Sive Bibliotheca Universalis, Integra, Uniformis, Commoda, Oeconomica, Omnium Ss. Patrum, Doctorum Scriptorumque Ecclesiasticorum Qui Ab Aevo Apostoli
Elenchus Rerum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Elenchus Rerum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Sigliorum Explicatio.
Praefatio, In Qua, Post Enumeratas Sancti Cypriani Operum Editiones, De S. Martyris Doctrina Pluribus Disseritur. Auctore D. Prudentio Maran, O. S. B.
I.—Cypriani Sententia De Unitate Et Infallibilitate Ecclesiae.
II.—Refelluntur Qui Episcopos Apud Cyprianum Jure Divino A Presbyteris Distingui Negant.
III.—Primatus Ecclesiae Romanae A S. Cypriano Semper Agnitus.
XII.—Utrum Concilium Carthaginense Poenitentiam Sacrificatis Per Totum Vitae Tempus Imposuerit.
XIII.—De Christi In Eucharistia Praesentia.
XIV.—De Communione Sub Utraque Specie.
XV.—S. Cypriani Sententia De Sacrificio, De Purgatorio Et Invocatione Sanctorum.
XVI.—De Christi Divinitate, Ejusque Gratia.
Vita Sancti Cypriani, Cura D. Prudentii Maran O. S. B. Adornata.
Vita Sancti Cypriani, Cura D. Prudentii Maran O. S. B. Adornata.
I.—De S. Cypriano Nondum Christiano.—Distinguendus Est A Cypriano Antiocheno.
III.—De Studiis Et Scriptis S. Cypriani A Baptismo Usque Ad Ordinationem.
V.—De Persecutione Decii Ejusque Initiis, Ac De Magno Lapsorum Et Confessorum Numero.
VI.—In Quo Positum Eorum Delictum Qui Libellatici Appellati Sunt.
VII.—Cyprianus Secedit In Persecutione Justissimis De Causis.
VIII.—De Litteris Cleri Romani Carthaginem Missis, Postquam Cyprianum Secessisse Nuntiatum Est.
XII.—De Epistola XV S. Cypriani Et Pluribus Aliis Paulo Post Novo Tumultu Exorto Scriptis.
XIII.—De Epistola Celerini Ad Lucianum Et Responso Luciani.
XVI.—Vicarios Pro Se Mittit Cyprianus.—Minae Felicissimi.
XX.—Quo Tempore Erupit Schisma Novatiani.
XXI.—Quo Tempore Ordinatus Novatianus.
XXII.—Ordo Rerum A Sancto Cypriano Gestarum In Causa Cornelii.
XXIV.—De Gestis Et Scriptis S. Cypriani Anno 252, Ante Persecutionem.
XXXII.—Nonnullae Observationes Adduntur In Hanc De Baptismo Controversiam.
XXXIII.—De Epistola LXIII Cypriani Adversus Eos Qui Aquam Solam In Matutino Sacrificio Adhibebant.
XXXIV.—Confessio Et Martyrium Cypriani.
XXXVI.—De Singularitate Clericorum, Epistola Celsi Ad Vigilium, Et Nonnullis Aliis.
XXXVII.—De S. Cypriani Antiocheni Poenitentia, Et Aliis Duobus Libellis Ad Eum Pertinentibus.
Notitia Codicum Manuscriptorum Qui Ad Hanc Editionem Adornandam Adhibiti Fuere.
Notitia Codicum Manuscriptorum Qui Ad Hanc Editionem Adornandam Adhibiti Fuere.
Index Capitum Quae In Praefatione, Et Vita S. Cypriani, Nunc Primum Adornata, Continentur.
Index Capitum Quae In Praefatione, Et Vita S. Cypriani, Nunc Primum Adornata, Continentur.
Ordo Epistolarum Sancti Cypriani Quem Pamelius Et Baluzius Secuti Sunt, Comparatus Cum Ordine Editionis Oxoniensis.
Opuscula Vulgo Adscripta Sancto Cypriano, Ex Editionibus Oxoniana Et Baluziana.
Ordo Epistolarum Alphabeticus.
Ordo Epistolarum Et Tractatuum Sancti Cypriani, Accommodatus Ad Ea Quae In Vita S. Martyris Disseruimus.
Divi Thascii Caecilii Cypriani Episcopi Carthaginensis Et Martyris Operum Pars Prima.—Epistolae.
Divi Thascii Caecilii Cypriani Episcopi Carthaginensis Et Martyris Operum Pars Prima.—Epistolae.
Epistola VI. (Erasm., I, 5 Pamel., VII Rig., Baluz., Paris., VI Oxon., Lips., XIII.)
Epistola XV. (Erasm., II. 4. Pamel., XVI. Rig., Baluz., Paris., XV. Oxon., Lips. XXXVII.)
Epistola XVIII. (Pamel., XIX. Rigalt., Baluz., Paris., XVIII. Oxon., Lips. XXIV.)
Epistola XL. (Erasm., I, 8. Pamel., Rigalt., Baluz., XL. Paris., XXXIX. Oxon., Lips., XLIII.)
