Scholium.

Divisa quaestione in quinque partes, in prima tractat quae sitsacra Scriptura? quanta sit ejus auctoritas ? unde dicatur Canonica? dubitat an omnes veteris Testamenti libri habendi sint pro Canonicis ? et demum insaniam refellit Manichaeorum, qui totum Testamentum vetus tanquam a Deo malo, vel a diabolo traditum effluxerunt. Haec ferme omnia Doctor breviter perstrinxit in quaestione secunda prologi scripti Oxoniensis. Quod dubitaverit de auctoritate librorum Judith, Tobiae, Sapientiae, etc. nihil mirum, cum Hieronymus constitutus tanquam discretor et judex librorum sacrorum a Gelasio Papa in cap. Sancta Romana, in prologo Galeato et in praefatione ad libros Salomonis, eos inter apocrypha connumeret, et ante eum et sequentibus saeculis fuerint viri doctissimi, qui de auctoritate illorum dubitarent, etsi tanquam utiles ad instructionem morum in Ecclesia legi permitterentur. Attamen nunc inter Canonicos enumerantur, et tales esse declaravit Conc. Trid, sess. 4. neque immerito, cum multa Concilia ex eis fidei dogmata comprobarint, et in omnibus saeculis ex Patribus et Doctoribus multi eos pro canonicis acceptaverint et citaverint, quorum testimonia citant Medina lib. 6. de fide c. 9. Sixtus Senens. lib. 8. Bibliothec. Bellarm. lib. 1. de verbo Dei scripto cap. 10. De hac controversia latius agunt Canus lib. 11. de locis, Lorca de virtutibus Theolog. tractat. peculiari de locis Cathol. disp. 3. mem. 3.

Circa primum sic dico, quod Scriptura sacra proprie dicitur illa, cujus auctoritas tanta est, quod praecellit omnem demonstrationem: de qua dicit Augustinus 2. super Genesim ad litteram cap. 9. Major est hujus Scripturae auctoritas, quam omnis humani ingenii perspicacitas. Talis autem est Scriptura quae Canonica a Sanctis nominatur; canon enim regula dicitur, quia ipsa est infallibilis regula, ut quidquid in ea teneatur indiscusse teneatur, et quidquid in ea teneatur quod sibi repugnet, ut falsum repudietur. Ab ista autem excluditur Scriptura sacrorum Doctorum beati Augustini et aliorum multorum, et multo magis Philosophorum. Unde dictus i Augustinus dicit in epistola 48. ad Vincentium arguentem sibi ex dictis Hilarii, qui ante eum fuerat Doctor valde solemnis, dicens sic : Hoc genus litterarum ab auctoritate Canonis distinguendum est, non enim ita leguntur tanquam ex eis sic testimonia proferantur, ut contra sentire non liceat, si tibi aliter sapiunt quam veritas expostulat ; in eo quippe numero sumus, ut non dedignemur etiam nobis dictum ab Apostolo recipere, et si quid aliud sapit, illud quoque Deus nobis revelabit. . Item, in epist. 9. ad Hieronymum : Solis eis Scripturarum libris, qui Canonici appellantur, didici hunc honorem deferre, ut nullum Doctorem eorum scribendo errasse firmiter credam : alios autem ita lego, ut quanta licet sanctitate praepolleant, non ideo verum putem, quia ipsi ita scripserunt. Et ideo ista auctoritas ad scriptores veteris et novi Testamenti restringitur. Sed nec tamen ad totam, quia liber Judith, Tobiae, Sapientiae, Ecclesiastici, Machabaeorum, non sunt de Canone,ut dicit Hieronymus in prologo Galeato, qui licet inter divinos libros numerentur, ut dicit Isidorus 16. Etymologiarum, hoc est, quia ab Ecclesia recepti sunt, et approbati ad legendum in Ecclesia, ad morum informationem, non autem ad dubiorum confirmationem vel determinationem, quia, ut dicit Hieronymus citatus, auctoritas eorum ad probandum ea, quae in contentionem veniunt minus idonea reputatur.

Fuerunt aliqui, ut Manichaei, qui totum vetus Testamentum ab hac auctoritate repellere voluerunt, dicentes quod a Deo malo, vel diabolo fuerit datum, quia promittit bona carnalia, talia autem a diabolo dicunt esse. Sed falsitas hujus patet, quia ista Scriptura retrahit a cultu idololatriae, et inducit efficaciter ad cultum unius Dei, quod non facit diabolus. Item, Christus qui est auctor novi Testamenti, et Apostoli et Evangelistae allegant Scripturam illam tanquam sacram, et a Deo datam. Et amplius probatur, quia ista erat dispositio ad novam, et ad Christum, ut dicit Apostolus ad Galat. 3 : Lexpedagogus noster fuit in Christo, ab eodem autem agente est dispositio ad formam, et ipsa forma licet alio modo, quia dispositionem aliquando per alium inducit, formam per se inducit. sicut patet de architecto, qui disponit ligna per manum artificis, sed formam inducit per se ipsum, ut dicitur primo magn. Moral. cap. ultimo. Sic Deus vetus Testamentum dedit per Angelum, sed novum per seipsum ; propter quod dicitur Hebr. I. Novissime diebus istis locutus est nobis in Filio, etc. qui est unus Deus cum ipso, ut statim sequitur, qui cum sit splendor gloriae, et figura substantiae ejus, etc. Sic igitur sacra Scriptura, per quam aliquid probari potest, ut per regulam infallibilem, est novum Testamentum et vetus, exceptis libris praedictis, et sic patet primum.