ πηλοῦ. ἔτι δὲ ἀπονίψασθαι κελεύει τὸν πηλόν, ἵνα μὴ τοῖς

 τινα περὶ αὐτοῦ ταπεινὰ καὶ ἀνθρώπινα, ἵνα μὴ ὁ ἀσθενὴς ἀκροατὴς καταπέσῃ ἢ ὁ κακοῦργος ἀφορμὴν λάβῃ πονηρίας, ἐπὶ τὸ ὑψηλὸν πάλιν ἀνατρέχει καί φησιν

 ἔφη πρὸς τοὺς μαθητὰς περὶ τῶν θελόντων αὐτὸν ἰδεῖν Ἑλλήνων· ὅτε ἐλήλυθεν ἡ ὥρα, ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου. 74 Jo 12, 27 Τὸ μὲν τεταράχθαι παράσ

 οὐκ ἤλπιζόν τινα εἰς τοιαύτην ὅλως ἐλάσαι ἀπόνοιαν καὶ ἀχαριστίαν καὶ μιαρίαν, ὥστε τηλικαῦτα εὖ παθόντα καὶ χαρισμάτων τοιούτων ἀξιωθέντα φόνῳ καὶ πρ

 δὲ Ἰουδαῖοι τὸν βίον καταλύοντες τῷ θανάτῳ καὶ τῇ κολάσει παρεπέμποντο. διό φησιν· καὶ ὅπου ὑπάγω, ὑμεῖς οὐ δύνασθε ἐλθεῖν. ἀλλ' ἐκείνοις μὲν οὕτω φησ

 σωματικοῖς ἰδεῖν ἐπεζήτεις ὀφθαλμοῖς, ἀλλὰ πρὸς τὴν σάρκα ἀφορῶν, ἣν ἑκὼν ὑπὲρ ὑμῶν ἀνέλαβον, οὐδὲν ὑψηλὸν οὐδὲ ἄξιον τῆς ἐμῆς θεότητος συνεώρακας· ὁ

 ἤδη τῶν λόγων παύεσθαι μελλόντων. 90 Jo 15, 9-11 Ταῦτα λελάληκα ὑμῖν· ποῖα ταῦτα; ὅτι καθὼς ἠγάπησέν με ὁ πατήρ, κἀγὼ ἠγάπησα ὑμᾶς, ὅτι ἐὰν τὰς ἐντολά

 κριτήριον ἐν ἐκείνῃ τῇ πόλει τὴν ἀρχὴν ἔλαβεν, ἐν ᾗ καὶ τῆς μιαιφονίας ἐπράχθη τὸ τόλμημα. ὁ ἔλεγχος δὲ οὐ διὰ λόγων, ἀλλὰ δι' αὐτῶν τῶν πραγμάτων γεγ

 υἱῷ. καὶ τοῦτο καὶ ὁ μακάριος Παῦλος κηρύττων ἔλεγεν· κατὰ ἀποκάλυψιν μυστηρίου χρόνοις αἰωνίοις σεσιγημένου· ταύτῃ οὖν, φησίν, τῇ δόξῃ οὐ προσφάτως ἐ

 ἐν τῷ πατρί, τοῦτ' ἔστιν ὁμοούσιος. διὰ τί δὲ οὐκ εἶπεν· καθὼς σύ, πατήρ, ἐμοὶ κἀγὼ Σοί, ἀλλὰ μετὰ τῆς προθέσεως; μάλιστα μὲν καὶ τοῦτό φησιν ἀλλαχοῦ

 λάβετε καὶ ἀποκτείνατε; εἶπεν λάβετε καὶ κρίνατε. ἀλλ' οὐκ ἦσαν πρὸς τὸν φόνον παρεσκευασμένοι τοῦ δεσπότου καὶ οὐκ ἐμέθυον τῷ θυμῷ καὶ τῷ φθόνῳ, ὅτι

 ἔμελλεν ἐπιδείκνυσθαι κἀκείνους αὖ διὰ ταύτης εἰς ὑψηλοτέραν ἄγων ὑπόληψιν. 114 Jo 21, 17 Ἐπειδὴ τρίτον ἠρώτησεν αὐτὸν ἰσάριθμον τῇ ἀρνήσει ποιούμενος

