Epistola XXXIV. De diversis generibus leprarum.

I. Admirabile divinae dispositionis examen: quae exhiberi sibi Deus ac deferri voluit, magno consilio et solerti scientia ac ratione mandavit. Diversa enim hominum moribus genera naturarum, diversis statuit praeceptorum sententiis gubernari. Aliis enim imaginarium legis opus, quasi sub veritatis colore depinxit. Aliis corpus ipsius veritatis declaravit. Quos enim obvolutos adhuc mundi caligine, ad comprehendenda ea quae germana erant ac solida, perpendit: eis observantiae ordine suspenso, subtili quodammodo 0245C examine susurravit, quos autem deprehendere posse absolutum praedicationis carmen agnovit, eis Deus perfectam harmoniam solidae vocis intonuit. Inde est quod figuris et aenigmatibus lex prisca depingitur, quoniam dum infirma Judaeorum acies hebetatur, et candidum scientiae claritatis vigorem inspiciendi lumen non habent, necesse est ut in variis figuris figurarum color adhibeatur. Nam illis et virtutum praemia, supposita spe, promittuntur; et peccatorum notae inuruntur in corpore. His enim confirmantur alii, quibus alii transferuntur. Praesens lectio exigit hujusmodi ferre sermonem: quae diversa leprarum genera deprehendenda in diversis materiis designavit. Alia enim lepra in parietibus demonstratur, alia humano notatur in corpore, 0245D alia in vasculis, alia in veste, alia designatur in stamine. Deinde quae in hujusmodi vulneris loco, crebra ac varia pellicula deputantur. Quid enim dicam? Tot sunt genera quot colores, alia pallida, alia tetra, alia rubicunda. Deinde si homines lepra, quod est insitum naturae vitio, polluantur, quid hi faciunt, qui gravioribus morbis corporum praegravantur?

II. Sed age jam videamus genera leprarum, ut medelarum causas agnoscere atque probare possimus. Si fuerit, inquit, lepra alba vel rubicunda, sive tetra, vel pallida, vel si florens, ait, hoc est toto corpore decurrens. Nam est detestabilis lepra, quae omnino mundari non possit. Est et quae facilem habeat mundationem. Alia quoque adventitia: alia 0246A innata deprehenditur: quae omnia nisi spiritualiter sentiantur: rationem intelligentiae simplicis non admittunt. Nam divina sapientia, legis suae profundum in hujus extrema saeculi regione, quasi templum suo nomine consecratum, intra civitatis alterius moenia collocavit. Cujus constructio atque opus quamvis magnificum videatur, interior tamen aditus non omnibus reseratur. Multi enim mirantur ornamenta vitiorum: sed interioris scientiae aditus reserare non possunt.

III. Quare oranda est divina dignatio, ut pulsantibus nobis, intelligentiae patescat ingressus. Jubetur igitur diversa leprarum genera sacerdos templi diligenter inspicere, atque earum habitus, vel colores, pleniori consideratione deprehendere. A coloribus 0246B enim lepra refertur posse agnosci, quos tamen ad peccatum magis animae, quam ad morbum corporis manifestum est pertinere. Diversi etenim colores, diversas animi indicant maculas. Cum igitur pallida lepra conspicitur: languens et aegra fides animae denotatur. Cum autem rubicunda deprehenditur, mens furore atque iracundia inflammata et homicidii cruore respersa cognoscitur. Cum vero alba, tunc haereticorum fucata et male munda conscientia condemnatur.

IV. Sed alia lepra in capite, alia oriri perhibetur in barba. Sunt enim haeretici qui Deum Patrem videntur tantummodo blasphemare, ut Manichaeus, qui non solum eum factorem denegat mundi, verum etiam malorum profitetur esse auctorem. Hi sunt 0246C qui lepram in capite portare videntur. Caput enim, inquit Apostolus, viri Christus est (I Cor. XI, 3) . Quae vero lepra in barba portatur: hi sunt qui blasphemare videntur in Filium. Christum enim in adventu pristino, perfecti viri aevum agentem, quasi tricenariae aetatis virilitas decoravit. Sed et, si tetra, inquit, et livida fuerit: quid aliud quam lividam et livoris maculis exsecrandam designat? Si autem, ait, nigra fuerit lepra, fumo utique idololatriae, et sacrificiorum nidoribus est notata. Si autem, inquit, florens lepra fuerit, et cooperuerit omnem florem maculationis a capite usque ad pedes, visu sacerdotis dijudicabitur. Videbit enim sacerdos: et ecce lepra cooperuit omnem pellem corporis, et mundabit illum sacerdos a maculatione, quoniam in album mutabitur.

