Venantius Fortunatus, Episcopus Pictaviensis, d. nach 600.

 66. (1. ) In Honore sanctae Crucis. Carra. C. III, n. 2.

 67. (2) Hymnus in Honore sanctae Crucis.

 68. (3). De Cruce Domini.

 69. (4. ) Tersus de Resurrectione Domini.

 70. (5. ) Sabbato Sancto.

 71. (6. ) Hymnus in Natale Domini.

 72. (7. ) Hymnus Beatae Mariae.

69. (4. ) Tersus de Resurrectione Domini.

Carra. 1. III, n. 9.

Tempora florigero rutilant distincta sereno

Et maiore poli lumine porta patet. Altius ignivomum solem caeli orbita ducit,

Qui vagus Oceanus exit et intrat aquas, 5 Armatis radiis elementa liquentia lustrans

Adhuc nocte brevi tendit in orbe diem. Splendida sincerum producunt aethera vultum,

Laetitiamque suam sidera clara probant.

Terra favens vario fundit munuscula foetu,

10 Cum bene vernales reddidit annus opes.

Mollia purpureum pingunt violaria campum,

Prata virent herbis, emicat herba comis. Paulatim subeunt stillantia lumina florum

Arridentque oculis gramina tincta suis. 15 Semine deposito lactans seges exilit arvis,

Spondens agricolae vincere posse famem. Caudice desecto lacrimat sua gaudia palmes,

Unde merum tribuat, dat modo vitis aquam. Cortice de matris tenera lanugine surgens 20 Praeparat ad partum turgida gemma sinum. Tempore sub hiemis foliorum crine revulso

Iam reparat viridans frondea tecta nemus. Myrta, salix, abies, corylus, siler, ulmus acernus,

Plaudit quaeque suis arbor amoena comis. 25 Construitura favos apes hinc alvearia linquens

Floribus instrepitans poplite mella rapit. Ad cantus revocatur avis, quae carmine clauso

Pigrior hiberno frigore muta fuit. Hinc philomena suis attemperat organa cannis, 30 Fitque repercusso dulcior aura melo. Ecce, renascentis testatur gratia mundi

Omnia cum Domino dona redisse suo. Namque triumphanti post tristia tartara Christo

Undique fronde nemus, gramina flore favent. 35 Legibus inferni oppressis super astra meantem

Laudant rite Deum lux, polus, arva, fretum. Qui crucifixus erat, Deus, ecce, per omnia regnat,

Dantque creatori cuncta creata precem. Salve, festa dies, toto venerabilis aevo, 40 Qua Deus infernum vicit et astra tenet. Nobilitas anni, mensum decus, arma dierum,

Horarum splendor scripula puncta fovent. Hinc tibi silva comis plaudit, hinc campus aristis,

Hinc grates tacito palmite vitis agit. 45 Si tibi nunc avium resonant virgulta susurro,

Has inter minimus passer amore cano. Christe, salus rerum, bone conditor atque redemptor,

Unica progenies ex deitate patris, Irrecitabiliter manans de corde parentis, 50 Verbum subsistens et penetrare potens, Aequalis, concors, socius cum patre coaevus,

Quo sumpsit mundus principe principium, Aethera suspendis, sola congeris, aequora fundis,

Quaeque locis habitant, quo moderante vigent, 55 Qui genus humanum cernens mersisse profundo,

Ut hominem eriperes, es quoque factus homo. Nec voluisti etenim tantum te corpore nasci,

Sed caro, quae nasci, pertulit atque mori.

Funeris exsequias pateris, vitae auctor et orbis, 60 Intras mortis iter dando salutis opem. Tristia cesserunt infernae vincula legis, Expavitque chaos luminis ore premi. Depereunt tenebrae Christi fulgore fugatae, Et taetrae noctis pallia crassa cadunt, 65 Pollicitam sed redde fidem, precor, alma potestas, Tertia lux rediit; surge, sepulte meus. Non decet, ut humili tumulo tua membra tegantur,

Neu pretium mundi vilia saxa premant. Indignum est, cuius clauduntur cuncta pugillo, 70 Ut tegat inclusum rupe vetante lapis. Lintea tolle, precor, sudaria linque sepulcro,

Tu satis es nobis, et sine te nihil est. Solve catenatas inferni carceris umbras Et revoca sursum, quidquid ad ima ruit. 75 Redde tuam faciem, videant ut saecula lumen, Redde diem, qui nos te moriente fugit. Sed plane implesti remeans, pie victor, ad orbem,

Tartara pressa iacent nec sua iura tenent. Inferus, insaturabiliter cava guttura pandens, 80 Qui rapuit semper, fit tua praeda, Deus. Eripis innumerum populum de carcere mortis

Et sequitur liber, quo suus auctor adit. Evomit absorptam trepide fera bellua plebem, Et de fauce lupi subrahit agnus oves. 85 Hinc tumulum repetens post tartara carne resumpta Belliger ad caelos ampla tropaea refers. Quos habuit poenale chaos, iam reddidit in te Et quos mors peteret, hos nova vita tenet. Rex sacer, ecce, tui radiat pars magna triumphi, 90 Cum puras animas sacra lavacra beant. Candidus egreditur nitidis exercitus undis,

