Commentariorum series in evangelium Matthaei 4 τὴν οὖν πρώτην ἐρωτηθεὶς ἐπήγαγε καὶ τὴν δευτέραν, οὐδὲν αὐτῆς ἀπο δέουσαν. εἰ δὲ ἔστι τις πρώτη ἐντολὴ

 οἰκονομίαν τοῦ πάθους πτῶμα πεσόντος τοῦ Ἰησοῦ, ἵνα τοὺς πεσόντας στήσῃ, συναχθήσονται οὐχ οἱ τυχόντες, ἀλλ' οἱ πτεροφυοῦν τες μαθηταὶ καὶ κατὰ τὸν Σο

 ἑκάστῳ δὲ ἡμῶν ταῦτα γενέσθαι μυστικῶς δεῖ, ἐὰν ἀπὸ τῆς διδασκαλίας ἕως τέλους ἐν πᾶσι τις διαρκέσας μείνῃ ἀπαθὴς ἄχρι τῆς ἐνδόξου Χριστοῦ παρουσίας.

 145 βρύξουσι δὲ τοὺς ὀδόντας λογιζό μενοι τὸ τέλος τοῦ πόνου καὶ τὴν ὑπερβολὴν τῆς κολάσεως οἱονεὶ θέ λοντες αὐτὰ γενναίως φέρειν. δέκα παρθένους εἶνα

 τέσσαρας εἶναι τὰς γυναῖκας περὶ ὧν ἀνέγραψαν οἱ εὐαγγελισταί. ἐγὼ δὲ μᾶλλον προστίθημι τῷ τρεῖς αὐτὰς εἶναι, καὶ μίαν μὲν περὶ ἧς ἀνέ γραψε (ἀνέγραψα

 οἰόμενοι θανα τώσαντες τὸν Ἰησοῦν σβέσαι αὐτοῦ τὴν διδασκαλίαν καὶ παύσειν τοὺς πιστεύοντας. αὐτοὶ μὲν οὖν ἔδησαν τὸν «λέγοντα τοῖς ἐν δεσμοῖς ἐξέλθετ

 ἐδείχθη, ἀλλ' ἵνα σωθῇ ἡ γυνή. μακαρία δὲ ἀπέχουσα ἐν ὀνείροις τὸ παθεῖν, ἵνα μὴ ὑπερπάθῃ. 258 εἰ δὲ σύμβολόν ἐστιν αὕτη τῆς ποτε ὑπὸ Πιλάτου κυριευομ

 ἡμέρᾳ καὶ ἕκτῃ ὥρᾳ Theophyl.) εἰκὼν δὲ τὸ σκότος τοῦ σκοτίζεσθαι τοὺς ἐπιβαλόντας χεῖρα τῷ φωτί· ὡς γὰρ Αἰγυπτίοις σκότος καὶ τοῖς υἱοῖς 278 Ἰσραὴλ φῶ