0246D V. In hac lepra, quam quasi albam et florentem designat, diversa crimina varie deprehendit: quia cum mundialis vitae voluptas, quasi candida et florens existimatur, tum grave vitiorum contagium grassatur in corpore. Nam aut avaritiae, aut libidinis maculae perpatescunt. Sed hanc lepram cito dicit posse mundari. Avaritiae enim crimen facile curare potest, qui conversus ad Dominum, et ea quae possederit indigentium alimoniae ministraverit: ita ut Dominus in Evangelio ait: Verum date eleemosynam, et ecce omnia vobis munda sunt (Luc. XI, 41) . Libidinem quoque celeriter mundare poterit, si jejuniis frequentissimis et abstinentia corpus retinuerit. Sed his omnibus medelam per sacerdotem praecepit 0247A Dominus adhiberi. Dicit enim esse lepram quae sacrificiorum oblationibus emundetur. Aliam vero quam aquae facilius abluant: necnon et quae extra castra posita mundetur. Esse quoque lepram asserit: quae mundari omnino non possit.

VI. Horum igitur secundum figuram graviorum peccatorum crimina congregantur. Alia sunt quae ante baptismum videntur esse commissa: quae tamen per gratiam baptismi diluuntur. Alia vero quae post lavationem baptismatis perpetrantur: quae sive graviora, sive minora peccata sint, visus tamen sacerdotis emundat. Quodcumque enim modicum delictum fuerit, potest a sacerdote omnino relaxari. Quae autem graviora sunt, disciplina debent ecclesiasticae regulae et oratione purgari. Quae vero insanabilia 0247B sunt, Deo judici reservantur. Et inde est quod in hoc loco ait: Unumquemque secundum quod habet propriam curationem, sacrificium offerre debere: id est, unusquisque secundum quod se deliquisse cognoscit, sive per carnalem concupiscentiam, seu per idololatriam, seu perjurio, seu mendacio, quasi leprae se vitiis intelligit maculatum: prout potuerit, Deo sacrificare non desinat. Sed dicit genus esse leprae, quod omnino mundari non possit: et ideo hujusmodi homo extra castra jubetur expelli. Hoc est sane crimen, quod admittitur in Spiritum sanctum, blasphemiae scilicet, sicut ipse Dominus in Evangelio ait: Qui peccaverit in Spiritum sanctum, non remittetur ei neque hic, neque in futuro (Matth. XII, 32) .

0247C VII. Adjecit autem Scriptura divina, lepram esse in vasculis, lepram in parietibus, lepram in vestibus, lepram in stamine, sed quomodo in his rebus lepra esse possit, penitus ignoro: quae quia vita carent, etiam sensu carere necesse est. Sed ego arbitror cum in parietibus domus lepra esse referatur, haereticorum perfidiam notari. Quid enim non polluitur, ubi adulterinae doctrinae blasphemia praedicatur? Ideo hanc lepram sacerdos jubetur a parietibus emundare, ut catholicae veritatis doctrina, maculosa haereticorum verba depellat. Cum autem lepra in vasculis dicitur esse, proprii corporis delicta monstrantur. Vasa autem hominum coporibus comparat Apostolus: Habentes, inquit, thesaurum hunc in vasis fictilibus (II Cor. IV, 7) . In stamine 0247D autem quomodo lepra esse potest, nisi quia stamine anima hominis fidelis designantur? Quae cum tentationibus, ut fusum filorum tenuitate torquetur: firmioris virtutis soliditate constringitur.

VIII. Stat ergo anima, ut densissimum stamen erecta: corporis vero sensus, ut trama stamini subjacebit. Et ideo etiam in trama lepram esse designat: quia alia corporis, alia animae peccata significat. Sed quid pro mundatione leprarum, aut duo agni anniculi, aut tortula olei, aut duae gallinae jubentur offerri? In duobus ergo agnis, duo Christi significantur adventus, 0248A in quibus credere oportet, ut emundari a lepra peccatorum prius mereamur, unum cum venit et passus est, alium quo est venturus in gloria. Sed vitulum, inquit, offerat: hoc animalium genere, gentes crucis Christi jugo subjugandas esse demonstrat. Duae gallinae animam indicare videntur et carnem. Sed unam, inquit, gallinam occides, alteram aqua ablues, et dimittes. Caro utique in passione jubetur occidi: anima vero quae per naturam aeternae morti videtur esse subjecta: abluta aqua baptismatis a criminibus relaxari.

IX. Sed et lignum, inquit, cedrinum. Imputribile hoc ligni genus esse, nemo est qui nesciat. Ergo per cedrum, incorruptam mentem et stabilem fidem voluit ostendi: hyssopum autem preces orationesque 0248B demonstrat. Sed et coccum, scilicet martyrii gloriam manifestat. Qui mediocris est, ait, quod valet offerat: id est, si quis non omnes divitias coelestium est charismatum consecutus, vel potest etsi minimum Deo devotionis suae deportare obsequium. Ut si virginitatem quis observare non potuit, unius conjugis saltem castum cubile custodiat: vel qui martyrii tropaeum non valuit reportare, fugae se praesidiis Deo servet invictum. Et olei, inquit, tortulam offerat, utique misericordiae gratiam: etiam si clarissimam sanctimoniae facem praeferre non valuit, lucernam saltem fidei non exstinguat. Videtis ergo, dilectissimi fratres, nullam esse tam exiguam spiritualis gratiae paupertatem, quae ad offerendum sacrificium Deo non quamcumque possit sanctimoniae oblationem 0248C offerre.