Atque vetus vitium purgat in amne novo. Fulgentes animas vestis quoque candida signat, Et grege de niveo gaudia pastor habet. 95 Additur hac Felix consors mercede sacerdos, Qui dare vult Domino dupla talenta suo. Ad meliora trahens gentili errore vagantes,

Bestia ne raperet, munit ovile Dei. Quos prius Eva nocens infecerat, hos modo reddit 100 Ecclesiae pastos ubere, lacte, sinu, Mitibus alloquiis agrestia corda colendo

Munere felici de vepre nata seges. Aspera gens Saxo vivens quasi more ferino Te medicante, sacer, bellua reddit ovem. 105 Centeno reditu tecum mansura per aevum Messis abundantis horrea fruge reples.

Immaculata tuis plebs haec vegetetur in ulnis,

Atque Deo purum pignus ad astra feras. Una corona tibi de te tribuatur ab alto, 110 Altera de populo vernet adepta tuo.

Sabbato Sancto.

Ad Processionem.

R Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet.

1. Ecce, renascentis testatur gratia mundi Omnia cum Domino dona redisse suo.

2. Namque triumphanti post tristia tartara Christo Undique fronde nemus, gramina flore favent.

3. Legibus inferni oppressis super astra meantem Laudant rite Deum lux, polus, arva, fretum.

4. Qui crucifixus erat, Deus, ecce, per omnia regnat, Dantque creatori cuncta creata precem.

5. Nobilitas anni, mensum decus, arma dierum, Horarum splendor, scripula puncta fovent.

6. Christe, salus rerum, bone conditor atque redemtor, Unica progenies ex deitate patris,

7. Qui genus humanum cernens mersisse profundo, Ut hominem eriperes, es quoque factus homo,

8. Funeris exsequias pateris, vitae auctor et orbis, Intras mortis iter dando salutis opem.

9. Pollicitam sed redde fidem, precor, alma potestas, Tertia lux rediit, surge sepulte meus !

10. Solve catenatas inferni carceris umbras

Et revoca sursum, quidquid ad ima ruit.

11. Redde tuam faciem, videant ut saecula lumen, Redde diem, qui nos te moriente fugit.

12. Eripis innumerum populum de carcere mortis, Et sequitur liber, quo suus auctor adit.

13. Hinc tumulum repetens post tartara carne resumpta Belliger ad caelos ampla tropaea refers.

Nach 13

folgt in C, vermutlich aus einem Osterspiel:

Namque nostrae abiere Atque Iesum invisere, Caeli cives dicunt illum Vivum iam regnare.

In Ascensione Domini.

Ad Processionem.

R Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus ascendit victor et astra tenet.

1. Ecce, renascentis adplaudit gratia mundi, Sidera scandenti, rex pie, Christe, tibi.

2. Tu tumulum repetens post tartara carne resumpta Belliger ad caelos ampla tropaea refers.

3. Mox, bone, glorifico remeans Phlegetonte triumpho Pluribus exuviis nobilis astra petis.

4. Caelica naturam ducens super agmina nostram Fide piis umeris pastor ovem revehis.

In Sankt Peter in Salzburg sang man seit dem

12. Jahrhundert, bei dem gleichen Anlasse:

R Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus ascendit vietor et astra tenet.

1. Legibus inferni oppressis super astra meantem Laudant rite Deum lux, polus, arva, fretum.

2. Qui crucifixus erat, Deus, ecce, per omnia regnat, Dantque creatori cuncta creata precem.

3. Hinc tumulum repetens post tartara carne resumpta Belliger ad caelos ampla tropaea refers.

Noch

kurzer fafste man sich am Himmelfahrtstage in Melk:

R Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus ascendit victor et astra tenet.

1. Hinc tumulum repetens post tristia carne resumpta Belliger ad caelos ampla tropaea refers.

2. Immaculata tuis haec plebs vegetetur in undis Atque Deo purum pignus ad astra ferat.

So in St. Florian:

R Salve, festa dies, toto venerabilis aevo, Qua sacer accendit spiritus igne suos.

1. Rex sacer, ecce, tui radiat pars magna triumphi, Cum plurimas animas sacra lavacra tenent.

2. Candidus egreditur nitidis exercitus undis Atque vetus vitium purgat in amne novo.

3. Splendidulas animas vestis quoque candida signat, Et grege de niveo gaudia pastor habet.

4. Additur ac felix concors mercede sacerdos, Bestia ne rapiat, munit ovile Dei.

Eine andere Gruppierung fur

dasselbe Fest ist die folgende:

R Salve, festa dies, toto venerabilis aevo, Qua nova de caelo gratia fulsit humo.