Epistola XLI. (Erasm., II, 11. Pamel., Rigalt., Baluz., XLI. Paris., XL. Oxon., Lips., XLIV.)
Epistola LVII. (Erasm., I, 1. Pamel., Rigalt., Baluz., LVII. Paris., LVI. Oxon., Lips., LV.)
Epistola LXIV. (Erasm., I, 7. Pamel., Rigalt., Baluz., LXIV. Pariss., LXIII. Oxon., Lips., LXV.)
126 Epistola LXXI. ad Quintinum,
129 Epistola LXXIII. de Haeret. bapt.,
138 Epistola LXXIV. ad Pompeium
142 Epistola LXXV. Script. Ecclesiasticor. Opusc. praecip.,
Epistola LXXVIII. (Pamel., Rigalt., Baluz., LXXVIII. Paris., Oxon., Lips., LXXXII.)
Epistola LXXXI. (Erasm., IV, 1. Pamel., Rigalt., Baluz., LXXXI. Paris., LXXX. Oxon., Lips., VI.)
Epistola Cornelii Papae Ad Cyprianum.
Thascii Caecilii Cypriani Episcopi Carthaginensis Et Martyris Operum Pars II. Opuscula. Liber De Habitu Virginum. Liber De Lapsis. Liber De Unitate Ec
173
Liber De Lapsis.
Liber De Unitate Ecclesiae.
204 Liber De Oratione Dominica.
204 Liber De Oratione Dominica.
Liber Ad Demetrianum.
Liber De Idolorum Vanitate. Quod Idola DII Non Sint, Et Quod Deus Unus Sit, Et Quod Per Christum Salus Credentibus Data Sit .
229 Liber De Mortalitate.
237 Liber De Opere Et Eleemosynis.
237 Liber De Opere Et Eleemosynis.
247 Liber De Bono Patientiae.
Liber De Zelo Et Livore.
Epistola Ad Fortunatum De Exhortatione Martyrii .
Epistola Ad Fortunatum De Exhortatione Martyrii .
Cap. I,—Quod Idola DII Non Sint, Et Quod Nec Elementa Vice Deorum Colenda Sint.
Cap. II.—Quod Deus Solus Colendus Sit.
Cap. III.—Quae Comminatio Dei Sit Adversus Eos Qui Idolis Sacrificant.
Cap. IV.—Non Facile Ignoscere Deum Idololatris.
Cap. VI.—Quod, Redempti Et Vivificati Christi Sanguine, Nihil Christo Praeponere Debeamus.
Caput IX.—Ad Hoc Pressuras Et Persecutiones Fieri, Ut Probemur.
Caput XIII.—Plus Nos Accipere In Passionis Mercede, Quam Quod Hic Sustinemus In Ipsa Passione.
Testimoniorum Libri Tres Adversus Judaeos.
Testimoniorum Libri Tres Adversus Judaeos.
Caput I.—Judaeos In Offensam Dei Graviter Deliquisse, Quod Dominum Dereliquerint
Caput II.—Quod Prophetis Non Crediderint Et Eos Interfecerint.
Cap. III.—Ante Praedictum Quod Dominum Neque Cognituri Neque Intellecturi Neque Recepturi Essent.
Cap. V.—Nihil Posse Judaeos Intelligere De Scripturis, Nisi Prius Crediderint In Christum.
Cap. VI.—Quod Hierusalem Perdituri Essent, Et Terram Quam Acceperant Relicturi.
Cap. VIII.—Quod Circumcisio Prima Carnalis Evacuata Sit, Et Secunda Spiritalis Repromissa Sit.
Cap. IX.—Quod Lex Prior, Quae Per Moysen Data Est, Cessatura Esset.
Cap. X.—Quod Lex Nova Dari Haberet.
Cap. XI.—Quod Dispositio Alia Et Testamentum Novum Dari Haberet.
Cap. XII.—Quod Baptisma Vetus Cessaret Et Novum Inciperet.
Cap. XIII.—Quod Jugum Vetus Evacuaretur Et Jugum Novum Daretur.
Cap. XIV.—Quod Pastores Veteres Cessaturi Essent, Et Novi Inciperent.
Cap. XVI.—Quod Sacrificium Vetus Evacuaretur, Et Novum Celebraretur.
Cap. XXI.—Quod Gentes Magis In Christum Crediturae Essent.
Cap. XXIII.—Quod Ad Regnum Coelorum Magis Gentes Quam Judaei Perveniant.
Cap. I.—Christum Primogenitum Esse, Et Ipsum Esse Sapientiam Dei, Per Quem Omnia Facta Sunt.
Cap. III.—Quod Christus Idem Sit Sermo Dei.
Cap. IV.—Quod Christus Idem Manus Et Brachium Dei Sit.
Cap. V.—Quod Idem Angelus Et Deus Christus.
Cap. VII.—Quod Christus Deus Venturus Esset Illuminator Et Salvator Generis Humani.