τέσσαρας εἶναι τὰς γυναῖκας περὶ ὧν ἀνέγραψαν οἱ εὐαγγελισταί. ἐγὼ δὲ μᾶλλον προστίθημι τῷ τρεῖς αὐτὰς εἶναι, καὶ μίαν μὲν περὶ ἧς ἀνέ γραψε (ἀνέγραψαν Koe) Ματθαῖος καὶ Μᾶρκος ὡς κλἐν πολλοῖς ἄλλοις συνᾴδοντες τῆς εὐαγγελικῆς γραφῆς, ἑτέραν δὲ περὶ ἧς ὁ Λουκᾶς, διαφέρουσαν δέ τινα τῶν προειρη μένων, περὶ ἧς ὁ Ἰωάννης· εἰ γὰρ καὶ ἐν Βηθανίᾳ ἀνέγραψαν τὰ κατὰ τὴν γυναῖκα γενόμενα, Ματθαῖος καὶ Μᾶρκος ἐν οἰκίᾳ Σί μωνος τοῦ λεπροῦ διηγήσαντο τὰ περὶ τούτων ἀπηντηκέναι, Ἰωάννης δέ φησιν ὅτι «πρὸ ἓξ ἡμε ρῶν τοῦ πάσχα ἦλθεν Ἰησοῦς εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν» καὶ τὰ ἑξῆς. 189 ἕτερος δέ φησι· «πρὸ μιᾶς τῶν ἀζύμων», ἡμέρας μνημονεύσας ἐκείνης, καθ' ἣν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ τὸ πάσχα ἔμελλε θύεσθαι κτl. 191 οἱ δὲ λοιποὶ μαθηταί, εἰ καὶ καθαρὸν εἶχον τὸ συνειδός, ἀλλ' οὖν ἐκείνῳ μᾶλλον ἢ ἑαυτοῖς πιστεύοντες ἠγωνίων. 192 ἐνόμιζε γὰρ ὅτι ἔλαθεν τὸν κύριον κτl. 6 τὸ δὲ τῆς λύπης πάθος ἢ (l. και`̣ Diehl) τῆς ἀδημονίας οὐ περὶ αὐτὴν γένοιτ' ἂν τὴν θείαν φύσιν· παντὸς γὰρ ἐπέκεινα πάθους ἐστί. θελῆσαι δέ φαμεν τὸν σαρκω θέντα λόγον καὶ τῶν τῆς ἀνθρω πότητος καθικέσθαι μέτρων κτλ. 219. φασὶ δέ τινες ὅτι εἶχέ τι αἰδοῦς πρὸς τὸν διδάσκαλον ὁ Ἰούδας. 2 τούτῳ τῷ ὀνόματι οὐδένα οἴδαμεν τῶν ἀστείων καλού μενον· καὶ γὰρ καὶ ὁ μὴ ἔχων ἔνδυμα γάμου οὕτω ἐκλήθη· «ἑταῖρε, πῶς εἰσῆλθες ὧδε;» καὶ πρὸς τὸν γογ γύσαντα ἐργάτην λέλεκται· «ἑταῖρε, οὐκ ἀδικῶ σε». 222 ταῦτα δὲ εἶπεν, ἵνα μὴ οἰηθῶσιν ὅτι ἄκων ἔπαθεν. 227 καὶ οἱ δύο οὗτοι συμφωνήσαντες ψευδῆ εἶπον· οὐ γὰρ εἶπεν ὁ κύριος, ὅτι λύω τὸν ναόν, ἀλλὰ «λύσατε», καὶ οὐκ εἶπε «λύσατε τὸν ναὸν τοῦ θεοῦ», ἀλλὰ «λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον», περὶ τοῦ ἰδίου σώματος λέγων, οἱ δὲ Ἰουδαῖοι καὶ (l. ὡς̣ Kl) ψευδῆ οὖσαν ταύτην τὴν φωνὴν ἐδέξαντο. 229 ἄλλο τί ἐστιν ὁ ὅρκος παρὰ τὸν ἐξορκισμόν· οἱ γὰρ δαίμονες πνεύματα ἀόρατα ὄντες ἐξορκίζονται, ἵνα ἐξομολογή σωνται. σὺ δέ, ὦ Καϊάφα, ἑώρας τὸν Ἰησοῦν ἑστῶτα καὶ χωρὶς ἐξορ κισμοῦ ἐπιτάσσοντα τοῖς δαίμοσι 230 καὶ τοιαύτην ἐξουσίαν τοῖς μαθηταῖς χαρισάμενον. ἐπεὶ οὖν οὐ γνησίως αὐτὸν ἐπηρώτη σεν, ἀρνήσασθαι μὲν ἑαυτὸν οὐκ ἐδύνατο ὁ Χριστὸς υἱὸν εἶναι τοῦ θεοῦ, ἀλλ' οὐδὲ διὰ τὴν προπέτειαν τοῦ ἐρωτῶντος ἀπεκρίθη. 