Commentarii in Joannem (in catenis) 1 Jo 1, 1 Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, ἄναρχός φησι κατὰ χρόνον, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, οἷον οὐκ ἄναρχος κατ' αἰτίαν

 χρόνον, τὸ ἀπαθές, τὸ ἐκ τοιούτου πατρός, τοῦτ' ἔστιν ὁμοούσιος. ἦν θεὸς ὁ πατὴρ πρὸς ὃν ὁ υἱὸς ἦν καὶ θεὸς ὁ Λόγος ὁ πρὸς τὸν πατέρα ἦν καὶ ἦν ὁμοίως

 φιλοτεχνήματι, ὡς προνοῶν ἐν τῷ προνοουμένῳ. 9 Jo 1, 11 Πῶς ἦλθεν εἰς τὰ ἴδια ὁ ἀεὶ πανταχοῦ καὶ ἐν τῷ κόσμῳ παρών; ὡς ἐπιφανεὶς σαρκί, ὡς σὺν ἡμῖν σω

 Jo 1, 15 Ἦν ἀεὶ πρῶτος, αὐτὸς μὲν γὰρ φύσει θεὸς καὶ υἱὸς θεοῦ, ἐγὼ δὲ δοῦλος καὶ κῆρυξ αὐτοῦ. ἦν μὲν ἀεὶ οὗτος πρῶτος, ὀπίσω δέ μου ἔρχεται τῷ χρόνῳ

 σχήματα τιμῆς καὶ μεγάλα ῥήματα, μᾶλλον δὲ ἔνθα μὲν κέρδος ἀργυρίου μικροῦ, οὐδὲν ὁ ναὸς ἢ ὁ νόμος· ἔνθα δὲ μεγάλη σωτηρία ἀνθρώπων, ἐκεῖ ὁ πολὺς φθόν

 καὶ κατὰ μικρὸν προῆλθεν, ὥστε καὶ Μεσσίαν καὶ Χριστὸν οὐχ ὁμολογήσασα μόνον, ἀλλὰ καὶ τῇ πόλει καὶ πατρίδι κηρῦξαι καὶ κατάρξασθαι αὐτοῖς τῆς εἰς Χρι

 γὰρ πατὴρ οὐ κρίνει οὐδένα, παρέσχεν ἂν ὑπόνοιαν, ὅτι αὐτὸς ἐξέστη τῆς ἐξουσίας. διὰ τοῦτο δὲ τίθησι τὸ ἔδωκεν, ἵνα καὶ τὸν υἱὸν καὶ τὸν πατέρα ὁμοίως

 εἰς ἀνθρωπίνην ὑπόληψιν καὶ κρίσιν, οὐκ ἔστιν ἀληθὴς αὐτοῦ ἡ μαρτυρία. τοῦτο οὖν καὶ ὁ κύριος πρὸς τὴν ἐκείνων ὑπόληψιν δηλῶν ἔλεγεν· ἐὰν ἐγὼ μόνος, φ

 παιδαγωγηθῆναι καὶ ὠφεληθήσεσθαι. 42 Jo 6, 6 Ἢ πειράζων εἴρηται ἀντὶ τοῦ γυμνάζων αὐτὸν τοὺς λογισμοὺς αὐτοῦ διανιστῶν καὶ πρὸς ἐπίγνωσιν τῆς δεσποτικ

 εἰς τὴν τοῦ πατρὸς ἡμᾶς ἀνάγων διδασκαλίαν εἰς σεαυτὸν πάλιν παραπέμπεις, εἴπερ σὺ ἑώρακας καὶ σὺ μέλλεις ἡμῖν τὴν πατρικὴν διδασκαλίαν ἀναπτύσσειν κα

 τὸ πλῆθος καὶ μέγεθος τῶν χαρισμάτων δηλῶν ποταμοὺς αὐτὰ καλεῖ. οὐδεὶς οὖν οὔτε τῶν πάλαι προφητῶν ἦν οὔτε τῶν ἤδη παρόντων μαθητῶν τηλικούτων χαρισμά

 πόλεων, ἐν αἷς καὶ συγγενεῖς εἶχεν, πορευομένους τοὺς τυπικῶς καὶ εἰκονικῶς ἑωραθέντας ἀγγέλους οὐ διανέστη πρὸς ἀναίρεσιν, ἀλλ' εἰς ἱκεσίαν μᾶλλον κα

 ἐκεῖνος γάρ, φησίν, ἀνθρωποκτόνος ἦν ἀπ' ἀρχῆς καὶ ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὐκ ἔστηκεν, ὅτι ἀλήθεια οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ. καὶ τίς ἐστιν ἄλλος, φησίν, τοιοῦτος, εἰ

