PSALMUS I. Felicitas justorum, et impiorum miseria.
Dicit ergo: His malis caret,nec hoc tantum sed in lege Domini voluntas ejus.
Psalmus II. Christi imperium panis conatibus homines expugnabunt.
PSALMUS III. David fugiens Absalom a Deo salutem sperat.
PSALMUS IV. David hortatur ad pacem et omnia bona speranda.
PSALMUS V. Contra malignum, auxilium divinum implorat justus.
PSALMUS VI. Oratio poenitentis Dei misericordiam implorantis.
PSALMUS VIII. In operibus suis mirabilis Dominus.
PSALMUS IX. Celebratur potentia Dei qui impios disperdit et pauperes tuetur.
Dicit ergo : Sic adulabuntur impii
PSALMUS XI. Oratio pro imploranda Dei ope contra impios.
PSALMUS XII. Deprecatio animae fidelis in tribulatione.
Dicit ergo: Sic fecisti, sed tandem
Dicit ergo : Sic retribuet mihi et justitiam, et puritatem: et hoc justum,
PSALMUS XVIII. Deum praedicant creaturae et divina. Peccatorum condonatio postulatur.
PSALMUS XIX. Oratio pro principe ad bellum proficiscente.
PSALMUS XX. Christi post depictos inimicos gratiarum actio.
PSALMUS XXI. Christus moriturus obsecrat ut sibi adsit Deus, et eum laudat.
Dicit ergo : Sic rogo : nec mirum :
Dicit ergo : Sic mea dimitte delicta, nec hoc tantum peto, imo, respice ini - micos meos,
PSALMUS XXVI. David sitam profitetur fiduciam in Deo, et ejus implorat auxilium.
PSALMUS XXVIII. Vocantur filii Dei ad adorandum Dominum, cujus vox describitur.
PSALMUS XXIX. Gratiarum actio pro liberatione a morte et tribulatione.
PSALMUS XXX. Precatio Christi et fidelium se Deo in moerore commitentium.
PSALMUS XXXIII. Benedicit Dominum qui est justorum lumen et tutela, et impiorum aversor.
PSALMUS XXXIV. Inimicis excidium, sibi salutem precatur.
Dicit ergo : Confundantur, pro peccatis praeteritis : et revereantur,
PSALMUS XXXV. Impiorum malitia justitia Dei: iustorum gloria.
PSALMUS XXXVI. Bonorum et malorum dispares sunt spes et exitus.
Dicit ergo : 0 infirme, Noli aemulari, indignari scilicet, et offendi, in malignantibus,
PSALMUS XXXVIII. Agit de vanitate et brevitate vitae. Deum orat ut peccatum remittat, et sibi adsit.
PSALMUS XLI. Homo exsul et conturbatus anhelat ad meliorem vitam,
PSALMUS XLII. Spem in Domino reponit a quo judicari exoptat.
PSALMUS XLVI. Deus omnis terroe Dominus
PSALMUS XLVII. Magnus et laudabilis Dominus qui fundavit Sion.
PSALMUS XLVIII. Nihil prosunt opes contra infernum.
Dicit ergo : Audite haec, quae di- cturus sum, omnes gentes
PSALMUS L Poenitentis animae amara contritio.
PSALMUS LI. Frustra in divitiis sperant impii: salus est sperantibus in Domino.
Dicit ergo : Sic gaudebunt justi super afflictum iniquum, et dicent ridendo :
PSALMUS LII. Impiorum insipientia, numerus et paena.
Dicit ergo : Tales sunt mali, sed
Jacta super Dominum curam tuam.
Dicit ergo: Sic psallam, quia es Deus meus
Dicit ergo : Sic vana salus hominis, sed nos. faciemus vir Iidem,
PSALMUS LX. Exsul petit reditum, longam vitam, et ampliationem regni Christi.
Dicit ergo : Sic exclamari, et tu exaudisti me, et hoc in petra, Christo.