233 δεικνὺς αὐτοῦ τὴν ἀσχημοσύ νην (τὴν γύμνωσιν τῆς ψυχῆς) καὶ σύμβολον τοῦ διερρῆχθαι τῆς πα λαιᾶς ἀρχιερωσύνης τὸ ἔνδυμα. 236.30 εἰ δὲ μηδεὶς δύναται εἰπεῖν «κύριον Ἰησοῦν, εἰ μὴ ἐν πνεύ ματι ἁγίῳ», «οὔπω» δὲ «ἦν πνεῦ 237 μα ἅγιον, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη», οὐχ οἷόν τε ἦν οὐδὲ Πέτρον ὁμολο γῆσαι, διὸ οὐδὲ ἐγκαλεῖται. πρὸς γοῦν τοὺς ὁμολογοῦντας λέγει ὁ σωτήρ· «οὐχ ὑμεῖς ἐστε οἱ λαλοῦν τες, ἀλλὰ τὸ πνεῦμα τοῦ θεοῦ τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν». ἐν δὲ τῇ αὐλῇ τοῦ ἀποκτιννύντος γράμματος ἔτι ὢν καὶ ἐν Ἰουδαϊκαῖς παραδόσεσι καὶ ἐντάλ μασι καὶ διδασκαλίαις ἀνθρώπων οὐχ ὁμολογεῖ Χριστόν. τήρει δὲ ὅτι ἡ δευ τέρα ἄρνησις οὐκ ἔξω τοῦ πυλῶνος, ἀλλ' ἐν αὐτῷ. 238 αἱ οὖν τρεῖς ἀρνήσεις ἐν νυκτὶ καὶ πρὶν ἐπιστῆναι τὸ ση μεῖον τῆς ἡμέρας τὸ διανιστᾶν ἐξ ὕπνου πεφυκός. τάχα δὲ εἰ μετ' ἀλεκτοροφωνίαν ἠρνεῖτο, ὅτε λέγεται «ἡ νὺξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγι κεν», ἀσύγγνωστος ἦν. τάχα δὲ καὶ ὁ «τὸ πνεῦμα τῆς χάριτος» ἐνυβρίσας οὐχ ἁρμόζει Πέτρῳ· 239 οὐ γὰρ ἦν «πνεῦμα». 240 ἀλλὰ καὶ ὁ γνοὺς τὸ «ἐγὼ δοῦλος σὸς καὶ υἱὸς τῆς παι δίσκης σου» ἔξω γίνεται τῆς ἀρνεῖ σθαι Χριστὸν ποιούσης παιδίσκης. ὁ τοίνυν ἀκούσας τὸ «ἰδοὺ δὴ εὐλογεῖτε τὸν κύριον πάντες οἱ δοῦλοι κυρίου οἱ ἑστῶτες ἐν οἴκῳ κυρίου, ἐν αὐλαῖς οἴκου θεοῦ ἡμῶν» κτl. ἵνα δὲ καὶ τῆς ἄλλης παιδίσκης ἀποστῶμεν, νοήσωμεν τὸ «ὡς ὀφθαλμοὶ παιδίσκης εἰς χεῖρας τῆς κυρίας αὐτῆς, οὕτως οἱ ὀφθαλ μοὶ ἡμῶν πρὸς κύριον τὸν θεὸν ἡμῶν». 241 ἐν τούτοις ὁ Πέτρος ἐξελθὼν ἀπὸ τῶν ἀρνεῖσθαι ποιούν των αὐτὸν ἐκ τῆς ἐν τῷ ἡμαρτηκέναι πικρότητος πικροποιὸν ἐποιήσατο ἐν τῇ μετανοίᾳ τὸν κλαυθμόν. οἱ μὲν Χριστοῦ μα θηταὶ νυκτὸς σκανδαλίζονται, οὗτοι δὲ οὐκ ἐν σκότει προσέχοντες (l. προσκόπτοντες Kl) διὰ τὸ περιέχον, ἀρχομένης δὲ αὐτοῖς ἡμέρας ἐν ἀπροσεξίᾳ ἁμαρτάνοντες οὐ συγ γνωστοί. 242 πεπλάνηνται δὲ καὶ