 ἄλλο παρελήφθη ὁ πηλὸς ἢ ὅπερ εἴρηται, ἵνα λίαν παραστήσῃ, ὅτι αὐτὸς ἔπλασεν καὶ τὸν Ἀδὰμ ἀπὸ πηλοῦ. ἔτι δὲ ἀπονίψασθαι κελεύει τὸν πηλόν, ἵνα μὴ τοῖς

 τινα περὶ αὐτοῦ ταπεινὰ καὶ ἀνθρώπινα, ἵνα μὴ ὁ ἀσθενὴς ἀκροατὴς καταπέσῃ ἢ ὁ κακοῦργος ἀφορμὴν λάβῃ πονηρίας, ἐπὶ τὸ ὑψηλὸν πάλιν ἀνατρέχει καί φησιν

 ἔφη πρὸς τοὺς μαθητὰς περὶ τῶν θελόντων αὐτὸν ἰδεῖν Ἑλλήνων· ὅτε ἐλήλυθεν ἡ ὥρα, ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου. 74 Jo 12, 27 Τὸ μὲν τεταράχθαι παράσ

 οὐκ ἤλπιζόν τινα εἰς τοιαύτην ὅλως ἐλάσαι ἀπόνοιαν καὶ ἀχαριστίαν καὶ μιαρίαν, ὥστε τηλικαῦτα εὖ παθόντα καὶ χαρισμάτων τοιούτων ἀξιωθέντα φόνῳ καὶ πρ

 δὲ Ἰουδαῖοι τὸν βίον καταλύοντες τῷ θανάτῳ καὶ τῇ κολάσει παρεπέμποντο. διό φησιν· καὶ ὅπου ὑπάγω, ὑμεῖς οὐ δύνασθε ἐλθεῖν. ἀλλ' ἐκείνοις μὲν οὕτω φησ

 σωματικοῖς ἰδεῖν ἐπεζήτεις ὀφθαλμοῖς, ἀλλὰ πρὸς τὴν σάρκα ἀφορῶν, ἣν ἑκὼν ὑπὲρ ὑμῶν ἀνέλαβον, οὐδὲν ὑψηλὸν οὐδὲ ἄξιον τῆς ἐμῆς θεότητος συνεώρακας· ὁ

 ἤδη τῶν λόγων παύεσθαι μελλόντων. 90 Jo 15, 9-11 Ταῦτα λελάληκα ὑμῖν· ποῖα ταῦτα; ὅτι καθὼς ἠγάπησέν με ὁ πατήρ, κἀγὼ ἠγάπησα ὑμᾶς, ὅτι ἐὰν τὰς ἐντολά

 κριτήριον ἐν ἐκείνῃ τῇ πόλει τὴν ἀρχὴν ἔλαβεν, ἐν ᾗ καὶ τῆς μιαιφονίας ἐπράχθη τὸ τόλμημα. ὁ ἔλεγχος δὲ οὐ διὰ λόγων, ἀλλὰ δι' αὐτῶν τῶν πραγμάτων γεγ

 υἱῷ. καὶ τοῦτο καὶ ὁ μακάριος Παῦλος κηρύττων ἔλεγεν· κατὰ ἀποκάλυψιν μυστηρίου χρόνοις αἰωνίοις σεσιγημένου· ταύτῃ οὖν, φησίν, τῇ δόξῃ οὐ προσφάτως ἐ

 ἐν τῷ πατρί, τοῦτ' ἔστιν ὁμοούσιος. διὰ τί δὲ οὐκ εἶπεν· καθὼς σύ, πατήρ, ἐμοὶ κἀγὼ Σοί, ἀλλὰ μετὰ τῆς προθέσεως; μάλιστα μὲν καὶ τοῦτό φησιν ἀλλαχοῦ

 λάβετε καὶ ἀποκτείνατε; εἶπεν λάβετε καὶ κρίνατε. ἀλλ' οὐκ ἦσαν πρὸς τὸν φόνον παρεσκευασμένοι τοῦ δεσπότου καὶ οὐκ ἐμέθυον τῷ θυμῷ καὶ τῷ φθόνῳ, ὅτι

 ἔμελλεν ἐπιδείκνυσθαι κἀκείνους αὖ διὰ ταύτης εἰς ὑψηλοτέραν ἄγων ὑπόληψιν. 114 Jo 21, 17 Ἐπειδὴ τρίτον ἠρώτησεν αὐτὸν ἰσάριθμον τῇ ἀρνήσει ποιούμενος