PSALMUS LXII. Exsul se in Dei laudibus consolatur : praedicit hostium ruinam.
PSALMUS LXIII. Implorat Dei opem contra inimicos : peribunt, et laetabitur justus.
Dicit ergo : Tanta mala patior, propter quod salvum fac : et etiam quia
Dicit ergo : Bene solvi quae non ra- pueram, quia o Deus Pater, tuscis,
Dicit ergo : Quae praemisi, sustinui ab omnibus simpliciter, et etiam extra-
Dicit ergo : Haec mala mihi intulerunt, ego vero e contrario, orationem meam, ad te,
Dicit ergo : Sic laudabo, et placebit talis laus Deo super vitulum novellum, .
PSALMUS LXIX. Oratio ad opem Dei petendam in magnis periculis.
PSALMUS LXX. Opem Dei implorat adversus persecutores : promittit se Deo gratias acturum.
Dicit ergo : Non est similis tibi : quia quantas ostendisti, etc.
PSALMUS LXXI. Christi regnum justum, pacificum et felix precatur.
Dicit ergo : Sic sit nomen ejus benedi- ctum, et dictum est, quia ante solem
PSALMUS LXXII. Impii felices in hac vita peribunt: Domino adhaerere bonum est.
Dicit ergo : Sic invidus, instabilis fui, terrena inordinate dilexi, et nescivi,
Dicit ergo : Sic rogo ut memor sis, quia ecce inimicus, Judaeorum scilicet populus, ((improperavit
Dicit ergo : Quoniam sic est ut praemisi, propter hoc vovete, et post votum, reddite Deo vestro.
PSALMUS LXXVII. Judaeos excitat memorando beneficia et flagella Dei.
Dicit ergo : Sic dedit volatilia ad capiendum apta : et post manducaverunt, et saturati sunt, nimis,
Dicit ergo : Sic eos in rebus suis affinxit, et post misit in eos iram,
Dicit ergo : Sic est destructa vinea Judaeae, sed, o Deus virtutum, quae
PSALMUS LXXXI. Domini deorum terrae judex judices improbos arguit.
PSALMUS LXXXII. Exponit hostium improperia, et illis exsilium imprecatur.
Dicit ergo : Sic rogo, ut placatus sis avertendo malum, et culpae et paenae :
Dicit ergo : Sic nullus similis, quia Deus est qui glorificatur in consilio, sanctorum suorum :
PSALMUS XCVII. Hortatio ad congratulandum Christo venturo.
Dicit ergo : Dixi, quod psallatis, et ecce modum addo quo psallere debetis.
Dicit ergo : Sic custodiebant testimo-
PSALMUS CII. Omnes creaturas invitat ad recolenda Dei beneficia.
Dicit ergo : Benedic, anima mea, Domino. Tob. xiii, 19 : Anima mea, benedic Dominum, quoniam,
PSALMUS CIV. Hortatur ad cultum Del, memorans ejus beneficia.
Dicit ergo : Sic fuit memor testamenti, promissionis scilicet, quod testamentum disposuit ad Abraham
Dicit ergo : Haec promissa fecit, et etiam dixit. Expone, ut prius.
PSALMUS CV. Deus ob suam bonitatem laudandus : Judaeorum ingratitudo.
Dicit ergo : Haec beneficia illis contulit, et in tantum aperta, quod ipsi crediderunt, verbis ejus.
Dicit ergo : Sic confitemini confessione peccati, et praecipue laudis,
PSALMUS CVII. Dicit cor suum ad Dei cultum paratum, et ideo victoriam sperat.
PSALMUS CVIII. Opem Dei implorat, et proditori dignas paenas praedicit.
PSALMUS CX. Laudat Deum ob beneficia, et incitat ad ejus timorem.
PSALMUS CXII. Laudandus Deus super omnia excelsus et exaltans humiles.
