Psalmus LXIV.

2. Te decet hymnus Deus in Sion. O Deus, qui noster Redemtor es, Te decet hymnus, non in Babylone, non 0897D in confusione peccatorum: sed in Sion, id est, in speculatione virtutum. Non est enim speciosa laus in ore peccatoris (Eccles. 15.) , sed rectos decet laudatio (Psal. 32.) . Cum ceperit quisque innovari, et mente ad caelestia erigi: tunc primum decet, ut Deum laudet. Et quia sic Deum laudare debemus, ut nos ipsos ei voveamus, incipientes hoc in novitate vitae (Rom. 6.) , sed complentes in aeterna pace: recte subditur: Et tibi reddetur votum in Jerusalem, id est, in visione pacis. Hic in ista Sion, ubi videmus per speculum et in aenigmate, nondum autem facie ad faciem (1. Cor. 13.) , votum Deo incipimus agere: sed illud non possumus ex toto adimplere, quamdiu in nobis est, quod Apostolus dicit: Velle adjacet mihi, perficere autem bonum non invenio (Rom. 7.) . Bona quippe opera nostra tunc perficientur, quando ita spiritui caro consenserit, ut adversus eum illa concupiscere non possit (Galat. 5.) . Hoc volumus quotiens 0898A perfectionem justitiae desideramus. Ideo dictum est: Velle adjacet mihi. Sed quia hoc in ista corruptione nullatenus adimpletur, propterea mox subditur: Perficere autem bonum non invenio. Est enim perfectio boni, ubi nulla est concupiscentia mali. Tunc ergo reddetur in illa caelesti pace, quando jam nullum malum erit, sed summum bonum. Ibi erimus totum, idest, integri, non solum anima, sed caro ipsa in resurrectione justorum. Vincet pax, et finietur bellum; destruetur mors et vita erit in perpetuum. Tunc nostrum desiderium adimplebitur. Tunc fiet, quod modo prophetatur. Et tibi reddetur votum in Jerusalem. Ad hoc suspirat Ecclesia: unde et suppliciter orat, dicens:

3. Exaudi Deus orationem meam. Ut in illa caelesti Jerusalem votum meum persolvam. Scio enim, quia non solum animae, sed ad te omnis caro veniet. Hic aperte propheta resurrectionem annuntiat. Unde Apostolus: Omnes (inquit) sive boni, sive mali, adstabimus ante tribunal Christi (Rom. 14.) . Et alibi: 0898B Vivo ego, dicit Dominus, quoniam mihi curvabitur omne genu, et confitebitur omnis lingua (2. Cor. 5; Isai. 45.) . Et subdit caussam, quare necesse est, ut exaudiatur, cum ait:

4. Verba iniquorum, id est, diaboli et Evae qui persuaserunt Adae, praevaluerunt super nos. Quia nos in peccatum demerserunt. Et tamen tu Domine propitiaberis impietatibus nostris. Condonando eas. Primum peccatum per verbum factum est: et per verbum mala multa quotidie fiunt. Hinc apostolus, malum linguae describens ait: Lingua inquietum malum, plena veneno 314 mortifero (Jacob. 3.) . Et alibi dicitur: In manibus linguae vita et mors (Prov. 29.) . Cavendum est igitur malum linguae, ne loquamur, quod noceat, nec a verbis impiorum depravemur. Et si in hoc delinquimus, corrigamur. Advocatum enim habemus apud Patrem Jesum Christum justum. Et ipse est propitiatio pro peccatis nostris (1. Joan. 2.) . Cujus propitiatione hominem electum, et 0898C salvatum commendat, cum subjungit:

5. Beatus, quem elegisti, id est, de massa perditorum segregasti, convertendo ad fidem. Et assumpsisti ad dignitatem. Ideo beatus, quia habitabit in atriis tuis, id est, in caelesti Jerusalem, quam dicit atria propter amplitudinem. In se Christus assumsit, quendam beatum, et cum multos assumserit, non de pluribus dicitur, sed de uno. Commendat ergo unitatem, quam assumsit. Nam haereses et schismata reprobavit. Qui autem manent in compage Christi, et membra sunt ejus. Facit quodammodo unum virum, de quo dicit Apostolus: Donec occurramus omnes in agnitionem Filii Dei, in virum perfectum, in mensuram aetatis plenitudinis Christi (Ephes. 4.) . Et quia iste unus consistit ex pluribus, rursus de singulari numero ad pluralem redit, caussamque aliam beatitudinis ostendit, dicens: Replebimur in bonis domus tuae. Quae sunt bona domus Dei? Mira et ineffabilia. Nam quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, praeparavit Deus diligentibus 0898D se (Isai. 64; 1. Cor. 2.) . Oportet igitur ea nunc esurire, et sitire, ut tantis postmodum bonis repleri mereamur. Ecce magna sunt bona domus Dei, et beatum est bonis illius adimpleri. Jam audiamus, quae sit haec domus.

6. Sanctum est, inquit, templum tuum, mirabile in. aequitate. Sancta electorum Ecclesia domus dicitur, quia a Deo inhabitatur. Templum, quia sanctificatur per Deum. Hinc Apostolus ait: Templum Dei sanctum est, quod estis vos (1. Cor. 3. et 6.) . Hoc sanctum Dei templum dicitur mirabile, non in columnis, non in marmoribus, non in tectis deauratis, sed in aequitate. Quae est aequitas? Quod tibi non vis fieri, alii ne feceris. Et quae vultis, ut faciant vobis homines, et vos facite illis (Luc. 6.) . In his duobus praeceptis est aequitas atque justitia. Quando haec observant justi viri, qui sunt domus et templum Dei, mirabiles apparent in aequitate, in justitia, in sanctitate, 0899A in moribus, in actionibus, in virtutibus. Ad hanc ergo impetrandam aequitatem humiliter exorat dicens: Exaudi nos Deus salutaris noster. Cum dixit Deus, continuo adjunxit, Salutaris, ut quem Deum diceret, apertius declararet. Salutaris enim proprie dicitur Jesus Christus, per cujus incarnationem salvati sumus. Ipse mediator Dei et hominum interpellat pro nobis (1. Tim. 2.) , ut homo, et exaudit nos, ut Deus. In Deo est salus nostra et spes nostra. Non unius anguli non solum Judaeae, non Orientis tantummodo, aut Occidentis: sed Spes omnium finium terrae. In illo enim sperant etiam illi, qui in ultimis terrae partibus habitant. Nec tantum hi sperant in eo, qui non solida terra sunt, sed et illi, qui in remotissimis insulis consistunt. Hoc est, quod subdit: Et in mari longe. Quomodo autem tam longe sit factus, spes ostenditur, cum subinfertur:

7. Praeparans montes in virtute tua. Montes dicit Apostolus et praedicatores altitudine 315 vitae terrena 0899B omnia transcendentes. Quos Deus omnipotens praeparavit, et praeparat vocando, justificando, gratia, doctrina et moribus informando. Et bene potes eos praeparare, quia tu es accinctus potentia. Dominus ac Redemtor noster secundum humanitatem Accinctus potentia dictus est. Unde illi Psalmista alibi ait: Accingere gladio tuo super femur tuum, potentissime (Psal. 44.) . Et iterum: Indutus est Dominus fortitudinem et praecinxit se (Psal. 92.) . In eo autem quod Verbum est apud Patrem, neque induitur fortitudine, neque accingitur potentia. Imo ipse est fortitudo et virtus et sapientia (1. Cor. 1.) . Incarnatus ergo Dominus quia divinitate sua undique circumdatur, undique munitur, non immerito accinctus potentia perhibetur. Accinctus autem, tanquam paratus ad pugnam contra diabolum et mundum. Unde protinus addit:

8. Qui conturbas profundum maris, sonum fluctuum ejus. Fundus maris (Ex Augustino) , est cor impiorum. Sicut enim a fundo vehementius omnia moventur, 0899C et fundus continet omnia: sic quidquid processit per linguam, per manus ad persecutionem Ecclesiae de profundo processit. Si enim non esset radix iniquitatis in corde, non illa omnia procederent adversus Christum. Fundum conturbavit, forte ut fundum exhauriret: nam in malis quibusdam exhausit mare a fundo, et posuit mare in desertum. Dicit illud alius psalmus: Qui convertit mare in aridam (Psal. 65.) . Omnes impii ut pagani qui crediderunt, mare erant: terra facti sunt: salsis fructibus primo steriles, postea justitiae fructu faecundi. Conturbat sonum fluctuum, quando minas dissipat superborum. Vel sonum fluctuum couturbat, quando tumultus cogitationum in cordibus impiorum Deus excitat. Ascendunt in corde cogitationes, quando suas ad memoriam reducunt pravitates. Conturbatur mare, quia contremiscit amaritudo poenitentiae: et quod in imo est, ad summum reducitur, quando malum quod in corde jacebat, ore confessionis aperitur. Quis hoc agit in corde peccatoris, nisi pia potentia Redemtoris. De 0899D qua adhuc subditur:

9. Turbabuntur gentes, et timebunt qui habitant terminos, a signis tuis. Ideo enim Dominus et Discipuli ejus tanta signa et prodigia faciebant (Marc. 16.) , ut cum viderent gentes quae fidem non habebant, turbarentur pro peccatis, et timerent Deum, et credentes salvi fierent. Et quia in via Dei incipitur a timore (Prov. 1. et 9.) , sed in caritate consummatur, recte adhuc subjungitur: Exitus matutini et vesperi delectabis Matutinum (Ex August.) significat prosperitatem, vesperum tribulationem: quia mane laetum est, transacta velut tristitia noctis. Tristes autem sunt tenebrae, vespere veniente. Delectat ergo Deus, idest, servos suos delectare facit, exitus matutini et vesperi, idest, ut exeant de prosperitate et adversitate ejus saeculi. Non extolluntur prosperis, non 0900A franguntur adversis, Cuncta forti mente pertranseunt, laeti et alacres ad finem tendunt. Talis erat Paulus, cum diceret: Cupio dissolvi et esse cum Christo (Philip. 1) . Notandus est autem ordo verborum: Prius ponitur perturbatio timoris, deinde delectatio amoris. Timor excludit vitia: caritas contemnit terrena. Magnifice ergo posuit, Delectabit exitus. Si enim 316 non delectat te, non laboras exire. Delectare in Domino, et fastidio erit tibi mundus. Ad hoc autem quod praemissum est, Praeparans montes in virtute tua, respicere videtur versus iste, qui subjungitur:

10. Visitasti terram et inebriasti eam: multiplicasti locupletare eam. Misisti nubes tuas, ut pluerent praedicationem veritatis. Inebriata est terra, idest, repleta sunt corda terrena caelesti imbre sapientiae, ad proferendum multipliciter fructum vitae. Omnipotens Deus terram visitat, quotiens peccatorem per suam gratiam aspirat. Inebriat vero, cum tanto ejus amore repletur, ut vita et moribus ad meliora immutetur. 0900B Solet enim per ebrietatem sensus bibentium mutari. Hinc est quod de electis alibi dicitur: Inebriabuntur ab ubertate domus tuae (Psal. 35.) : quia tanto omnipotentis Dei amore repleti sunt, ut mente mutata sibimetipsis extranei esse videantur. Quaedam enim quasi ebrietas videtur, contemtis divitiis paupertatem amare, seipsum contemtui habere, tribulationibus gaudere, mortem magis quam vitam diligere, ad ea quae non apparent, totis desideriis anhelare. Hoc modo inebriata terra non potest sterilis esse. Multipliciter locupletatur a Deo spiritualibus donis: Hinc Paulus ait: Alii datur sermo sapientiae, alii sermo scientiae, alii genera linguarum, alii gratia curationum. Et quibusdam aliis enumeratis: Haec (inquit) omnia operatur unus atque idem spiritus dividens singulis prout vult (1. Cor. 12.) . Et quia sic ditat Deus terram suam dicatur recte: Multiplicasti locupletare eam. Hunc autem multiformis gratiae spiritum declarat, cum subjungit: Flumen Dei repletum 0900C est aquis. Quid per Dei flumen intelligi debeat, ipse Dominus nobis insinuat, ubi ait: Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de ventre ejus fluent aquae vivae (Joan. 7.) . Hoc (inquit Evangelista) dixit de spiritu quem accepturi erant credentes in eum (Ibid.) . Et sicut in uno flumine multae aquae conveniunt: ita in uno spiritu multae gratiarum divisiones consistunt. Ideo dicitur Spiritus sanctus flumen, quia cum impetu venit, atque a sordibus peccatorum mundat mentem quam infundit. Ideo aqua, quia mentem potat, eamque ab aestu desideriorum carnalium refrigerat. Sed quia de potu audivimus, nunc de cibo animae quid subjungat, audiamus: Parasti cibum illorum quoniam ita est praeparatio ejus. Quem cibum? Utique de quo ipse ait: Ego sum panis vivus, qui de caelo descendi. Si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in aeternum (Joan. 6.) . Quomodo hunc cibum paravit nobis? Quia verbum caro factum est, et habitavit in nobis (Joan. 1.) . Bene autem dicitur, Parasti, quia multo 0900D studio egit, et multo labore, quatenus electorum mentes de seipso posset reficere. Unde convenienter ait: Quoniam ita, idest, per te est praeparatio ejus. Neque enim tantum cibum praeparate potuisset aut Apostoles, aut propheta, aut angelus, nisi solummodo mediator Dei et hominum, homo Christus Jesus (1. Tim. 2.) . Est etiam Scriptura sacra cibus nobis paratus a Domino, quo quotidie reficimus, ne deficiamus in hujus peregrinationis deserto. Unde scriptum est: Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo quod procedit ex ore Dei (Matth. 4.) . Ecce paratus est cibus, 317 ecce paratum est flumen: sed haec fragilis homo non valet suscipere, nisi superna bonitas dignetur adjuvare. Ideo exorat dicens:

11. Rivos ejus inebrians, multiplica genimina ejus. 0901A Rivos ejus fluminis Apostolos et doctores dicit, per quos Spiritus sanctus ad audientium corda decurrit. Unde scriptum est: Non enim vos estis qui loquimini, sed Spiritus sanctus qui loquitur in vobis (Matth. 10.) . Hunc Spiritum a Patre de caelo missum quando Apostoli receperunt, tanta ejus plenitudine imbuti sunt, ut cum linguis variis Dei magnalia loquerentur, a quibusdam ebrii putarentur (Act. 2.) . Et re vera erant ebrii, sed spiritualiter, non carnaliter. Sed unde praedicantes Deus inebriat, inde fideles multiplicat. Multiplica (inquit) genimina ejus. Genimina dicuntur hi, qui ex aqua et Spiritu sancto regenerantur. Et non dicit Genimina eorum, sed ejus: quia sicut quidam inebriatus rivus ait: Neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat: sed qui incrementum dat Deus (1. Cor. 3.) . Et quia intra sanctam Ecclesiam fructificat Deo non solum exuberans sapientia, sed ipsa etiam tenuis et parva doctrina, recte subditur: In stillicidiis ejus laetabitur germinans. Parvulis (Ex Augustino) et adhuc infirmis 0901B stillantur quaedam de sacramentis, quia non possunt capere plenitudinem veritatis. Audi quomodo stillat Paulus quibusdam minus capacibus: Non potui (inquit) vobis loqui quasi spiritualibus, sed quasi carnalibus, tamquam parvulis in Christo (Ibid.) . In stillicidiis ergo germinans laetatur, quando is qui in fide noviter exhortatus est, magna adhuc capere non potest: sed tamen pauca quae audit, gratanter suscipit: atque eos quos praevalet, fructus bonorum operum et virtutum proferre studet. In hoc praesenti haec beneficia quae dicta sunt, dabis: in futuro quid? sequitur et dicit:

12. Benedices coronae anni benignitatis tuae. Idest, sanctos tuos remunerabis, qui ut corona palmae atque victoriae circa te stabunt, et tibi victoriae signum erunt. Vel aliter: Coronam ubi audis, gloria victoriae designatur. Vince diabolum, et habebis coronam. Annus vero quia perfectum tempus est, spatium vitae significat aeternae. Corona ergo anni est perfecta 0901C gloria, pertinens ad aeternam vitam, quam daturus est Deus sanctis suis post hujus vitae certamina: non ex meritis eorum, sed ex benedictione et gratia sua. Unde et dicturus est: Venite, benedicti Patris mei, percipite regnum quod vobis paratum est ab origine mundi (Matth. 25.) . Et ideo posuit benignitatis, ut gratia Dei commendetur, ut nemo de suis meritis glorietur. Hanc autem benedictionem coronae, quam praemisit, exequitur per partes, cum subjungit: Et campi tui replebuntur ubertate.

13. Pinguescent speciosa deserti: et exultatione colles accingentur. ((Vers. 14.)) Induti sunt arietes ovium, et valles abundabunt frumento. Quid per campos, nisi fructificantes justos? Quid per desertum, nisi steriles peccatores voluit designare? Quosdam justos insinuat, quasi campos esse Paulus, ubi ait: Dei agricultura estis (1. Cor. 3.) . Attende quanta sunt viscera divinae misericordiae. Propter campos enim non deserit desertum. Propter justos non respuit peccatores. Illos replebit ubertate, id est, aeterna refectione, 0901D sicut jam praemissum est: Inebriabuntur ab ubertate 318 domus tuae. Istos pinguescere faciet dulcedine gratiae suae, ut ibi abundavit peccatum, superabundet gratia (Rom. 5.) . Et notandum, quod non ait, Pinguescet desertum, sed speciosa deserti: quia non totam massam peccatricem salvabit Deus, sed eos tantum qui a sordibus exeunt vitiorum; et speciosi fiunt fide, morum honestate, et decore virtutum. Vel per speciosa deserti Ecclesiae gentium possunt figurari, quae tunc pinguescent, quando omnia perfecte habebunt. Erit enim Deus omnia in omnibus (Ephes. 1.) , nec sancti Spiritus dona dividentur. Per colles autem accipi possunt sancti martyres, qui campis, id est, justis virtute praeeminent passionis. Hi sunt, qui venerunt ex magna tribulatione (Apoc. 7.) . Ideo merito accingentur, id est, ex omni parte, tam in anima, quam in corpore circumdabuntur exultatione. Quasi quoddam cingulum erit eis sempiternum 0902A gaudium, undique circumdans eos, undique continens, inseparabiliter adhaerens. Hinc quibusdam Dominus ait: Iterum videbo vos, et gaudebit cor vestrum, et gaudium vestrum nemo tollet a vobis (Joan. 16.) . Tunc quoque accingentur exultatione, quando circumdati et repleti fuerint ipsa divinitate. Tunc quoque induet Dominus stola jocunditatis et veste immortalitatis arietes ovium, id est, duces animarum. Vel induti erunt exultatione, quia simul cum grege suo gaudebunt in aeterna pace. Quasi quoddam indumentum illis exultatio erit, quando jam nulla pars molestiae neque in anima, neque in corpore remanebit. Absterget enim Dominus omnem lacrymam ab oculis sanctorum: et mors non erit amplius, neque luctus, neque clamor, sed nec ullus dolor: quoniam priora transierunt (Apoc. 21.) . Et valles abundabunt frumento, quia obedientes, et humiles animae caelesti reficientur alimento. Ipse Dominus erit frumentum eorum. Ipse est enim verus cibus animarum (Joan. 12. et. 6.) . Et ibi omnes non 0902B tam voce, quam mente: non tam verborum strepitu, quam cordis affectu, in laetitia ineffabili, Clamabunt. Et eorum clamor non nisi laus Dei erit. Ideo subdit: Etenim hymnum dicent. Unde alibi dicitur: Beati qui habitant in domo tua, Domine, in secula seculorum laudabunt te (Psal. 83.) . Ergo incipiamus hic hymnum dicere Domino nostro, quatenus perfecte illum laudare mereamur in futuro. Qui enim modo non incipit, nec postmodum laudabit.