IN CAPUT XIII ZACHARIAE

ENARRATIO,

" In die illa. " Hic tangit de ablutione paenitentium per fontem gratiae sacramentalis. Dividitur autem pars ista in tres partes. In prima agit de ablutione peccatorum. In secunda de purificatione populi a malis, ibi, v, 2, in fine : " Et pseudoprophetas. " In tertia de zelo religionis, ibi, v, 3: " Ei erit cum prophetaverit quispiam. "

" In die illa, " clar ente scilicet luce veritatis. Ad Roman. XIII, 12 et 13 : Abjiciamus ergo opera tenebrarum, et induamur arma lucis. Sicut in die honeste ambulemus. " Erit fons patens ," nulli scilicet vetitus, nulli negatus. Isa. lv, 1 : Omnes sitientes , venite ad aquas. " Domui David, " Ecclesiae Christi scilicet. Isa. XII, 3 : Haurietis aquas in gaudio de fontibus Salvatoris. Fontes enim isti manant aquas absolutionis in gratia sacramentorum, et aquas doctrinae in verbo Doctorum, et aquas refrigerii in consolatione tentatorum, et aquas humectantes in ligatione ardorum. Genes. II, 10 : Fluvius egrediebatur de loco voluptatis ad irrigandum paradisum, qui inde dividitur in quatuor capita. " Et habitantibus Jerusalem, " hoc est, totam Ecclesiam. Numer. XX, 6 : Aperi eis thesaurum tuum fontem aquae vivae, ut satiati, cesset murmuratio eorum. " In ablutionem peccatoris, " qui actualiter peccavit, " et menstruatae, " per quod argentum, et probabo eos sicut probatur aurum. Ipse vocabit nomen meum, et ego exaudiam eum. Dicam : Populus meus es : et ipse dicet : Dominus Deus

intelligitur originale peccatum. Psal. l,

9 : Lavabis me, ei super nivem dealbabor. Isaiae, IV, 4 : Si abluerit Dominus sordes filiarum Sion, et sanguinem Jerusalem laverit de medio ejus in spiritu judicii, ei spiritu ardoris.

" Et erit. " Confirmatio sequentium est. " In die illa, " lucente scilicet gratia, " dicit Dominus excercituum.)) Isaiae, LVIII, 10 : Orietur in tenebris lux tua. " Disperdam nomina idolorum de terra, " quae scilicet quilibet sibi finxit ad colendum, avarus nummum, luxuriosus Venerem, gulosus ventrem, superbus 3 ovem, iracundus Martem, immundas Saturnum, acediosus Dianam. Isa. II, 17 et 18 : Elevabitur Dominus solus in die illa, et idola penitus conterentur. " Et non memorabuntur ultra, " in ore scilicet cujusquam. Osee, II, 17 : Auferam nomina Baalim de ore ejus. Ezechiel.XXXVI, 25 : Effundam super vos aquam mundam, et mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris, et ab universis idolis vestris mundabo vos. Et de separatione malorum hominum subdit : " Et pseudoprophetas. " Isa. IX, 15 : Propheta docens mendacium, ipse est cauda : operit enim turpitudines aliorum. Jeremiae, XXIII, 15 : Haec dicit Dominus exercituum ad Prophetas : Ecce ego cibabo eos absinthio, et potabo eos felle : a Prophetis enim Jerusalem egressa est pollutio super omnem terram. Significant autem eos, qui temporibus nostris spiritu quodam prophetico inflati, visionibus fictis decipiunt populum. " Et spiritum immundum, " in quo scilicet divinant, " auferam de terra. "

Ii Paral. XVIII, 21 : Ero spiritus mendax in ore omnium Prophetarum ejus.

Et subdit de zelo religionis : " Et erit " Confirmatio est. " Cum prophetaverit quispiam, " pseudopropheta scilicet, " ultra, " hoc est, deinceps, " dicent ei pater ejus et mater ejus, " plus diligentes legem quam affectum carnalem. Deuter.XXI, 18 et seq.: Si genuerit homo filium contumacem ei protervum, qui non audiat patris aut matris imperium, ei coercitus obedire contempserit : apprehendent eum, pater ejus scilicet et mater ejus, et ducent eum ad seniores civitatis. Et, post pauca, v. 21 : Lapidibus eum obruet populus civitatis. Maxime autem contumax est, qui ab haeresi compesci contempserit. Et hoc est quod hic sequitur : " Qui genuerunt eum : Non vives. " Glossa, " ardore divinae ser "vitutis non exspectantes publicum judi" cium." Haereticis enim parci non debet: morte enim dignus est qui Deo fidem et animam furatur, Deuter. XVIII, 20, praecipitur interfici propheta qui mendacium loquitur in nomine Domini. Matth. VII, 15 : Attendite a falsis Prophetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ovium. Et hoc "st quod sequitur hic : " Quia mendacium locutus es in nomine Domini, " usurpato scilicet. Jerem. XXIII, 16 : Nolite audire verba Prophetarum qui prophetant vobis, et decipiunt vos : visionem cordis sui loquuntur, non de ore Domini. " Et configent eum, " verberibus scilicet, et puncturis tribulationum, " pater ejus ei mater ejus , genitor es ejus, " affectum scilicet religionis affectui naturae praeponentes. Genes.XXII, 12 : Non pepercisti unigenito filio tuo propter me. " Cum prophetaverit, " mendacium scilicet contra religionem. In signum hujus Elias occidit quadringentos viros prophetas Baal .''

