QUAESTIO IV.

Utrum talis cognitio abstractiva, quae ponitur media, possit haberi de Deo per aliquod commune repraesentativum limitatum ?

D, Thom. I. p. q. 56. art. 3. Henric. quodt. 5. q. 15. et quodl. 12. q. 2. Bassol. 1. dist. 3. q. 2. Occham q. 1. Prol. art. 5. Duran. g.3. Doctor in Oxon. 1. dist. 3. q . 9. et in Parisien. q.2.prol. et q. 3. art. 2. Vasquez 1. part. disp. 134. e. 5.

Et arguitur quod non, quia essentia divina est suum esse: sed nulla species creata est suum esse, quia hoc est proprium Dei: ergo de Deo non potest haberi talis cognitio per tale repraesentativum.

Item, una species creata magis distat a Deo quam una creatura ab alia; sed una creatura perfecte non potest aliam repraesentare.

Contra: omnis cognitio est per assimilationem: sed species videtur esse ratio assimilandi potentiam intellectivam objecto cognito : non essentialiter, quia nihil est ratio assimilandi aliud alicui nisi illud inhaereat sibi, sed essentiae divinae nihil inhaeret; ergo oportet ponere speciem, quae inhaereat ad hoc quod repraesentat.

Hic ponentur primo aliquae difficultates, et prima quae occurrit est illa, ideatum ducere primo et immediate in cognitionem suae ideae quia omne exemplatum primo repraesentat suum exemplar : sed quidquid est in creatura est exemplatum et ideatum: ergo primo repraesentat suam ideam, et non essentiam divinam.

Secunda difficultas, si aliqua species creata potest repraesentare immediate essentiam divinam apud intellectum meum, eadem ratione alia species repraesentabit eamdem essentiam apud intellectum alium. Tunc argumentor : Istae duae species, cum non sint de se fue, conveniunt in specie, et potest abstrahi conceptus communis speciei. Tunc quaeritur an istud commune repraesentaret sub ratione universaliori quam illa species et illa, aut sub ratione eadem ? nec sic, nec sic, ut probabitur;ergo,etc.Probatur primo quod non sub ratione universaliori, quia tunc in Divinis esset tale, quod non est verum ; nam si duceret sub ratione universaliori, tunc per speciem creatam non haberemus aliquam cognitionem propriam essentiae divinae. Nec potest ducere sub eadem ratione, quia quanto species est universalior, tanto sub universaliori ratione duceret, quia illa species sic abstracta ab illis est universalior.

Tertia difficultas est ista, quanto aliqua species repraesentat nobilius objectum, tanto species est nobilior: si ergo species creata repraesentat divinam essentiam, cum essentia divina sit objectum nobilissimum, tunc species creata excederet in infinitum omnem creaturam, et esset quasi perfectionis infinitae.

Quarta difficultas, quia nihil potest causare speciem alicujus objecti in aliquo, nisi vel ipsum objectum, vel aliud quod continet perfectionaliter, vel virtualiter perfectionem objecti: sed essentia divina, quae ponitur hic objectum, non potest causare speciem, quia tunc causaret naturaliter, quod non est verum, quia ad extra Deus nihil causat naturaliter: nec potest aliquid aliud, quia nihil est in mundo, quod contineat virtualiter perfectionem divinam; ergo videtur quod non sit dare tale repraesentativum.

Quinta difficultas, si deberet poni talis species, aut illa species poneretur ad faciendam praesentiam objecti, aut ad determinandum potentiam? Sed propter neutrum istorum potest poni; ergo, etc. Probatur quod non propter praesentiam objecti, quia essentia divina secundum se est praesens cuilibet intellectui. Item, dato quod ponamus istam speciem, tamen Deus est intimior intellectui quam species. Haec propter secundum, scilicet ut determinet potentiam, quia sicut se habet principium in speculabilibus, sic finis in agibilibus : sed voluntas secundum se est determinata respectu finis ultimi, saltem ut naturaliter convertibilis ; igitur similiter intellectus erit determinatus et non indigebit specie determinante.