ἤδη τῶν λόγων παύεσθαι μελλόντων. 90 Jo 15, 9-11 Ταῦτα λελάληκα ὑμῖν· ποῖα ταῦτα; ὅτι καθὼς ἠγάπησέν με ὁ πατήρ, κἀγὼ ἠγάπησα ὑμᾶς, ὅτι ἐὰν τὰς ἐντολάς μου τηρήσετε, μενεῖτε ἐν τῇ ἀγάπῃ μου καὶ τὰ ἑξῆς. ταῦτα οὖν λελάληκα ὑμῖν, φησίν, ἵνα ἡ χαρὰ ἡ ἐμή-χαρὰν ἰδίαν καλῶν τὴν ἐκπλήρωσιν τῆς ἐντολῆς, τοῦτ' ἔστι τὸν σταυρόν-ἵνα οὖν ἡ χαρὰ αὕτη ἐν ὑμῖν μείνῃ, οἷον ἵνα ἀεὶ διὰ μνήμης ἔχητε, ὅτι χαίρων ἔπαθον ὑπὲρ τοῦ κόσμου καὶ ὑμῶν καὶ ἵνα ᾖ ἀπηρτισμένη καὶ τετελειωμένη καὶ ἡ ὑμετέρα χαρά, ὅτι μέλλετε πάσχειν ὑπὲρ ἐμοῦ, ὅτι τὸν διδάσκαλον μιμεῖσθε καὶ ὅτι ὡς ἀληθῶς ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐμείνατε τῇ ἐμῇ. 91 Jo 15, 10 Ἐντολὴν τοῦ πατρός <τηρεῖν> ἐστι τὸ σταυρωθῆναι ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου σωτηρίας. σταυροῦται δὲ δῆλον ὅτι καθὸ ἄνθρωπος, ὥστε καὶ τὰς ἐντολὰς τηρεῖν λέγει καθὸ ἄνθρωπος. 92 Jo 15, 14- 17 Ταῦτα ἐντέλλομαι ὑμῖν· ταῦτα ποῖα; ὅτι φίλοι μού ἐστε, ὅτι ὁμοίως ἐξελεξάμην ὑμᾶς, ὅτι ὅπερ ἂν ἕκαστος ὑμῶν αἰτήσῃ, τούτου τεύξεται. διὰ τί δὲ εἶπον ὑμῖν ταῦτα; ἵνα ἐννοοῦντες καὶ ἀναλογιζόμενοι, ὅτι κοινὸν ἔχετε τὸ χάρισμα τῶν ἰάσεων, ὅτι κοινωνίαν ἔχετε ἐν τῇ ἐκλογῇ, ὅτι ὁμοτίμως καὶ κοινῶς εἰς τὴν ἐμὴν φιλίαν συνῆψα ὑμᾶς. ἔχοντες πολλὰς ἀφορμὰς κοινωνίας καὶ τῆς πρὸς ἀλλήλους ἑνώσεως, πολλὴν τὴν εἰς ἀλλήλους ἀγάπην ἐπιδείξασθε, ἔτι δὲ καὶ ὅτι κοινὸν κατὰ πάντων ὑμῶν καὶ ὁμοίως οἱ ἐν τῷ κόσμῳ πονηροὶ τὸ μῖΣος ἕξουσιν· συνάπτειν γὰρ οἶδεν καὶ κοινὸν ἐξ ἐχθρῶν ἐπιδεικνύμενον μῖΣος τοὺς ὑπ' ἐκείνων μιΣουμένους. 93 Jo 15, 15 Πάντα ὅσα ἤκουσα, οὐχ ἁπλῶς πάντα, ἀλλ' ὅσα ἤκουσα, περὶ τοῦ πάθους δέ φησι καὶ τοῦ σταυροῦ καὶ τῆς ἀναστάσεως. καὶ δηλοῖ τὸ προηγούμενον, ὅτι ὁ δοῦλος οὐκ οἶδεν τί ποιεῖ αὐτοῦ ὁ κύριος, ὥστε πάντα ἐκεῖνα αὐτοῖς ἐγνώρισεν, ὅσα αὐτὸς κύριος ὢν ἔμελλε ποιεῖν οἷον σταυροῦσθαι, πάσχειν, καταλύειν τὸν θάνατον, νεκροὺς ἐγείρειν καὶ συνανιστᾶν ἑαυτῷ· ταῦτα γὰρ πάντα ἐγνώρισεν αὐτοῖς ἃ ἔμελλεν αὐτὸς κύριος ὢν ποιεῖν. διὰ τί δὲ καὶ τὸ σταυροῦσθαι καὶ τὸ θνῄσκειν ποιεῖν λέγει; ἐπειδὴ ἐν τῷ ὑφίστασθαι αὐτὸν καὶ ὑπομένειν ταῦτα οὐχὶ αὐτὸς μᾶλλον ἠνιᾶτο καὶ ἤλγει, ὅΣον ἐτραυμάτιζε τὸν διάβολον καὶ τὸν θάνατον κατήργει καὶ ᾐχμαλώτιζεν. ἄλλως τε δέ. καὶ ὅτι ταῦτα πάσχων καὶ ἀναδεχόμενος τὸ θέλημα ἐποίει τοῦ πατρός. 