Cap. VIII.—Quod Cum A Principio Filius Dei Fuisset, Generari Denuo Haberet Secundum Carnem.
Cap. XI.—Quod De Semine David Secundum Carnem Nasci Haberet.
Cap. XII.—Quod In Bethlehem Nasceretur.
Cap. XIII.—Quod Humilis In Primo Adventu Suo Veniret.
Cap. XIV.—Quod Ipse Sit Justus Quem Judaei Occisuri Essent.
Cap. XV.—Quod Ipse Dictus Sit Ovis Et Agnus Qui Occidi Haberet, Et De Sacramento 291
Cap. XVI.—Quod Idem Et Lapis Dictus Sit.
Cap. XVII.—Quod Deinde Idem Lapis Mons Fieret Et Impleret Totam Terram.
Cap. XIX.—Quod Ipse Sit Sponsus, Ecclesiam Habens Sponsam, De Qua Filii Spiritales Nascerentur.
Cap. XX.—Quod Cruci Illum Fixuri Essent Judaei.
Cap. XXI.—Quod In Passione Crucis Et Signo Virtus Omnis Sit Et Potestas.
Cap. XXII.—Quod In Hoc Signo Crucis Salus Sit Omnibus Qui In Frontibus Notentur .
Cap. XXIII.—Quod Medio Die In Passione Ejus Tenebrae Futurae Essent.
Cap. XXIV.—Quod A Morte Non Vinceretur, Nec Apud Inferos Remansurus Esset.
Cap. XXV.—Quod Ab Inferis Tertio Die Resurgeret.
Cap. XXVII.—Quod Perveniri Non Possit Ad Deum Patrem Nisi Per Filium Ejus Jesum 296
Cap. XXVIII.—Quod Ipse Judex Venturus Sit.
Cap. XXIX.—Quod Ipse Sit Rex In Aeternum Regnaturus.
Cap. XXX.—Quod Ipse Sit Judex Et Rex .
Cap. II—In Opere Et Eleeomosynis, Etiamsi Per Mediocritatem Minus Fiat, Ipsam Voluntatem Satis Esse.
Cap. III—Agapen Et Dilectionem Fraternam Religiose Et Firmiter Exercendam.
Cap. IV.—In Nullo Gloriandum, Quando Nostrum Nihil Sit.
Cap. V.—Humilitatem Et Quietem In Omnibus Tenendam.
Cap. VI.—Bonos Quosque Et Justos Plus Laborare, Sed Tolerare Debere, Quia Probantur.
Cap. VII.—Non Contristandum Spiritum Sanctum, Quem Accepimus.
Cap. VIII.—Iracundiam Vincendam Esse, Ne Cogat Delinquere.
Cap. IX.—Invicem Se Fratres Sustinere Debere.
Cap. X.—In Deum Solum Fidendum Et In Ipso Gloriandum Esse.
Cap. XI.—Eum Qui Fidem Consecutus Est, Exposito Priore
Cap. XIV.—Numquam Mussitandum, Sed Circa Omnia Quae Accidunt Benedicendum Deum.
Cap. XV.—Ad Hoc Tentari Homines A Deo Ut Probentur .
Cap. XVII.—Minora Esse Quae In Saeculo Patimur Quam Sit Praemium Quod Promissum Est.
Cap. XVIII.—Dilectioni Dei Et Christi Nihil Praeponendum.
Cap. XIX.—Voluntati Non Nostrae, Sed Dei, Obtemperandum.
Cap. XX.—Fundamentum Et Firmamentum Spei Et Fidei Esse Timorem.
Cap. XXI.—Non Temere De Altero Judicandum.
Cap. XXII.—Accepta Injuria, Remittendum Et Ignoscendum.
Cap. XXIII.—Vicem Malis Non Reddendam.
Cap. XXIV.—Non Posse Ad Patrem Perveniri Nisi Per Filium Ejus Jesum Christum
Cap. XXV.—Ad Regnum Dei, Nisi Baptizatus Et Renatus Quis Fuerit, Pervenire Non Posse.
Cap. XXVI.—Parum Esse Baptizari Et Eucharistiam Accipere, Nisi Quis Factis Et Opere Proficiat.
Cap. XXVII.—Baptizatum Quoque Gratiam Perdere Quam Consecutus Sit, Nisi Innocentiam Servet.
Cap. XXVIII.—Non Posse In Ecclesia Remitti Ei Qui In Deum Deliquerit.
Cap. XXIX.—De Odio Nominis Ante Praedictum.
Cap. XXX.—Quod Quis Deo Voverit Cito Reddendum.
Cap. XXXI.—Eum Qui Non Crediderit Jam Judicatum Esse.
Cap. XXXII.—De Bono Virginitatis Et Continentiae.
Cap. XXXIV.—Fidelem Gentiliter Vivere Non Oportere .
Cap. XXXV.—Deum Ad Hoc Patientem Esse, Ut Nos Poeniteat Peccati Nostri Et Reformemur.