εἰς τὴν τοῦ πατρὸς ἡμᾶς ἀνάγων διδασκαλίαν εἰς σεαυτὸν πάλιν παραπέμπεις, εἴπερ σὺ ἑώρακας καὶ σὺ μέλλεις ἡμῖν τὴν πατρικὴν διδασκαλίαν ἀναπτύσσειν καὶ μάτην ἤρτησας ἡμᾶς ἐκείνῃ τῇ ἐλπίδι καὶ ἐπαγγελίᾳ. ἵνα οὖν μή τινες τοιούτοις ὀκλάζωσι λογισμοῖς, παρρησιαστικώτερον καὶ μετὰ τῆς θεοπρεποῦς ἐξουσίας φησίν· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ ζωὴν ἔχει καὶ ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς. οἷον κιβδήλοις καὶ ἀνθρωπίνοις διασαλεύεσθε λόγοις, ἐγὼ ἐπὶ τὸ ὑμῶν συμφέρον, ἐπὶ τῇ σωτηρίᾳ τῇ ὑμετέρᾳ λέγω, ἐπὶ τῇ ὑμῶν αἰωνίῳ ζωῇ. γνῶτε καὶ μάθετε ἀφέντες τοὺς ματαίους λογισμούς, ὅτι ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ ζωὴν ἔχει· ἐγὼ γάρ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς καὶ ἑξῆς. 45 Jo 6, 57 Κἀγὼ ζῶ διὰ τὸν πατέρα. οἷον ἐπεὶ ὁ πατὴρ ζῶν ἐστι κἀγὼ διὰ τὸ ὁμοούσιον αὐτὸν ἐμοὶ εἶναι ὡσαύτως ζῶν εἰμι καὶ ὁ τρώγων με καὶ ἐν ἑαυτῷ λαμβάνων τῆς ἐμῆς σαρκὸς τὴν οὐσίαν ζήσεται διὰ ταύτην αὐτήν· ταύτην γὰρ τρώγων ἐμὲ τρώγει καὶ διὰ ταύτην ζῶν τὴν ἀληθινὴν ζωὴν δι' ἐμὲ δῆλον ὅτι ζῇ. 46 Jo 6, 62-63 Ἐὰν θεωρῆτε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἀναβαίνοντα ὅπου ἦν τὸ πρότερον, ἄρα ἔτι ἐν τῷ σκανδαλίζεσθαι μενεῖτε καὶ οὐδὲ τότε ἐπιγνώσεσθε, ὅτι τὸ πνεῦμα ζωοποιεῖ, ἡ δὲ σαρκικὴ μελέτη καὶ βιωτικὴ διάνοια οὐδὲν ὠφελεῖ καὶ ὅτι τὰ ῥήματα, ἃ ἐγὼ λέγω ὑμῖν, πνευματικά ἐστιν. αὐτὰ δὲ πνεῦμά ἐστιν, φησίν, οἷον οὐδὲν ἔχουσιν ἀνθρώπινον καὶ σαρκικόν. 47 Jo 6, 66-68 Οὐ πάντες ἐβλάβησαν, ἀλλ' οἱ ἀμφίβολοι μᾶλλον ἠλέγχθησαν, οἱ δὲ γνησίως ἔχοντες καὶ ἐπὶ πλέον ἐστερεώθησαν. ἄκουΣον εὐθέως Πέτρον ὅΣον ἀπὸ τῶν ῥημάτων ὠφέληται, πῶς ἀναφθέγγεται καί φησιν· πρὸς τίνα ἀπελευσόμεθα; ῥήματα ζωῆς αἰωνίου ἔχεις· καὶ ἡμεῖς πεπιστεύκαμεν καὶ ἑξῆς. ὥστε εἰ καί τινες ἀπὸ τῶν τοιούτων τοῦ δεσπότου ῥημάτων εἰς τὰ ὀπίσω ἀπέκλινον τῆς γνώμης αὐτῶν, ὅτι σαθρὰ ὑπῆρχεν, ἐξελεγχθείσης, ἀλλ' οὖν οἱ γνήσιοι μαθηταὶ ἀπ' αὐτῶν μεγάλα ἐκέρδησαν. πολὺ ἄρα τὸ χρήσιμον τῶν τοιούτων ῥημάτων. 