SERMO XX.

DE TERTIO MODO

MANDUCANDI, SCILICET SPIRITUALI ET SACRAMENTALI, QUO BONI MANDUCANT.

Venite, comedite panem, etc. Prov. IX, 5. Accipite, et comedite : Hoc est corpus meum. Matth. XXVI, 26.

Tertius modus manducandi corpus Christi est sacramentalis, et spiritualis simul, quo soli boni Christiani communicant : et hoc facto manducant, et manducantur. Unde circa hunc modum tria possunt considerari :

I. Est multitudo malorum non communicantium. II. Magnitudo felicitatis bonorum corpus Christi digne sumentium. III. Ratio remanducationis sic manducantium.

I.

Primum circa hunc modum manducandi considerandum est multitudo malorum non communicantium. Cum enim triplex sit modus communicandi vel manducandi, scilicet sacramentalis tantum, quo mali Christiani manducant, et tamen non manducant : spiritualis tantum, quo boni non manducant, et tamen manducant : sacramentalis et spiritualis simul, quo soli boni Christiani communicant, vel manducant, et manducantur : restat ad divisionis hujus sufficientiam

multitudo quadam malorum, qui nec manducant, nec manducantur, id est, qui corpus Christi non suscipiunt, et ideo morte esterna peribunt. Istorum tres species sunt ac turmas. Primi, infideles : secundi, negligentes : tertii, contemptores. 1. Infideles sunt, quorum corda per malitiam suam fallente diabolo sic excaecata sunt, ut non possint cognoscere, et credere divina sacramenta pro salute mundi mirabili Dei sapientia instituta. 2. Negligentes sunt quidam Christiani, qui temporalibus lucris, et saecularibus negotiis in tantum se occupant, ut sacram communionem tempore debito sumere negligant. 3. Contemptores sunt, qui sceleribus suis tanto amore inhaerent, quod corpus Domini sumere penitus parvipendunt.

1. De primis, Joan. VI, 53 : Quomodo potest hic nobis carnem suam dare ad manducandum ? Quasi diceret : Non "credimus quod dare possit. Sap. II, 21 et 22 : Erraverunt, scilicet impii, excaecavit enim illos malitia eorum. Et nescierunt sacramenta Dei. Joan. III, 36 : Qui incredulus est Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manet super eum.

2. De secundis, Matth. xxii, 3 et seq. : Misit Rex servos suos vocare invitatos ad nuptias, dicens : Ecce prandium meum paravi, venite ad nuptias. Illi autem neglexerunt : et abierunt, alius in villam suam, alius vero ad negotiationem suam. Glossa : " In villam ire, est terreno labo" ri immoderate insistere : negotiari ve-" ro, terrenis lucris nimis inhiare. " Tales qui prandium divini sacramenti negligunt, quamvis fidem et quasdam opera charitatis habere videantur : tamen nisi poeniteant, damnabuntur. Joan. VI, 54 : Nisi manducaveritis carnem Filii hominis, et biberitis ejus sanguinem, non habebitis vitam in vobis. Super illud Epist, ad Eph. III, 18 : Oro, ut possitis comprehenderequae sit sublimitas, et profundum, dicit Glossa : " Pro-" fundum charitatis sunt ecclesiastica sa-" cramenta," quae sunt profunda, et in- vestigabilia : et sunt fundamentum charitatis, sine quibus non valet charitas, id est, exteriora signa charitatis non valent ad salutem aetemam sine sacramentis, ea negligentibus. Num. IX, 13 : Si quis et mundus est, et in itinere non fuit, id est, non habet impedimentum justas necessitatis, et non fecit Phase, exterminabitur anima illa de populis suis. Quia sacrificium Domino non obtulit tempore suo : peccatum suum ipse portabit.

3. De tertiis, II Paral. xxx, 6, 8 : Perrexerunt cursores cum epistolis legis ex regis Ezechiae imperio, et principum ejus, in universum Israel praedicanles : Filii Israel revertimini ad Dominum Deum Abraham, et Isaac, et Israel : et venite ad sanctuarium ejus, scilicet, ad faciendum Phase, id est, ad suscipiendum corpus Domini. Et quidam viri acquiescentes consilio venerunt, aliis irridentibus et subsannantibus eos. Joan. III, 19 : Hoc est judicium : quia lux venit in mundum, et dilexerunt homines magis tenebras, quam lucem : erant enim eorum mala opera. Quasi diceret : Justo judicio excommunicantur, et condemnantur, qui plus diligunt peccatis suis inhaerere, quam se praeparare, et Christum suscipere. Canon ait : " Qui pro sceleri-" bus suis duobus vel tribus annis non " communicant, excommunicandi sunt, " donec poenitentiam agant. " Luc. XIV, 24 : Nemo virorum illorum, qui vocati sunt, et non venerunt, gustabit coenam meam.