317 Cap. XXXVI.—Mulierem Ornari Saeculariter Non Debere.
Cap. XXXVII.—Fidelem Non Oportere
Cap. XXXVIII.—Servum Dei Innocentem Esse Debere, Ne Incidat In Poenam Saecularem.
Cap. XXXIX.—Datum Nobis Esse Exemplum Vivendi In Christo.
Cap. XL.—Non Jactanter Nec Tumultuose Operandum.
Cap. XLI.—Inepte Et Scurriliter Non Loquendum.
Cap. XLII.—Fidem In Totum Prodesse, Et Tantum Nos Posse Quantum Credimus.
Cap. XLIII.—Posse Eum Statim Consequi Qui Vere Crediderit.
Cap. XLIV.—Fideles Inter Se Disceptantes Non Debere Gentilem Judicem Experiri.
Cap. XLV.—Spem Futurorum Esse, Et Ideo Fidem Nostram Circa Quae Promissa Sunt Patientem Esse Debere.
Cap. XLVI.—Mulierem In Ecclesia Tacere Debere.
Cap. XLVII.—Delicto Et Merito Nostro Fieri Ut Laboremus, Nec Dei Opem In Omnibus Sentiamus.
319 Cap. XLIX.—Inimicos Quoque Diligendos.
Cap. L.—Sacramentum Fidei Non Esse Profanandum.
Cap. LI.—Quod Nemo In Opere Suo Extolli Debeat.
Cap. LII.—Credendi Vel Non Libertatem In Arbitrio Positam.
Cap. LIII.—Dei Arcana Perspici Non Posse, Et Ideo Fidem Nostram Simplicem Esse Debere.
Cap. LIV.—Neminem Sine Sorde Et Sine Peccato Esse.
Cap. LV.—Non Hominibus, Sed Deo, Placendum.
Cap. LVI.—Deum Nihil Latere Ex His Quae Geruntur.
Cap. LVII.—Fidelem Emendari Et Reservari .
Cap. LIX.—De Idolis Quae Gentiles Deos Putant.
Cap. LX.—Ciborum Nimiam Concupiscentiam Non Appetendam.
Cap. LXI.—Possidendi Concupiscentiam Et Pecuniam Non Appetendam.
Cap. LXII.—Matrimonium Cum Gentilibus Non Jungendum.
Cap. LXIII.—Grave Delictum Esse Fornicationis.
Cap. LXIV.—Quae Sunt Carnalia Quae Mortem Pariant, Et Quae Spiritalia Quae Ad Vitam Ducant.
Cap. LXV.—Omnia Delicta In Baptismo Deponi.
Cap. LXVI.—Disciplinam Dei In Ecclesiasticis Praeceptis Observandam.
Cap. LXVII.—Praedictum Quod Disciplinam Sanam Aspernaturi Essent.
Cap. LXVIII.—Recedendum Ab Eo Qui Inordinate Et Contra Disciplinam
Cap. LXX.—Parentibus Obsequendum.
Cap. LXXI.—Patres Quoque Asperos Esse Circa Filios Non Oportere.
Cap. LXXII.—Servos, Cum Crediderint, Plus Dominis Carnalibus Servire Debere.
Cap. LXXIII.—Item Dominos Mitiores Esse Debere.
Cap. LXXIV.—Viduas Probatas Quasque Honorandas.
Cap. LXXV.—Suorum, Et Maxime Fidelium, Curam Plus Unumquemque Habere Debere.
Cap. LXXVI.—Majorem Natu Non Temere Accusandum.
Cap. LXXVII.—Peccantem Publice Objurgandum.
Cap. LXXVIII.—Cum Haereticis Non Loquendum.
Cap. LXXIX.—Innocentiam Fidenter Petere Et Impetrare.
Cap. LXXX.—Nihil Licere Diabolo In Hominem, Nisi Deus Permiserit.
Cap. LXXXI.—Mercedem Mercenario Cito Reddendam.
Cap. LXXXIII.—Cirrum In Capite Non Habendum
Cap. LXXXV.—Surgendum Cum Episcopus Et Presbyter Veniat.
Cap. LXXXVII.—Fideles Simplices Cum Prudentia Esse Debere.
Cap. LXXXVIII.—Fratrem Non Circumveniendum.
Cap. LXXXIX.—Subito Venire Finem Mundi.
Cap. XC.—Uxorem A Viro Non Recedere, Aut Si Recesserit, Innuptam Manere.
Cap. XCI.—Tantum Unumquemque Tentari Quantum Potest Sustinere.
Cap. XCII.—Non Quicquid Licet Esse Faciendum.
Cap. XCIII.—Praedictum Quod Haereses Futurae Essent.
Cap. XCIV.—Cum Timore Et Honore Eucharistiam Accipiendam.
327 Cap. XCVI.—Factis, Non Verbis, Operandum.
Cap. XCVII.—Et Ad Fidem Et Ad Consecutionem Properandum.
Cap. XCVIII.—Catecuminum Peccare Jam Non Debere.
Cap. XCIX.—Judicium Secundum Tempora Futurum, Vel Aequitatis Ante Legem, Vel Legis Post Moysen.