48 Jo 7, 17 Ἐάν τις ἐπιτρέψῃ ἑαυτὸν τῇ ἀρίστῃ πολιτείᾳ· τοῦτο γάρ ἐστιν ποιεῖν τὸ θέλημα τοῦ πατρός. αὐτίκα καὶ ἡ τῶν ὀρθῶν δογμάτων ἐπεισέρχεται θεωρία καὶ ἐπιγνώσεται καὶ τὴν ἐμὴν διδαχὴν πατρικὴν Σοφίαν καὶ διδασκαλίαν εἶναι. 49 Jo 7, 19- Ὁ δεσπότης φησίν· τί με ζητεῖτε ἀποκτεῖναι; οἱ δὲ δέον δι' ἡμερότητος καὶ ἐπιεικῶν λόγων ἀπολογήσασθαι, δι' ὧν ἔδοξαν ἀρνεῖσθαι τὸν καθ' αὑτῶν ἔστησαν ἔλεγχον· ἡ γὰρ μανιώδης αὐτῶν διὰ τῶν χειλέων προϊοῦσα ὕβρις τὴν ἐν τῇ καρδίᾳ σφαδάζουσαν ἐπὶ τὴν μιαιφονίαν ὁρμὴν αὐτῶν ἐθριάμβευσεν. δαιμόνιον ἔχεις· ὦ στόμα πλῆρες ὡς ἀληθῶς σατανικῶν ῥημάτων· τί γὰρ εἶπεν; οὐχ ὅπερ ὑμεῖς διὰ τῆς βλασφημίας τῆς ἀκράτου ἀπεκαλύψατε, ὅτι πρὸς μιαιφονίαν ἑτοιμάζεσθε; εἰ δὲ τῶν καρδιῶν τοῖς λογισμοῖς ἐμβατεύων ἀποκαλύπτει τὰ κρύφια, βλασφημεῖν χρὴ ἢ δι' εὐφημίας ἄγειν καὶ σεβασμιότητος; ἀλλ' ἐκεῖνοι μὲν ἐβλασφήμουν· ὁ δὲ δεσπότης οὐκέτι ἐλέγχει οὐδὲ ἐπιτιμᾷ αὐτοὺς καίτοι αὐτόθεν εἰπεῖν ἦν τί με ζητεῖτε ἀποκτεῖναι ὑμεῖς δηλονότι οἱ πρὸ τῆς πράξεως διὰ τῶν λόγων ταύτην προκαταγγέλλοντες, ἀλλὰ τὸν ἔλεγχον ἐάσας ἐπ' ἄλλο ἔρχεται. 50 Jo 7, 22 ∆ιὰ τοῦτο Μωυσῆς δέδωκεν ὑμῖν τὴν περιτομὴν καὶ ἐν σαββάτῳ περιτέμνεσθε. διὰ τοῦτο· ποῖον· ἵνα ὅταν κἀμὲ ἐν σαββάτῳ βλέπητε ἰώμενον καὶ θεραπεύοντα, μὴ θορυβῆσθε μηδὲ ἀγριαίνησθε ἔχοντες οἴκοθεν καὶ ἐξ ἑαυτῶν παράδειγμα τὴν περιτομήν, ἥτις ἐν σαββάτῳ ὑμῖν ἐπιτέτραπται γίνεσθαι. 51 Jo 7, 23 Ὅλον ὑγιῆ ἐποίησα, φησίν, ὅλον, καὶ ψυχὴν καὶ σῶμα· ἴδε γάρ, φησίν, ὑγιὴς γέγονας· μηκέτι ἁμάρτανε. 52 Jo 7, 28 Κἀμὲ οἴδατε. οἴδατέ με, φησίν, ἂν ἄρα εὐγνωμονεῖν βούλοισθε. πόθεν δὲ ἠδύναντο εἰδέναι; ἀπὸ τῶν σημείων, ἀπὸ τῶν παραδόξων καὶ θεοπρεπῶν ἔργων. ὡσαύτως δὲ καὶ τὸ οἴδατε πόθεν εἰμί. τὸ δὲ ὃν ὑμεῖς οὐκ οἴδατε, ἀλλ' ἀγνωμονοῦντες, φησίν, οὔτε ἐμὲ θέλετε εἰδέναι οὔτε τὸν ἀποστείλαντα πατέρα. 53 Jo 7, 38-39 Οὔπω γὰρ ἦν πνεῦμα οὕτω δαψιλῶς δεδομένον τινί, ὥστε καὶ προφητεύειν καὶ γλώσσαις λαλεῖν καὶ διακρίνειν καὶ δυνάμεις ἐνεργεῖν καὶ διὰ τῆς τῶν χειρῶν ἐπιθέσεως καὶ ἄλλοις ταῦτα χορηγεῖν καὶ παρέχειν. διὸ καὶ ὁ δεσπότης