II.

Secundum circa hunc modum considerandum, est magnitudo felicitatis bonorum corpus Christi digne sumentium. Et probatur hoc a tribus, 1. Ab optima partis electione, 2. A Spiritus sancti vera participatione, 3. Ab ipsius Christi certa inhabitatione.

1. Primo probatur felicitas digne communicantiam magna ex optimae partis electione. Quia sicut Beata Virgo tribus sibi propositis, scilicet esse matrem, et non virginem : vel esse virginem, et non matrem : vel esse matrem et virginem : ultimam et optimam partem, scilicet esse utrumque simul, elegit : sic isti inter modos corpus Christi manducandi optimum modum elegerunt. Primus mo- dus est manducare sacramentaliter tantum, et non spiritualiter. Secundus nianducare spiritualiter, tantum, et non sacramentaliter. Tertius manducare sacramentaliter et spiritualiter simul. Hanc ultimam et optimam partem, scilicet

de primo modo comedere sacramentaliter, et de secundo modo comedere spiritualiter eligunt : et sic ex utraque parte quod melius est, comedunt : et ideo multum felices sunt. Eccle. viii, 15 : Laudavi igitur Iaetitiani, quod non esset homini bonum sub sole, nisi quod comederet, et biberet, atque gauderet. Quasi diceret : Expertus sum plurima genera gaudiorum, et delectationum carnis, et mundi : et haec vanitas, et error : et finis eorum moeror et luctus, unde laudavi prae omnibus Iaetitiam, scilicet veram, id est, testimonium bonas conscientias : et quod non esset homini bonum sub sole, id est, melius in hoc mundo, nisi quod comederet, scilicet panem, qui de coelo descendit, id est, corpus Christi : et biberet, scilicet, vinum quod laetificat cor hominis (Psal. CII, 15), id est, sanguinem Domini.

: 2. Secundo probatur felicitas istorum magna a Spiritus sancti vera participatione. Psalm. lxxx, 17 : De petra, melle saturavit eos. Quia scilicet fideles sugunt de corpore Christi dulcedinem Spiritus sancti. Sap. XII, 1 : 0 quam bonus et suavis est, Domine, spiritus tuus in omnibus, qui scilicet fluit in nobis de tuo corpore. Augustinus : " Perceptione san-

" guis et corporis Christi homo vivit : " . non sumens tantum sacramentaliter, quod et mali faciunt : sed pertingens us- que ad Spiritus participationem : ut in corpore Deo tamquam membrum maneat, et ejus Spiritu vegetetur.

3. Tertio probatur idem ab ipsius Christi certa inhabitatione. Joan. VI, 57 : Qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, in me manet et ego in illo. Hilarius : " Accepta carne Domini, et " hausto sanguine, id efficitur, ut nos in " Christo, et Christus in nobis sit : et in "nobis Christus per carnem, dum ejus " carnem accipimus : et sumus in eo dum " secum hoc quod nos sumus, in Deo " est. "

III.

Tertium circa hunc modum considerandum, est ratio manducationis digne manducantium, id est, qua ratione dicitur quod tales manducant, et manducantur, et haec est hujusmodi ratio : quod dum corpus Christi a fidelibus digne manducatur, non ipsum ut alius cibus, in manducantem convertitur : sed e converso, vere manducans in illud spiritualiter mutatur. Nam manducantem se Dominus sui corporis membrum facit, et sibi incorporans per charitatem unit, et imagini bonitatis suae similem efficit. I ad Corinth. x, 17 : Unum corpus multi sumus, omnes, qui de uno pane participamus. Item, I ad Corinth. XII, 27 : Vos estis corpus Christi, et membra de membro. Quod vero manducando corpus Christi non illud in nos, sed nos in illud convertimur, triplici similitudine probatur. Prima sumitur de virtute nostri amoris, secunda de virtute rei majoris, tertia de virtute surculi arboris.