Cap. C. Gratiam Dei Gratuitam Esse Debere.
Cap. CI.—Spiritum Sanctum In Igne Frequenter Apparuisse.
Cap. CII.—Correptionem Bonos Quosque Libenter Audire Debere.
Cap. CIII.—A Multiloquentia Temperandum.
Cap. CV.—Frequenter Emendandos Qui Delinquunt In Domestico Ministerio.
Cap. CVI.—Injuria Accepta, Patientiam Tenendam, Et Ultionem Deo Relinquendam .
Cap. CVIII.—Non Esse Proximo Insidiandum.
Cap. CIX.—Infirmos Visitandos.
Cap. CX.—Susurrones Maledictos Esse.
Cap. CXI.—Sacrificia Malorum Acceptalia Non Esse.
Cap. CXII.—Gravius Judicari De His Qui In Saeculo Plus Habuerunt Potestatis.
Cap. CXIII.—Viduam Et Pupillos Protegi Oportere.
Cap. CXIV.—Dum In Carne Est Quis, Exomologesin Facere Debere.
Cap.—CXV. Adulationem Perniciosam Esse.
Cap. CXVI.—Plus Ab Eo Diligi Deum, Cui In Baptismo Plura Peccata Dimittuntur.
Cap. CXVIII.—Item, De Antichristo, Quod In Hominem Veniat
Cap. CXX.—Orationibus Insistendum.
339 Liber De Spectaculis.
Liber De Laude Martyrii.
Ad Opera D. Cypriani Genuina Appendices.
Prolegomena De Scriptis Sancti Cypriani Operibus Dubiis, Deperditis, Atque Eidem Suppositis.
Prolegomena De Scriptis Sancti Cypriani Operibus Dubiis, Deperditis, Atque Eidem Suppositis.
Articulus I. D. Cypriani opera dubia.
Articulus II. Divo Cypriano supposita opera.
Articulus III. De quibusdam S. Cypriani operibus deperditis.
Appendix Prima. Opuscula Dubia.
Appendix Prima. Opuscula Dubia.
Liber De Disciplina Et Bono Pudicitiae. Epistola Ignoti Auctoris.
Liber De Disciplina Et Bono Pudicitiae. Epistola Ignoti Auctoris.
Monitum.
Appendix Secunda. Opuscula Supposita.
Appendix Secunda. Opuscula Supposita.
Liber De Aleatoribus. Tractatus Perperam Cypriano Adscriptus.
Liber De Aleatoribus. Tractatus Perperam Cypriano Adscriptus.
De Singularitate Clericorum. Tractatus Cypriano Perperam Adscriptus. Necnon Augustino Et Origeni Juxta Quosdam.
De Duodecim Abusionibus Saeculi Tractatus, Perperam Cypriano Et Augustino Adscriptus.
De Duodecim Abusionibus Saeculi Tractatus, Perperam Cypriano Et Augustino Adscriptus.
Liber De Duplici Martyrio, Ad Fortunatum, Incerto Auctore.
Liber De Duplici Martyrio, Ad Fortunatum, Incerto Auctore.
Oratio Cypriani Antiocheni, Pro Martyribus.
Oratio Cypriani Antiocheni, Pro Martyribus.
Oratio Cypriani Antiocheni, Quam Sub Die Passionis Suae Dixit.
Oratio Cypriani Antiocheni, Quam Sub Die Passionis Suae Dixit.
De Montibus Sina Et Sion Tractatus Ignoti Auctoris, Adversus Judaeos.
De Montibus Sina Et Sion Tractatus Ignoti Auctoris, Adversus Judaeos.
Tractatus Adversus Judaeos Qui Insecuti Sunt Dominum Nostrum Jesum Christum, Incerto Auctore.
Tractatus Adversus Judaeos Qui Insecuti Sunt Dominum Nostrum Jesum Christum, Incerto Auctore.
Coena, Cypriano Falso Inscripta.
Coena, Cypriano Falso Inscripta.
De Revelatione Capitis Beati Joannis Baptistae Tractatus, Incerto Auctore.
De Revelatione Capitis Beati Joannis Baptistae Tractatus, Incerto Auctore.
De Pascha Computus.
Monitio Ad Lectorem. Johannes Wallis S. T. P. Geometriae Professor Oxonii. S.
Incipit Expositio Bissexti. Aliter, Caecilii Cypriani De Pascha Computus Inchoat.
Appendix Tertia.
Dissertatio De Cypriani Libris Ad Demetrianum, Et De Idolorum Vanitate. Auctore D. Nicol. Le Nourry. O. S. B.
Caput Primum. De libro ad Demetrianum.
Articulus Primus. Analysis hujus libri.
Articulus III. De hujus libri titulo, et utrum contra solum Demetrianum scriptus sit.
Articulus V. Quibus rationibus Cyprianus ad hunc librum scribendum et divulgandum compulsus sit.
Caput II. De hujus libri argumento, aetate, codicibus manuscriptis, editionibus, et quorumdam notis.
Articulus II. De libri hujus aetate.