PSALMUS CXIV. Gratiarum actio pro liberatione a periculis.
PSALMUS CXVI. Ad laudandum Deum provocatio.
PSALMUS CXVIII. Multis modis ostendit beatam pilam in legis observatione esse positam.
PSALMUS CXIX. Vitae miserias luget, ab his liberari efflagitat.
PSALMUS CXX. Securus qui se Deo committit.
PSALMUS CXXII. Actus fiduciae in Deum tempore tribulationis.
PSALMUS CXXVI. Vani hominum labores quibus non opitulatur Dominus.
PSALMUS CXXVIII. Funestus impiorum exitus.
PSALMUS CXXIX. Oratio pro precando fiducialiter peccatorum petita.
PSALMUS CXXX. Humilitatis sincera professio.
PSALMUS CXXXIII. Hortatio ad benedicendum Domino.
Dicit ergo : Sic percussit magnos reges, et fortes, . Sehon scilicet, regem Amorrhaeorum,
PSALMUS CXXXVIII. Sciens Deum nihil latere, suam in eum fiduciam profitetur.
Dicit ergo : Sic omnia cognovisti, et prima: et hoc patet, supple, quia, tu, non alius, formasti me,
PSALMUS CXXXIX. Orat pro sua salute : hostibus imprecatur.
PSALMUS CXL. Petii regi a Domino tempore persecutionis.
Dicit ergo : Domine, clamavi, tam diu est, non modo clamo primo, ad te, Clamo, Ad te,
PSALMUS CXLI. Circumdatus a Saule orat pro sua salute.
PSALMUS CXLIII Gratias agit pro victoria: petit hostium exitium.
PSALMUS CXLV. Solus beatus qui soli Deo fidit.
Dicit ergo : Tanta est ejus potentia, talis veritas et justitia, et etiam o Sion,
PSALMUS CXLVI. Hortatio ad laudandum Deum ob ejus beneficia.
PSALMUS CXLVII. Ecclesiam invitat ad laudandum Deum qui eam bonis cumulavit.
PSALMUS CXLVIII. Invitat omnes creaturas ad laudandum Deum.
PSALMUS CXLIX. Gratiarum actio pro insigni victoria.
PSALMUS CL. In omnibus et ubique Deum celebrandum profitetur.
COMMENTARIUS. In finem pro susceptione matutina, Psalmus David .
cum clamarem ad eum exaudivit me.
26. Apud te laus mea in ecclesia magna : vota mea reddam in conspectu timentium eum.
27. Edent pauperes, et saturabuntur: et laudabunt Dominum qui requirunt eum : vivent corda eorum in saeculum saeculi. 28. Reminiscentur et convertentur ad Dominum universi fines terrae : Et adorabunt in conspectu ejus universae familiae gentium.
29. Quoniam Domini est regnum : et ipse dominabitur gentium.
3o. Manducaverunt et adoraverunt omnes pingues terrae : in conspectu ejus cadent omnes qui descendunt in terram.
31. Et anima mea illi vivet: et semen meum serviet ipsi.
32 Annuntiabitur Domino generatio ventura: et annuntiabunt caeli justitiam ejus, populo qui nascetur, quem fecit Dominus.
est Psalmus vigesimus primus, in quo, sicut dicit Glossa, narratur diffuse Christi passio, et dilucide, et est primus illorura, in quibus agitur sic late de Christi passione. Quinque enim sunt Psalmi late tractantes de ea, quorum hic primus. Secundus, trigesimus quartus : Judica, Domine, nocentes me. Tertius, quinquagesimus quartus : Exaudi, Deus, orationem meam, et ne despexeris deprecationem meam. Quartus, sexagesimus octavus : Salvum me fac, Deus, quoniam intraverunt aquae usque ad animam meam. Quintus, centesimus octavus : Deus, laudem meam ne tacueris. Toties autem narratur aperte et diffuse Christi passio, ne quis haesitet de veritate, vel excuset : haesitet per infidelitatem, excuset per
ignorantiam. Gen. xli, 32 : Quod vidisti ad eamdem rem perimens somnium : fir-mitatis indicium est, eo quod fiat sermo Dei, et velocius impleatur. Quanto magis ergo certum et firmum est quod non Pharao, imo David : nec tantum bis, sed
quinquies vidit? Item, quinquies, sicut dicunt, quod quinquies Christus pro nobis est passus, quia quinquies sanguinem suum fudit. Primo, in circumcisione (Luc.