1. Iamque triumphanti post tristia tartara Christo Undique fronde nemus, gramina flore favent.

2. Altius ignivomum solem caeli orbita ducit, Qui vagus Oceani exit et intrat aquas.

3. Armatus radiis elementa liquentia lustrans Adhuc nocte brevi tendit in orbe diem.

4. Splendida sincerum producunt aethera vultum, Laetitiamque suam sidera clara probant.

5. Rus gaudens vario fundit munuscula fetu, Cum bene vernalis reddit et annus opes.

6. Mollia purpureum pingunt violaria campum, Prata virent herbis, et micat herba comis.

7. Paulatim subeunt stillantia lumina florum, Floribus arrident gramina cuncta suis.

Auf die ganze Osterwoche

verteilt findet sich ein Cento in einem Processionale ms. S. Mariae Magdalenae Claustroneoburgen. saec. 14. Cod. Claustroneoburgen. 995, wie folgt:

R Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet.

Ecce, renascentis testatur gratia mundi

Omnia cum Domino dona redisse suo. Namque triumphanti post tristia tartara Christo

Undique fronde nemus, gramina flore favent.

Feria secunda.

Tempora florigero rutilant distincta sereno

Et maiore poli lumine porta patet. Altius ignivomum solem vehit orbita caeli,

Qui vagus oceanas intrat et exit aquas.

Feria tertia.

Auricomis radiis elementa liquentia lustrans

Adhuc nocte brevi tendit in orbe diem. Splendida sincerum producunt sidera vultum,

Laetitiamque suam sidera laeta probant.

Feria Quarta.

Terra ferax vario fundit munuscula cultu,

Cum bene vernales reddit et annus opes. Mollia purpureum pingunt violaria campum,

Prata virent herbis, et micat herba comis.

Feria Quinta.

Semine deposito lactens seges exsilit arvis,

Spondens agricolae vincere posse famem. Caudice desecto lacrimat sua gaudia palmes,

Unde merum tribuat, dat modo vitis aquam.

Feria Sexta.

Cortice de matris tenera lanugine surgens Praeparat ad partum turgida gemma sinum.

Tempore sub hiemis foliorum crine revulso Iam reparat viridans frondea tecta nemus.

[Sabbato. ]

Qui crucifixus erat, Deus, ecce, per omnia regnat,

Dantque creatori cuncta creata precem. Christe, salus rerum, bone conditor atque redemptor,

Unica progenies ex deitate patris.

Auf die Sonntage nach Ostern verteilt das Lied Clm. Monacen. 27 130. Grad. Ottoburanum saec. 12. wie folgt:

Dominica Paschae.

Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet. Tempora florigero rutilant distincta sereno

Et maiore poli lumine porta patet. Altius ignivomum solem caeli orbita ducit,

Qui vagus Oceanas exit et intrat aquas. Armatis radiis elementa liquentia lustrans

Adhuc nocte brevi tendit in orbe diem. Splendida sincerum producunt aethera vultum,

Laetitiamque suam sidera clara probant. Terra favens (gaudens Hs. ) vario fundit munuscula fetu,

Cum bene vernales reddit et annus opes. Mollia purpureum pingunt (pingit Hs. ) violaria campum,

Prata virent herbis, et micat herba comis. Paulatim subeunt stillantia lumina florum,

Floribus arrident gramina tincta suis. Semine deposito lactans seges exsilit arvis,

Spondens agricolae vincere posse famem. Caudice desecto lacrimat sua gaudia palmes,

Unde merum tribuat, dat modo vitis aquam. Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet.

Dominica prima post Octavam Paschae.

Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet. Cortice de matris tenera lanugine surgens

Praeparat ad partum turgida gemma sinum. Tempore sub hiemis foliorum crine revulso

Iam reparat viridans frondea tecta nemus. Myrta, salix, abies, corylus, siler, ulmus, acernus,

Plaudit quaeque suis arbor amoena comis. Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet.

Dominica Secunda.

Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet. Construitura favos apes hinc alvearia linquens

Floribus instrepitans poplite mella rapit.

Ad cantus revocatur avis, quae carmine clauso

Pigrior hiberno frigore muta fuit. Hinc philomena suis attemperat organa cannis,

Fitque repercusso dulcior aura melo. Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet.

Dominica Tertia.

Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet. Ecce, renascentis testatur gratia mundi

Omnia cum Domino dona redisse suo. Namque triumphanti post tristia tartara Christo

Undique fronde nemus, gramina flore favent. Legibus infermi oppressis super astra meantem

Laudant rite Deum lux, polus, arva, fretum. Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet.

Dominica Quarta.

Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet. Qui crucifixus erat, Deus, ecce, per omnia regnat,

Dantque creatori cuncta creata precem. Nobilitas anni, mensum decus, arma dierum,

Horarum splendor scripula puncta favent. Hinc tibi silva comis plaudit, hinc campus aristis,

Hinc grates tacito palmite vitis agit. Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet.

Dominica Quinta.

Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet. Qui genus humanum cernens mersisse profundo,

Ut hominem eriperes, es quoque factus homo. Nec voluisti etenim tantum te corpore nasci,

Sed caro, quae nasci, pertulit atque mori. Funeris (muneris Hs. ) exequias pateris, vitae auctor et orbis,

Intras mortis iter dando salutis opem. Salve, festa dies, toto venerabilis aevo,

Qua Deus infernum vicit et astra tenet.