Articulus III. De hujus libri manuscriptis codicibus.
Articulus IV. De hujus libri editionibus.
Articulus V. De variis in hunc librum annotationibus.
Caput III. Novae In Hunc Librum Observationes.
Articulus Primus. De sacrae Scripturae auctoritate, et quibusdam illius locis.
Articulus Primus. Primum Cypriani argumentum ex mundi senio desumptum examinatur.
Caput V. De Cypriani Libro De Idolorum Vanitate.
Articulus Primus. Analysis hujus libri.
Articulus III. Quo tempore, et quam festinanter hic liber a Cypriano scriptus fuerit.
Articulus IV. De hujus libri manuscriptis et editis codicibus ac variorum in illum notis.
Caput VI. Novae In Hunc Librum Observationes.
Articulus III. De Christo homine, ac quo sensu dici potuerit, Spiritus sanctus carne induitur.
Carmen Ad Felicem, De Resurrectione Mortuorum. ( E Veterum Scriptor. et Monum. amplissima Collectione, tom.
Observatio Praevia D. Edm. Martene.
Appendix Quarta.
Oxoniensis Editionis Selectae In Cyprianum Notae.
Oxoniensis Editionis Selectae In Cyprianum Notae.
Circa Ann. CCXLVI. Ad Donatum Liber De Gratia Dei.
Ann. CCXLVII. De Idolorum Vanitate Liber.
Circa Ann. CCXLVIII. Testimoniorum Ad Quirinum Adversus Judaeos
Circa Ann. CCXLVIII. Testimoniorum Ad Quirinum Adversus Judaeos
Praefatio In Duos Libros Priores.
Circa Ann. CCXLIX. Testimoniorum Liber Tertius.
In Librum De Exhortatione Martyrii.
In Librum De Opere Et Eleemosynis.
Martin. Jos. Routh. S. T. P. Collegii S. Magdalenae Oxon. Praesidis, In Quatuor D. Cypriani Libros Annotationes Selectae. (E Script. Ecclesiastic. opu
In Librum De Idolorum Vanitate.
In Librum De Opere Et Eleemosynis.
S. Cypriani Exhortatio Ad Poenitentiam.
S. Cypriani Exhortatio Ad Poenitentiam.
Joannis Chrysostomi Trombellii Praefatio.
Exhortatio S. Cypriani De Poenitentia Incipit.
De Titulo, Ac Meta, Seu Argumento Superioris Opusculi.
De Titulo, Ac Meta, Seu Argumento Superioris Opusculi.
Index Rerum Et Verborum.
Syllabus Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
XV.—S. Cypriani Sententia De Sacrificio, De Purgatorio Et Invocatione Sanctorum.
Eucharistiam verum esse ac proprie dictum sacrificium testimonio suo confirmat Cyprianus. «Dominicae hostiae veritatem» schismaticos «per falsa sacrificia profanare» ait in libro de Unit. Eccles. (pag. 200) . Vera illa hostia quam Cyprianus offerri contendit in sola Ecclesia, ipse Christus est in altari modo incruento immolatus. «Jesus Christus Dominus et Deus noster, inquit Ep. LXIII (p. 109) , ipse est summus sacerdos Dei Patris, et sacrificium Patri seipsum primus obtulit, et hoc fieri in sui commemorationem praecepit.» Cum ergo eadem victima quae in cruce oblata est, offeratur in altari, non immerito ait Cyprianus: «Passio est Domini sacrificium quod offerimus.» Negat in eadem epistola «sacrificium Dominicum legitima sanctificatione celebrari, nisi oblatio et sacrificium nostrum responderit passioni.» Sacrificii a Christo instituti veritatem inde etiam demonstrat, quod a sacerdote Melchisedech praefiguratum fuerit. «Item in sacerdote Melchisedech, inquit (p. 105) , sacrificii Dominici sacramentum praefiguratum videmus, secundum quod Scriptura divina testatur et dicit: Et Melchisedech, rex Salem, protulit panem et vinum. Fuit autem sacerdos Dei summi, et benedixit Abraham. Quod autem Melchisedech typum Christi portaret declarat in Psalmis Spiritus sanctus ex persona Patris ad Filium dicens: Ante luciferum genui te. Tu es sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech. Qui ordo utique hic est de sacrificio illo veniens et inde descendens quod Melchisedech sacerdos Dei summi fuit, quod panem et vinum obtulit, quod Abraham benedixit. Nam quis magis sacerdos Dei summi quam Dominus noster Jesus Christus, qui sacrificium Deo Patri obtulit; et obtulit hoc idem quod Melchisedech obtulerat, id est panem et vinum, suum scilicet corpus et sanguinem.»