Et subdit quod ex hoc cavebunt de futuro, et dolebunt de praeterito :

" Et erit, " cum scilicet falsa prophetans judicio parentum condemnabitur : " In die illa confundentur Prophetae, " hoc est, erubescent de falso vaticinio, " unusquisque ex visione sua, " mendaci scilicet, " cum prophetaverit,)) supple, mendacium. Jerem.XXIII,14: In Prophetis Jerusalem vidi similitudinem adulterantium, ei iter mendacii : ei confortaverunt manus pessimorum, ut non converterentur, unusquisque a malitia sua. a Nec operientur pallio saccino : " usurpabant enim habitum verorum Prophetarum, ut sub hoc pallio simplices deciperent. Et hoc est quod sequitur : " Ut mentiantur, " hoc est, ut mentiri facilius possent. Tria enim faciebant : usurpabant enim habitum Prophetarum, revelationem jactabant divinam, et in dolo quandoque veritatem dicebant ut mendacium protegerent. Apoc.XVI, 13 : Vidi de ore draconis, et de ore bestiae, et de ore pseudoprophetae spiritus tres immundos in modum ranarum.

" Sed dicet, " scilicet pseudopropheta convictus et paenitens : " Non sum propheta, " confitens scilicet veritatem. Amos, VII, 14 : Non sum propheta, et non sum filius Prophetae. " Homo agricola ego sum, " hoc est, laborator, et de labore vivens. PsaJ. LXXVII, 2 : Labores manuum tuarum quia manducabis. Job, v, 7 : Homo nascitur ad laborem. " Quoniam Adam, " hoc est, labor indictus Adae, Genes.III, 19 : In sudore vultus tui vesceris pane : " exemplum meum, " in memoria scilicet mea, " ab adolescentia mea, " ut scilicet de labore et non de mendacio vivam. Eccli.VII, 16 : Non oderis laboriosa opera, et villicationem creatam ab Altissimo. Ad Ephes.IV, 28 : Qui furabatur, jam non furetur : magis autem laboret, operando manibus suisquod bonum est, ut habeat unde tribuat necessitatem patienti.

" Et dicetur ei, " qui scilicet fuerat pseudopropheta: " Quid sunt, " hoc est, quid significant " plagae istae ? " hoc est, signa plagarum, " in medio manuum tuarum ? " Hebraeus habet, " in terminis tuis, " hoc est, ubique per corpus. Hieronymus : " Quid commisisti ut manus " tuae configerentur ? " Isa.I, 6 : Vulnus, et livor, et plaga tumens, non est circumligata. Quasi dicat : Malefici signa in te apparent. " Et dicet, " pseudopropheta scilicet punitus. Hieronymus : " In " tantum fu gabitur mendacium et veritas " obtinebit locum, ut etiam ipse qui suo " punitus est vitio, juste perpessum se " esse fateatur. " Luc. XXIII, 41 : Nos quidem juste, nam digna factis recipimus. " His plagatus sum in domo eorum qui diligebant me. " Hieronymus : " Haec vulnera recepi judicio parentum " condemnatus, qui non oderant me, sed " diligebant, etiam dum punirent.)) Deuter. XXXIII, 9 : Qui dixit patri suo et matri suae : Nescio vos : ei fratribus suis : Ignoro vos : et nescierunt filios suos. Hi custodiverunt eloquium tuum, et pactum tuum servaverunt.

" Framea. " Hic incipit agere de Christi Passione, et effectu Passionis : unde in duo dividitur. Primo enim agit de Passione. Secundo de effectu ejus, infra, XIV, 1, ibi, " Ecce dies venient. "

In prima tria sunt, scilicet Christi Passio, Apostolorum dispersio, dispersorum probatio,