94 Jo 15, 18 Γινώσκετε, ὅτι ἐμὲ πρῶτον ὑμῶν μεμίσηκεν ἀντὶ τοῦ ἐννοεῖσθε, ἀναλογίζεσθε τοῦτο· ἀρκεῖ γὰρ ὑμῖν τοῦτο εἰς παραμυθίαν πᾶσαν, ὅτι τὰ ἴσα τῷ διδασκάλῳ οἱ μαθηταὶ καὶ τὰ ἴσα τῷ κυρίῳ οἱ δοῦλοι πάσχετε. 95 Jo 15, 26 Τὸ δὲ ὃ παρὰ τοῦ πατρὸς ἐκπορεύεται εἶπεν δεικνύς, ὅτι καὶ τοῦ πνεύματός ἐστιν αἴτιος καὶ πηγὴ ὁ πατὴρ ὥσπερ δὴ καὶ αὐτοῦ τοῦ υἱοῦ καὶ ὅτι ἄμφω ὁμοούσιοι καὶ ἀλλήλοις καὶ τῷ πατρὶ ὡς ἀπὸ τῆς αὐτῆς οἱονεὶ ῥίζης ἀναφύντες. 96 Jo 15, 26 Τὸ δὲ ὃ παρὰ τοῦ πατρὸς ἐκπορεύεται εἶπεν δεικνύς, ὅτι <ἐὰν> καὶ διδάγματα τελειότερα καὶ σημεῖα μείζονα θεάσωνται, πολλῷ μᾶλλον κατακριθήΣονται. 97 Jo 16, 8 Ἐλέγξει τὸν κόσμον καταπεμφθεὶς ὁ παράκλητος λίαν ἡμαρτηκότας, διότι οὐκ ἐπίστευσαν εἰς ἐμέ. ποιήσεται δὲ τὸν ἔλεγχον ἐκ πολλῆς περιουσίας καὶ ἀναμφιλέκτου δικαιοσύνης· ὅταν γὰρ ἐγὼ δείκνυμι πρὸς τὸν πατέρα πορευθείς, τίς αὐτοῖς λελείψεται πρόφασις τοῦ μὴ πιστεῦσαι; ἆρα ἔτι ἐροῦσί με ἀντίθεον τὸν πορευθέντα πρὸς τὸν θεὸν καὶ πατέρα; πόθεν δὲ δῆλον, ὅτι πρὸς ἐκεῖνον πεπόρευμαι; αὐτόθεν τῷ τε ὑποσχέσθαι τὸν παράκλητον ἐλθεῖν καὶ τῷ ἤδη τοῦτον παραγενέσθαι. ἆρ' ἔστι τι τοῦ ἐλέγχου τούτου λαμπρότερον; ὁ δὲ καὶ ἄλλοθεν αὐτοῦ δείκνυσιν ὑπερβολήν, ὅτι καὶ ὁ πάντων, φησίν, ἀρχηγὸς τῶν κακῶν καὶ πάσης ἰταμότητος καὶ ἀναισχυντίας ταμίας κατακέκριται καὶ κατήσχυνται μηδὲν ὅλως μηδ' ἴχνος ἁμαρτίας ἐν τῷ ἐνανθρωπήσαντι σωτῆρι ἐφευρηκώς. οἱ ἔτι τοίνυν μὴ πιστεύσαντες εἰς ἐμὲ δηλονότι σφοδρῶς ὑπὸ τοῦ παρακλήτου ἐλεγχθήΣονται καὶ κατακριθήΣονται, ὅτι καταισχυνθέντος τοῦ ἄρχοντος αὐτῶν αὐτοὶ ἔτι ἀναισχυντεῖν καὶ ἀπαυθαδιάζεσθαι τετολμήκασιν. ἀλλὰ πῶς ἐλέγχει τὸν κόσμον ὁ παράκλητος καὶ ποῦ φαίνεται τοῦτο πεποιηκώς; τίνες οἱ τῶν ἐλέγχων λόγοι, ποῦ δὲ συνέστη τὸ κριτήριον; τὸ μὲν