Sacrificium pro vivorum et mortuorum peccatis offertur. Hinc queritur Cyprianus in libro de Lapsis (p. 186) , quod lapsorum nonnullis communio data sit «ante purgatam conscientiam sacrificio et manu sacerdotis, ante offensam placatam indignantis Domini et minantis.» Cyprianus, in Epistola LX ad episcopos Numidas, testatur se singulorum qui ad redemptionem captivorum prompte ac liberaliter operati sunt, nomina subdidisse, ut eos episcopi in mente habeant in orationibus suis, «et eis vicem boni operis in sacrificiis et precibus repraesentent.» Quod spectat ad mortuos, egregium testimonium habemus in Ep. LXVI, ad clerum et plebem Furnis consistentem. Antecessores Cypriani statuerant ne quis frater excedens ad tutelam vel curam clericum nominaret; ac si quis hoc fecisset, non offerretur pro eo, ne sacrificium pro dormitione ejus celebraretur. Neque enim apud altare Dei meretur nominari in sacerdotum prece, qui ab altari sacerdotes et ministros voluit evocare. Quamobrem, cum Victor quidam Geminium Faustinum presbyterum ausus esset tutorem constituere, vetat Cyprianus ne «pro dormitione ejus fiat oblatio, aut deprecatio aliqua nomine ejus in ecclesia frequentetur.» Frustra contendit auctor editionis Oxoniensis «haec in fidei, spei et charitatis tesseram, non autem in animarum subsidium, aut purgatorii ignis ardoribus aestuentium refrigerium praestita fuisse, quia haec ad martyres imprimis spectabant.» Nihil agit hoc martyrum exemplum: non offerebatur sacrificium pro peccatis martyrum, quippe cum omnibus exploratum esset eos in coelo Deum videre. Quamobrem non eodem loco nominabantur ac alii in Ecclesiae pace mortui; et quod ait Cyprianus in Ep. XXXIV, sacrificia pro illis offerri solita, id ipse Cyprianus explicat in Ep. XXXVII, ubi ait oblationes et sacrificia «ob commemorationes eorum» celebrari. Alia fuit ratio morientium in Ecclesiae pace. Pro eorum peccatis sacrificium offerebatur, ut videre est in liturgia quae extat lib. VIII. Constitut. Apost., cap 41, ubi haec leguntur: «Pro fratribus nostris qui in Christo requieverunt oremus, ut hominum amans Deus, qui animam defuncti suscepit, ei remittat omne peccatum voluntarium ac non voluntarium, et propitius clemensque factus collocet eum in regione piorum, etc.»
Nec mirum sane est si veteres Christiani fidelibus defunctis sacrificium profuturum sperabant; quippe cum persuasum omnibus atque exploratum esset justorum animas quae e corpore solvuntur antequam peccata omnia expiaverint, poenis affici in altera vita eorumque beatitudinem differri. Hinc iis metuebat Clerus Romanus qui ante exactam poenitentiam moriebantur, «Deo sciente, inquit Epist. XXXI, quid de talibus faciat, et qualiter judicii sui pondera examinet.» Ejusmodi homines sic comparat Cyprianus cum iis qui vita pro Christo profusa aut saltem sancte exacta moriuntur. «Aliud est, inquit in Epist. LII (p. 72) , ad veniam stare, aliud ad gloriam pervenire; aliud missum in carcerem non exire inde donec solvat novissimum quadrantem, aliud statim fidei et virtutis accipere mercedem; aliud pro peccatis longo dolore cruciatum emundari et purgari diu igne, aliud peccata omnia passione purgasse: aliud denique pendere in diem judicii ad sententiam Domini, aliud statim a Domino coronari.» Inutilis prorsus Rigaltii 0069 et editoris Oxoniensis labor in hoc testimonio eludendo. Hunc carcerem et longi doloris cruciatum et ignem diu purgantem detorquent ad poenitentiam lapsis imponi solitam a sacerdotibus. Sed 1º illud saltem fateri debent ex Cypriani verbis consequi, temporales poenas iis persolvendas superesse quibus remissae sunt aeternae. 2º Si poenitentiae labores Cyprianus describit, multo id magis iis congruit qui ante exactum poenitentiae cursum moriuntur. Nemo enim hanc opinionem affinget Cypriano, ejusmodi homines non ad veniam stare, sed ad veniam pervenire; non mitti in carcerem, donec solvant novissimum quadrantem, sed statim fidei et virtutis accipere mercedem; non pro peccatis longo dolore cruciatos mundari et purgari diu igne, non pendere in diem judicii, sed statim a Domino coronari. 3º Cyprianus non solum martyres cum lapsis, sed etiam virgines cum adulteris comparat. Dubium non est quin de martyribus et virginibus mortuis loquatur, cum coronam illis statim donari pronuntiat. Cur ergo eum de poenitentium statu in hac tantum vita locutum credamus? Praeclara sane esset atque egregia comparatio, martyres et virgines cum idololatris et adulteris in hoc conferre, quod primi statim in altera vita coronentur, postremis vero poenitentiae labor in hac vita subeundus sit. Sed si isti idololatrae et adulteri post inchoatam poenitentiam moriantur, an statim, ut martyres et virgines, mercedem et coronam accipient, et peccata omnia poenitentia purgasse videbuntur? Quis non videt institutam a Cypriano comparationem ad futuram potissimum vitam referri? quippe cum in hac vita poenitentium laborem sacrae virgines, quarum erat austerum vivendi genus, adaequarent, martyres vero longe superarent. 