Prooemium

Ecce manus Missa est ad me, in qua erat liber involutus. Et expandit illum coram me; qui erat scriptus intus et foris: et scriptae erant in eo lamentationes et carmen, et vae. Ezech. 2.

Ex verbis istis quatuor possunt accipi circa praesens opus lamentationum jeremiae, scilicet auctor, modus, utilitas et materia. In auctore designatur benignitas: unde dicit: ecce manus Missa est. Haec manus sapientia dei est, qua omnia facta sunt, sicut dicitur in Psal. 103: omnia in sapientia fecisti. Ipsa est quae intellectum aperit ad videndum. Ezech. 40: facta est super me manus domini, et adduxit me illuc in visionibus dei. Ipsa est quae linguam expedit ad loquendum.

Jerem. 1: misit manum suam, et tetigit os meum, et dixit dominus ad me: ecce dedi verba mea in ore tuo. Ipsa est quae manum dirigit ad scribendum. Dan. 5: apparuerunt digiti quasi hominis scribentis: qui sunt prophetae, et alii doctores in quibus sapientiae dona dividimus, ut totum quod homo tradendo divinam sapientiam, exterius agit ministerio, ipsa interius perficiat auctoritate.

Isa. 26: omnia opera nostra operatus est in nobis. 2 corinth. 3: non quod sufficientes simus cogitare aliquid ex nobis, tamquam ex nobis, sed sufficientia nostra ex deo est. Haec quidem sapientia tam alta est, ut dum nos in infimo sumus, nihil ab ipsa possemus accipere, nisi nobis mitteretur. Et ideo benignitas auctoris designatur in missione manus. Rom. 11: o altitudo divitiarum sapientiae, et scientiae dei.

Mittitur quasi nobis proposita tripliciter. In rerum creatione, ex quibus perpenditur. Rom. 1: invisibilia dei per ea quae facta sunt, intellecta conspiciuntur.

Sap. 13: a magnitudine speciei, et creaturae, poterit horum creator videri.

Mittitur etiam interna inspiratione. Sap. 7: per nationes in animas sanctas se transfert, amicos dei, et prophetas ipsa constituit. Missa est eminentissime in incarnatione quando coram oculis corporalibus, invisibilis sapientia apparuit. Sap. 9: mitte illam de caelis sanctis tuis, et a sede magnitudinis tuae, ut mecum sit, et mecum laboret, ut sciam quid acceptum sit coram te omni tempore. In modo ostenditur difficultas; unde sequitur: in qua erat liber involutus. Est idem iste liber involutus ornatu verborum: unde et metrice descriptus, et rethoricis est ornamentis coloratus. Prover. 15: lingua sapientum ornat scientiam. Est etiam involutus profunditate mysteriorum. 1 corinth. 13: spiritus enim loquitur mysteria. Et apostolis dicitur in persona omnium qui sacras Scripturas ediderunt: vobis datum est nosse mysterium regni dei. Matth. 13. Est etiam involutus varietate similitudinum, sicut et ceteri prophetarum libri.

Proverb. 1: animadvertet parabolam et interpretationem, verba sapientum, et aenigmata eorum.

Oseae 12: ego visiones multiplicavi, et in manibus prophetarum assimilatus sum. Et hoc signatum est per tria involumenta quibus vasa sanctuarii involvebantur, Num. 4. Per velum enim quod diversis coloribus, et pulchra varietate erat distinctum, ut dicitur Exod. 26, significatur diversitas similitudinum. Per pelles, et pallium hyacinthini coloris, significantur caelestia mysteria, quibus quasi impraegnatus est liber iste. Per pallium purpureum significatur ornatus verborum. Haec enim involutio spiritus sancti explicatur a sacris expositoribus: quia sacrae Scripturae eodem spiritu sunt expositae quo sunt editae, sicut dicit Augustinus.

Et ideo sequitur: expandit illum coram me. Deus enim aperit Scripturarum verba: unde dicitur luc.

Ult.: aperuit illis sensum ut intelligerent Scripturas.

Revelat occulta mysteria. Dan. 2: vere deus noster deus deorum, et dominus regum, revelans mysteria. Explicat similitudinem. Ps. 17: prae fulgore in conspectu ejus nubes transierunt.

In multiplicitate etiam ostenditur utilitas; unde sequitur: qui erat scriptus intus et foris, utrobique enim sapientiam scriptam continet: scilicet in cortice litteralis sensus, et in abditis sententialis intelligentiae, ut sit verum quod dicitur joan. 10: ingredietur et egredietur et pascua inveniet. In materia ostenditur diversitas: unde sequitur: et erant scriptae in eo lamentationes, et carmen et vae. Deplorat josiae necem; et quantum ad hoc continet lamentationes. 2 Paral. 35: universus Juda et jerusalem luxerunt eum, jeremias maxime, cujus omnes cantores, et cantatrices usque in praesentem diem lamentationes super josiam replicant. Deplorat populi conculcationem; et quantum ad hoc continet carmen.

Ezech. 32: fili hominis cane carmen lugubre super multitudine. Deplorat etiam jerusalem et totius civitatis vastationem; et quantum ad hoc continet vae. Jer. 4: vae nobis, quia vastati sumus.

Vel possunt haec tria ad triplicem sensum referri, quo liber iste in Glossis exponitur: ut vae referatur ad sensum typicum, tropologicum vel moralem, quo deplorat peccati servitutem. Infra ult.: cecidit corona capitis nostri: vae nobis, quia peccavimus.

Carmen refertur ad sensum mysticum, quo deplorat ecclesiae viduitatem. Psal. 39: immisit in os meum canticum novum, carmen deo nostro. Lamentationes, quantum ad sensum historicum, quo deplorat Judaeorum captivitatem.

Jerem. 9: vox lamentationis audita est de sion: quomodo vastati sumus, et confusi vehementer? et ab hoc liber iste denominatur, unde alio nomine dicitur threni, quod in Graeco sonat lamentationem: quamvis a quibusdam dicuntur treni, quasi terni, quia quasi ternis versibus sub una littera procedit in principio libri: unde tribus ordinibus litterarum variatur. Primo sub una littera tres clausulas usque ad tertium capitulum, ubi tribus clausulis singulis eamdem litteram praeponit.

In quarto capitulo duas clausulas sub eadem littera concludit.

Notandum, quod in Hebraeo in singulis litteris per ordinem incipiunt distinctiones singulae, sicut vocantur, sicut apud nos in illo hymno: a solis ortus cardine. Et secundum hujuscemodi interpretationem litterarum, singulae litterae consonant sententiae clausularum, quibus praeponuntur.