66

Τοῦ αὐτοῦ δευτέρα ἀπορία. Εἰ πᾶσα λέξις καί φωνή μή τοῖς Πατράσιν εἰρημένη 0217 καινοτομία

προδήλως καθέστηκεν, δυοῖν ἀνάγκη θάτερον, ἤ δεῖξαι τῶν Πατέρων οὖσαν φωνήν, τό φυσικά λέγειν ἐπί Χριστῷ θελήματα· (15Α_286> ἤ δεῖξαι μή δυνάμενοι, ἴστωσαν τῷ τῶν Πατέρων ὀνόματι τήν ἑαυτῶν καινοτομοῦντες διδασκαλίαν. Εἰ δέ, τάς ἑτέρας αὐτῶν φωνάς πρός τόν ἴδιον νοοῦντες σκοπόν, τήν τοιαύτην τίθενται ὀνοματοποιΐαν. Εἰ δέ τό δεύτερον μεμπτόν, ἄρα καί τό πρῶτον.

ΠΡΟΣ ΜΑΡΙΝΟΝ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΝ ΕΠΙΛΥΣΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΤΑΓΜΕΝΩΝ ΑΠΟΡΙΩΝ ΥΠΟ

ΘΕΟ∆ΩΡΟΥ ∆ΙΑΚΟΝΟΥ ΚΑΙ ΡΗΤΟΡΟΣ, ΛΥΣΙΣ Α'.

(15Α_288> 0217 Αἱ παρά τοῦ ῥήτορος πεύσεις, ἁγιώτατε καί θεοτίμητε πάτερ, οὐ μᾶλλον τό εὔλογον ἔχουσι τῆς ἀπορίας, ἤ τό παράλογον ἐνδείκνυνται τῆς ἀπορίας· ἔκ τε τοῦ ψεύδους αὐτοῦ, καί τῆς ἐπ᾿ ἀνατροπῇ τῆς θείας τοῦ Μονογενοῦς σαρκώσεως ἕριδος. Οὐ γάρ ατά τόν αὐτόν τῷ θελήματι λόγον, ὥς φησι, καί τήν ἄγνοιαν ἐπί Χριστοῦ κατηγόρησαν οἱ Πατέρες. Τίς γάρ ὁ τοῦτο δεῖξαι δυνάμενος, εἰ καί οὗτοι τά μηδαμῶς ὄντα, καθώς ἔθος αὐτοῖς, οὐκ ἀναπλάττονται μόνο, ἀλλά καί τολμηρῶς καθ' ἑαυτῶν προκομίζουσιν; Ἤ οὕτω δ᾿ ἄν ἀγνοίας καί θελήματος ὁ αὐτός ἔσται λόγος, εἰς ταὐτόν ἄγων ἀλλήλοις τά πάντη κυρίως ἀσύμβατα· εἴπερ ἡ μέν, τήν τοῦ ὄντος ἀναίρεσιν· τό δέ, τήν τοῦ ὄντος θέσιν παρίστησιν, ὅ δή προδήλως ἀμήχανον, ὥς οὐδέ τό παράπαν ἀλλήλαις ἕξις ὑπάρχει καί στέρησις. Οὐδέ γάρ ἐπειδή τήν ἀπό τῶν Ἀρειανῶν προτεινομένην, καί ταύτην ὁ θεῖος καί μέγας Γρηγόριος καταριθμεῖ· φημί δή τήν ἄγνοιαν, ἤδη ταὐτόν οὖσαν ἀπέφηνεν, τῷ θελήματι. Τοῦ θελήματος γάρ ῥητῶς, οὐδέ κατά τόν τόπον παντελῶς ἐμνημόνευσεν, ἐν ᾧ ταῦτα διέξεισι, "Σύ δέ μοι, λέγων, καταρίθμει πρός ταῦτα τά τῆς ἀγνωμοσύνης ῥήματα τό, Θεός μου, καί Θεός ὑμῶν· καί τό, μείζων, τό, ἔκτισεν, τό, (15Α_290> ἡγίασε», καί τά ἑξῆς. Εἰ δέ ὅτι συμπαρέλαβε μόνο, εἰς ταὐτόν ἄγειν τήν ἄγνοιαν τῷ θελήματι τυχόν ἐπιχειροῦσιν ἔσται δήπου πάντως, καί τό, Θεός μου, καί Θεός ὑμῶν· καί τό, μείζων, παρά τοῦ Πατρός εἰρημένον, καί τό κτίζειν καί ἁγιάζειν ταὐτόν τῇ ἀγνοίᾳ κατ᾿ αὐτούς διά τήν σύνταξιν, ἐπειδή καί ταῦτα τῇ ἀγνοίᾳ συντέταχεν. Εἰ δέ τοῦτο διανοίας καθέστηκε παρατροπή, κἀκεῖνο μειζόνως ἐκτροπή τῶν ταῦτα 0220 λογιζομένων, μή τι γε λέγειν ἤ γράφειν ἐπιχειρούντων.

Ἄλλως τε δέ, εἰ ἀγνοίας καί θελήματος ὁ αὐτός καθέστηκε λόγος, ἤ τά φύσει θέλοντα πάντως, καί ἀγνοοῦσιν, ἤ τά φύσει ἀγνοοῦντα, πάντως καί θέλουσιν· οὐκοῦν καί Θεός κατά φύσιν θέλων, ἀγνοίας περιπεσεῖται πάθει, καί ἄψυχα πάντα κατά φύσιν ἀγνοοῦντα, θελήματι κινηθήσεται φυσικῷ. Εἰ δέ τοῦτο, καί Χριστός αὐτός ὁ ἐκ θεότητος ὑφεστώς καί ἀνθρωπότητος, κατ᾿ οἰκείωσιν, ὥς φασιν αὐτοί, τήν τε ἄγνοιαν καί τό θέλημα ἔχων, ἕξει που πάντως φύσει κατά τοῦ θείου θελήματος καί τήν ἄγνοιαν. Καί σιωπῶ λέγειν, ὡς εἰ καί διά τήν οἰκείωσιν ἐσφαλμένως· ἀλλ᾿ ὅμως οὗπερ κατηγωνίσαντο συνηγοροῦντες ἐδείχθησαν, καί αὐτοί δύο συνιστῶντες θελήματα, τό τε κατά φύσιν λέγω, καί τό κατ᾿ οἰκείωσιν· ἅπερ δύο προδήλως τυγχάνουσι, σύν ταῖς ἰσαρίθμοις ἀγνοίαις, ὅ καί παράλογον, διττήν ἐπί Χριστοῦ δοξάζειν τήν ἄγνοιαν, τοῦ μηδέ μίαν ἔχοντος, πᾶσαν δέ πάντως ἐξαφανίζοντος, εἴπερ ἐστί Θεοῦ σοφία καί δύναμις.

Οἰκείωσιν δέ, ποίαν ἄρα φασί; Τήν οὐσιώδη, καθ' ἥν τά προσόντα φυσικῶς ἕκαστον ἔχοντα οἰκειοῦται διά τήν φύσιν· ἤ τήν σχετικήν, καθ᾿ ἥν τά ἀλλήλων φυσικῶς στέργομέν τε καί οἰκειούμεθα, μηδέν τούτων αὐτοί πάσχοντες ἤ ἐνεργοῦντες; Ἀλλ᾿ εἰ μέν τήν πρώτην, ἐκεῖνοι μᾶλλον ψιλόν ἀπέφηναν ἄνθρωπον, (15Α_292> τόν σαρκωθέντα Θεόν, ὡς τοῦτον ἀγνοοῦντα φυσικῶς δογματίζοντες. Εἰ