4º Illud «pendere in diem judicii» valde adversariis molestum. Putant Nicolaus Faber et Rigaltius beatitudinem justorum a Cypriano in diem judicii, exceptis martyribus, differri. Sed haec opinio affingi Cypriano non potest, qui hoc loco, ut jam observavi, non solum de martyribus, sed etiam de virginibus loquitur. Saepe alias docet, praecipue vero in libro de Mortalitate, non solum martyres, sed alios etiam sanctos, cum ex hac vita decedunt, cum Christo incipere regnare; virgines et pueros ad continentiae et innocentiae praemium feliciter pervenire, justos ad refrigerium vocari. Illud ergo testimonium de quo nunc agimus, ad eos referri debet quos ante plenam poenitentiam mortuos in diem judicii generalis reservari existimat Cyprianus. Nec mirum si ejusmodi hominum beatitudinem usque ad hoc tempus differat; cum enim instare crederet adventum Domini, temporis spatium justo longius non poterat videri. Porro Cypriani sententia inde etiam illustratur, quod in die judicii martyrum merita pluribus in hunc diem pendentibus profutura declaret: «Credimus quidem,» inquit in libro de Lapsis (pag. 187) , «posse apud judicem plurimum martyrum merita et opera justorum, sed cum judicii dies venerit, cum post occasum saeculi hujus et mundi ante tribunal Christi populus ejus adsisterit.» Atque haec quidem de iis qui sese in Ecclesia poenitentiae submittunt; qui autem extra Ecclesiam moriuntur, eos Cyprianus declarat, etiamsi pro nomine occisi sint, numquam ad indulgentiam aliis in sinu Ecclesiae morientibus promissam perventuros. «Et quia apud inferos confessio non est, inquit in eadem Epist. LII, nec exomologesis illic fieri potest, qui ex toto corde poenituerint et rogaverint in Ecclesiam debent interius suscipi et in ipsa Domino reservari, qui, ad Ecclesiam suam venturus, de illis utique quos in ea intus invenerit, judicabit. Apostatae vero et desertores et adversarii et hostes et Christi Ecclesiam dissipantes, nec si occisi pro nomine fuerint, admitti secundum Apostolum possunt ad Ecclesiae pacem, quando nec Spiritus nec Ecclesiae tenuerunt unitatem.» Merito negat Cyprianus exomologesin quae in hac vita praescribitur, in altera perfici posse. Sed perspicuum est ab eo agnosci indulgentiam quamdam et pacem, quae schismaticis et haereticis extra Ecclesiam mortuis, etiamsi pro nomine occisi fuerint, praeclusa et denegata, aliis in Ecclesia mortuis et in adventum Domini reservatis concedetur.
Ex his patet communionem illam quam Ecclesia catholica cum sanctis et martyribus et cum justis ante plenam poenitentiam mortuis fovet, non novum esse commentum, sed dogma primis saeculis notum et creditum. Nec mirum si haec communio his non placet qui ab unitate Ecclesiae discesserunt; sed Cyprianus, cujus inter praecipuas virtutes enituit unitatis amor, praeter ea quae ab illo in honorem martyrum decreta retulimus, duobus aliis in locis testatur quam arcta intercedat Ecclesiae praesenti cum sanctis et martyribus necessitudo. Primus exstat in libro de Hab. Virg., quem sic concludit Cyprianus: «Tantum mementote tunc nostri cum incipiet in vobis virginitas honorari.» Alterum testimonium legitur in Ep. LVII ad Cornelium, quem sic alloquitur Cyprianus: «Memores nostri invicem simus, concordes atque unanimes, utrobique pro nobis semper oremus, pressuras et angustias mutua charitate relevemus, et si quis istinc nostrum prior divinae dignationis celeritate praecesserit, perseveret apud Dominum nostra dilectio, pro fratribus et sororibus nostris apud misericordiam Patris non cesset oratio.» Frustra haec editor Oxoniensis eludere conatur. Virginitatem ait incipere honorari cum ad confessionis decus pervenit; sed Cyprianus virgines omnes generatim alloquitur, non solas martyres, nec proinde martyrii sed virginitatis coronam indicat. Alterum locum sic interpretatur Fellus, quasi Cyprianus cum Cornelio paciscatur «ut is qui superstes fuerit, cui in vivis diutius esse contigerit, precari pergat.» At manifesta est cavillatio; non enim hoc precandi munus ei commendat Cyprianus, qui superstes fuerit, sed qui «prior praecesserit.» Sed Fellus ex nostra interpretatione consequi negat, ut sanctos liceat precari. Verum non animadvertit quam haec arcte cohaereant cum invocatione sanctorum, quae si priscis saeculis instar superstitionis Christo injuriosae habita fuisset, vel potius si non viguisset in tota Ecclesia, ut eam viguisse 0071A certissima monumenta testantur, numquam Cypriano in mentem venisset virgines et martyres in antecessum precari et invocare.