" Framea, " vocativi casus. Passio quae fremere facit, dicitur framea. Matth, XXVI, 38 : Tristis est anima mea usque ad mortem. Joan. XI, 33 : Infremuit spiritu, et turbavit seipsum, " Suscitare, " hoc est, evigila ad puniendum, " super pastorem meum, " Christum scilicet. Joan. x, 11 : Bonus pastor animamsuam ponit pro ovibus suis. " Et super virum, " qui solus vir inter omnes est viros. Eccle.VII, 29 : Virum de mille unum reperi. " Cohaerentem mihi, " per unionem divinitatis. Joan. XIV, 10 : Ego in Patre, et Pater in me est. Joan. x, 30 : Ego et Pater unum sumus, " Dicit Dominus exercituum, " cujus scilicet voluntate Passio Christi perfecta est. Unde Dominus dixit Petro prohibenti Passionem, Matth. XXVI, 52 : Converte gladium tuum in locum suum. Joan. XVIII, 11 : Calicem quem dedit mihi Pater, non bibam illum ? Et revertitur loquens ad frameam : " Percute pastorem. " Ac si dicat : 0 framea, ita suscitare, quod percutias pastorem, et occidas. isaiae, LXII, 8 : Propter scelus populi mei percussi eum. Daniel.IX, 26 : Occidetur Christus : et non erit ejus populus qui eum negaturus est. " Et dispergentur oves.)) Glossa inducit illud Matth. XXVI, 56: Tunc discipuli omnes, relicto eo, fugerunt. Hoc testimonio usus est Dominus, Matth. XXVI, 31 : Omnes vos scandalum patiemini in me, in ista nocte. Scriptum est enim : Percutiam pastorem, et dispergentur oves gregis.

Et subdit aliquid de consolatione : " Et convertam manum meam, " collectionis scilicet, " ad parvulos,)) pauculos scilicet, et humiles fideles. Hieronymus : " Relictis superbis Judaeis, humilis Ma-" gister colligit humiles discipulos, et " adducit illud Lucae, XII, 32 : Nolite " timere, pusillus grex, quia complacuit " Patri vestro dare vobis regnum.)) Matth. xix, 14 : Sinite parvulos, et nolite eos prohibere ad me venire : talium est enim regnum caelorum. Sapient. III, 1 : Justorum animae in manu Dei sunt. Deuter. : Dilexit populus, omnes sancti in manu illius sunt.

Ex quibus autem colliguntur, subdit :

" Et erunt in omni terra, " hoc est, in toto mundo. Isa. XXIV, 16 : A finibus

terrae laudes audivimus, gloriam justi." Dicit Dominus : Partes duae, " Judaeorum scilicet, et gentilium : tota enim terra tunc divisa fuit in hos duos populos : " dispergentur, " per mundum, scilicet Apostoli. Tob. XIII, 4 : Ideo dispersit vos inter gentes, quae ignorant eum, ut vos enarretis mirabilia ejus, et faciatis scire eos, quia non est alius Deus omnipotens praeter eum. " Et deficient, " supple, duae partes, a gentilitate scilicet, et a judaismo. Psal. CIII, 35 : Deficiant peccatores a terra, ei iniqui ita ut non sint. " Et tertia pars relinquetur, " Christianorum scilicet credentium, " in ea, " hoc est, in terra sive Ecclesia, Isaiae, VI, 12 et 13 : Multiplicabitur quae derelicta fuerat in medio terrae. Ei adhuc in ea decimatio , et convertetur, et erit in ostensionem sicut terebinthus, et sicut quercus, quae expandit ramos suos : semen sanctum erit id quod steterit in ea.

Et subdit de probatione illorum : " Et ducam tertiam partem, " supple, relictam, " per ignem, " tribulationis scilicet, et martyrii, vel charitatis. Psal. XVI, 3 : Igne me examinasti, ei non est inventa in me iniquitas. Glossa inducit illud Lucae, XII, 49 : Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accenda-tur. Et quod, Act. ii, 4, Apostoli baptizati in Spiritu Dei et igne dicuntur . " Et uram eos sicut uritur argentum, " ut scilicet idonei sint ad eloquium. Psal. XI, 7 : Argentum igne examinatum, probatum terrae, purgatum septuplum. " Et probabo eos sicut probatur aurum, " ut scilicet idonei sint ad recipiendum sapientiae thesaurum. Sap. iii, 6: Tamquam aurum in fornace probavit illos, et quasi holocausti hostiam accepit illos, et invenit eos dignos se.

" Ipse, " populus scilicet tertiae partis, " vocabit, " hoc est invocabit " nomen meum, " sibi in gratia notum. Sophon, III, 8 et 9 : In igne zeli mei devorabitur omnis terra : quia tunc reddam populis meis labium electum, ut invocent omnes in nomine Domini, et scindant ei humero uno, " Et ego exaudiam eum. " Jeremiae, xxxiii, 3 : Clama ad me, et exaudiam te : et annuntiabo tibi grandia, et firma, quae nescis. " Dicam : Populus meus es, " mihi scilicet serviens. Deuter. VII, 6 : Te elegit Domitius Deus tuus, ut sis ei populus peculiaris de cunctis populis, qui sunt super terram, " Et ipse dicet: Dominus Deus meus, " supple, es. Apoc. XXI, 3 : Ei ipse Deus cum eis erit eorum Deus. Joan, xx, 28 : Dominus meus, et Deus meus.