Quaestiones.

I. Sed dubitatio est de hoc quod dicit: Calumnia conturbat sapientem.

Contra: Non contristabit iustum, quidquid acciderit, habetur Proverbiorum duodecimo : ergt si sapiens iustus est, non conturbatur per calumniam

Ad hoc respondetur uno modo, quod est conturbatio impatientiae, et hac non conturbatur iustus: et compassionis, et hae conturbatur, sicut dicebat Apostolus secundae ad Corinthios undecimo Quis scandalizatur, et ego non uror? quasi dicat: nullus..- Sed littera sequens tollit hanc expositionem et subdit: Et perdet robur cordis eius.

Ideo solvendum est, sicut dicitur in Glossa , quod est sapiens et iustus perfectus, et de hoc intelligitur illud Proverbiorum: et imperfectus, et de hoc intelligitur hic.

II. Item, quid est quod dicit hic: Ne sis velox ad irascendum 1

Contra : In Psalmo : Irascimini, et nolite peccare.

Respondeo: dicendum, quod est ira multiplex .

Tertio, documenta quatuor ad habendam prudentiam.

Ne dicas: Quid, putas, causae est etc. Positis documentis ad modestiam et constantiam, ponit hic documenta ad habendam prudentiam. Et quia prudentis est discernere, ubi contingit errare : ideo ponit documenta quatuor ad habendam discretionem. Primum est ad discretionem utilium: secundum, ad discretionem divinorum operum: tertium, ad discretionem temporum: quartum, ad discretionem meritorum hominum.

(Vers. 11. 12. 13.). Primum igitur documentum datum est ad discretionem utilium: in diversis enim temporibus diversae utilitates ex causis diversis. Propterea dicit: Ne dicas: Quid, putas, causae est, quod priora tempora, id est antiquorum, meliora fuere? quia scilicet in eis fuit inopia: quam nunc sunt, quando scilicet iam est rerum abundantia: quia ista quaestio venit ex inconsideratione: unde subdit: Stulta enim est huiusmodi interrogatio. Et linius ratio est: quia non considerat utilitatem opulentiae, ideo docet eam discernere, inquiens: Utilior est sapientia cum divitiis, quia Proverbiorum decimo tertio : " Redemptio animae viri divitiae eius" Et magis prodest videntibus solem, id est habentibus rectam intentionem : quia Ecclesiastici decimo tertio: " Bona est substantia, cui non est peccatum in conscientia, et nequissima paupertas in ore impii " Et quod pecunia sit utilis, ostendit per effectum: Sicut enim protegit sapientia, scilicet a culpa: Proverbiorum secundo: " Si intraverit sapientia cor tuum, et scientia animae tuae placuerit, consilium custodiet te, et prudentia servabit te "; sic protegit et pecunia, scilicet bene expensa: Ecclesiastici vigesimo nono: " Eleemosyna viri quasi sacculus cum ipso, et gratiam hominis quasi pupillam conservabit ". Et licet utraque sit utilis, tamen sapientia utilior: ideo subiungit: Hoc autem plus habet sapientia et eruditio, quod vitam tribuunt possessori: unde Proverbiorum quarto : " Audi, fili mi, et suscipe verba mea, ut multiplicentur tibi anni vitae ": et Proverbiorum tertio: " Lignum vitae est sapientia his qui apprehenderint eam ". Sed pecunia sine sapientia tribuit mortem: Iacobi quinto: " Agite nunc, divites, plorate ululantes in miseriis vestris ". Et ideo praeferenda est sapientia pecuniae: Proverbiorum octavo : " Accipite sapientiam et non pecuniam; doctrinam magis quam aurum eligite ".

(Vers. 14.). Considera opera Dei etc. Hoc est secundum documentum, in quo docet discretam considerationem divinorum operum sive iudiciorum, quia quem ipse despicit reprobationis indicio nemo reducit. Propterea dicit: Considera opera Dei, id est divina iudicia, quod nemo possit corrigere, quem ille despexerit, id est, quem ipse suo iudicio visitare voluerit. Unde dicitur primi Regum secundo de filiis Heli: " Et non audierant vocem patris sui, quia voluit Dominus occidere eos". Ista opera et iudicia consideranda sunt ad timorem: Habacuc tertio: " Consideravi opera tua et expavi ".

(Vers. 15.). In die bona etc. Hoc est tertium documentum, in quo docet, discretionem faciendam esse temporum: quia Deus non omnia tempora fecit uniformiter, sed difformiter, et homo se disponere iebet secundum diversa tempora. Ideo dicit: In die bona fruere bonis, id est, cum gaudio bonum operare: Ecclesiastici decimo quarto : " Non defrauderis a die bono, et particula diei boni non te praetereat ", quia in hac die est locus et tempus operandi. Unde Ioannis nono: "Me oportet operari, donec dies est"; similiter et nos, unde Apostolus ad Galatas ultimo: " Operemur bonum ad omnes, anni tempus habemus". Et malam diem praecave, illam scilicet, de qua Sophoniae primo : " Dies irae, dies illa, dies tribulationis et angustiae, dies calamitatis et miseriae ". Qui vult hanc diem praecavere necesse habet recogitare illud Ecclesiastici undecimo: " In die bonorum ne immemor sis malorum ". Has dies fecit Dominus et ordinavit iusto modo: ideo dicit: Sicut enim hanc, id est bonam, sic et illam, scilicet malam, fecit Deus: et hoc iusto iudicio: Ut non inveniat homo contra illum iustas querimonias. Ideo bona facit propter bonos, mala contra malos, quia in Psalmo: " Iustus Dominus in omnibus viis suis ".

(Vers. 16.). Haec quoque vidi in die nativitatis meae. Hic notatur quartum documentum, ano docet, discretionem diligentem faciendam esse meritorum, eo quod multum lateant. Ideo dicit: Hoc quoque vidi in die nativitatis meae, id est, postquam natus sum, vidi, hoc evenire: Iustus perit in iustitia sua, quia quasi impius reputatur: Isaiae quinquagesimo septimo : " Iustus perit, nemo est, qui recogitet ". Et impius longo vivit tempore in impietate sua, quasi esset iustus: ex quo indignabatur Ieremias duodecimo: " Quare via impiorum prosperatur, bene est omnibus, qui praevaricantar et inique agunt Et infra octavo: " Sunt iusti, quibus mala eveniunt, ac si opera egerint impiorum: et sunt impii, qui ita securi sunt, quasi iustorum facta habeant".