1. Prima similitudo sumitur de virtute amoris nostri. Haec est enim vis amoris transformari cor amantis in amatum, id est, amati fortunae prosperae et adversas assimilari. Eccli. VI, 11: Amicus fixus, id est, fidelis, erit tibi coaequalis, id est, condolet tibi in adversis, et congaudet in prosperis. Hugo : " Ea vis amoris est, a ut talem te esse necesse sit, quale illud " est quod amas : ut cui per affectum

" conjungens, in illius similitudinem ip-" sa quodammodo dilectionis societate

" transformans. " Cant. viii, 6 : Pone me ut signaculum super cor tuum. Super cor tamquam super ceram calidam, puram et mollem, aptam suscipere impressam imaginem. Super cor, ergo calidum amore Dei, purum munditia sui, molle pietate proximi : corpus Christi ut sigillum ponitur, non ut ipsum quod immutabile est, in nos mutetur, sed nos in imaginem bonitatis ejus transmutemur.

2. Secunda similitudo ad idem sumitur de virtute rei majoris. Nam si ad guttam aquas magnum vas vini fundatur, virtute multitudinis vini aqua ex toto in illud mutatur. Sed virtus Dominici corporis ineffabilis est magnitudinis, et nos multum exigui respectu illius. Psalm. cxliv, 3 : Magnus Dominus, et laudabilis nimis : et magnitudinis ejus non est finis. Idem, xxxviii, 6 : Substantia mea tamquam nihilum ante te. Isa. xl, 15 : Ecce gentes quasi stilla situlae. Magnitudo itaque virtutis et dulcedinis Christi infusa exiguo et humili cordi nostro, vincit illud, et a se deficere facit, et in illam convertit, ut jam non mundanis hominibus, non nobisipsis, sed ipsi Christo in voluntate, sermone, et bona conversatione, similes simus. Psalm. cxviii, 81 : Defecit in salutare tuum anima mea. 3. Tertia similitudo ad idem sumitur de virtute rami arboris. Haec est proprietas surculi bonas arboris, si trunco inseratur, etiam silvestri, quod ipsa naturali quidem virtute praevalens, illius amaritudinem in suam dulcedinem et nobilitatem convertit, et similem sibi fructum bonum proferre facit. Sic corpus Christi nobisinsitum defectus nostros evacuat, et in suam nos bonitatem trahit : et quales ipse frondes, flores et fructus justitiae facit : tales ct nos per eum faciamus. Hinc Spiritus sanctus dicit per Ezech. xvii, 22 et 23 : Sumam de medulla cedri sublimis, et ponam : de vertice ramorum ejus tenerum distringam, et plantabo super montem excelsum, et erumpet in germen, et faciet fructum. Cedrus sublimis est Deus Pater : rami eminentes, antiqui patres : vertex ramorum, Beata Virgo : medulla cedri, esterna sapientia Dei: pars de ramorum vertice, caro Christi sumpta de Virgine. Spiritus ergo sanctus medullam cedri, et patrem de summo ramo sumpsit : quia Christi incarnationem fecit, et hunc quasi surculum nobilissimum plantat in montem excelsum, cum fidelibus a terrenis desideriis ad coelestia elevatis, Dominici corporis tribuit sacramentum. Hinc fructus erumpit : quia cor fidele virtute corporis Domini, propria amaritudine relicta vitiorum, similes Christo spirituales frondes, flores, et fructus virtutum, et bonorum operum facit. Hinc dictum est Augustino : " Ci-" bus sum grandium : cresce, et mandu-" cabis me : nec tu me mutabis in te, " sicut cibum carnis tuas : sed tu mula-" beris in me. " Cant. I, 3 : Trahe me post te, me scilicet mutando in te violentia meas delectationis, magnitudine tuas dulcedinis, virtute firmas insertionis : ut non maneat in me radix amaritudinis, sed praevaleat in me operando virtus, et dulcedo tuas bonitatis. Ad Gal. II, 20 : Vivo, jam non ego : vivit vero in me Christus. Quasi diceret : Nunc, ut vixi male, non vivo, sed ut Christus bene cogito, loquor, operor et vivo, donec ad ipsum pervenio. Amen.