II, 21). Secundo, in sudore (Luc. xxii, 44). Tertio, in flagellatione (Joan. XIX, 1 et seq.). Hoc enim etsi ita non sit expressum, tamen vehementer est praesumendum. Quarto, in fossione manuum et pedum (Joan. XIX, 18). Quinto, in lai teris apertione (Joan. XIX, 34.) Prima, in signum originalis culpae delendae per Christum. Secunda, in exemplum. Tertia et quarta, in meritum. Quinta, in institutione Sacramentorum.
Patet autem ordo ad Psalmum antecedentem. In illo enim egit de utraque natura Christi, et credere monuit, et monendo induxit ut illas credamus in Christo : hic autem statim subdit diffusius de ejus passione, ut moveat ad compassionem et imitationem. Ad compassionem quod tam innocens et tam purus : ad imitationem quod tantus, qui verus est Deus. Habemus ergo continentiam Psalmi et ordinem.
Titulus autem talis est, " In finem, Psalmus David : " hoc expositione non indiget. " Pro assumptione matutina, " vel " susceptione, seu " pro cerva matutina. " Et est sensus : Iste " Psalmus " ordinans nos "in finem, " est David ut auctoris. Vel melius " David, " id est, Christi orantis " pro assumptione matutina, etc. " Pro resurrectione sua, quae dicitur assumptio vel susceptio, quia in ipsa suscepta est et assumpta natura humana in gloriam perfectam. Psal. lxxii, 24 : Et cum gloria suscepisti me. " Matutina, " quia mane innotuit quod esset sic assumpta, scilicet in aurora. Mane etiam surrexit, quia ante auroram paucis horis, ut mane large sumatur. Unde secundum humanitatem dicit, Apoc. xxii, 16 : Ego sum radix et genus David, stella splendida, et matutina. Eadem etiam natura dicitur cerva, quia spinas temporalium divitiarum, et lutum deliciarum transilivit, et in resurrectione quasi foveam mortis quam nullus alius potuit ante ipsum, transilivit. Supra, in Psal. XVII, 34 : Qui perfecit pedes meos tamquam cervo-rum, et super excelsa statuens me, in resurrectione. Item, cerva valde foecunda est, et natura humana in Christo valde foecunda fuit in passione, et tunc etiam sicut cerva in passione se curvavit. Job, xxxix, 3 : Incurvantur ad foetum, et pariunt. Et matutina dicitur pro tempore in quo resurrexit. Intitulatur autem a resurrectione quae fuit finis passionis, et in ipsa intelligitur passio praecessisse.
Dividitur autem Psalmus in tres partes secundum Glossam. In prima ponitur conquestio Christi passioni expositi cum oratione ad Patrem. Secundo, descriptio passionis cum oratione, qua petit resurrectionis gloriam, ibi, " Circumdederunt me. vituli multi. Tertio, tangit fructum et utilitatem ex passione consequentem, ibi, " Narrabo nomen tuum. "
Prima in duas. Primo, conquestio in orando, vel adjuncta oratio Christi ut dejecti. Secundo, expressio dejectionis, ibi, " Ego sum vermis et non homo. "
In prima tria. Primo, oratio ut respiciatur a Patre oculo misericordiae. Secundo, conquestio de dejectione, ibi, " Quare me dereliquisti. " Tertio, ratio quare non exauditur, ibi, " Longe a salute mea. "